Thanh tra Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 1710/TB-TTCP thông báo kết luận thanh tra trách nhiệm của UBND tỉnh Yên Bái trong việc thực hiện pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2015-2020; công tác quản lý, sử dụng đất đai và công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2010-2020.

Qua quá trình thanh tra, cơ quan Thanh tra đã phát hiện và chỉ ra nhiều thiếu sót, vi phạm tại một số dự án khu nhà ở đô thị, khu nhà ở, khu công nghiệp và dự án sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Cụ thể:

Cụ thể, việc UBND tỉnh Yên Bái phê duyệt đồ án quy hoạch tỷ lệ 1/2000 Khu du lịch sinh thái hồ Đầm Hậu, diện tích Khu sân golf 160ha (vượt 60ha) là chưa đúng theo Quyết định số 1946/QĐ-TTg ngày 26/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch sân golf Việt Nam đến năm 2020 trong đó quy định diện tích tối đa dành cho sân golf 18 lỗ là 100 ha. Dự án chưa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định là chưa phù hợp quy định của Quyết định số 1946/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Quy hoạch chi tiết 1/500 của dự án do UBND huyện Trấn Yên phê duyệt chưa phù hợp với quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/2000 được UBND tỉnh phê duyệt là chưa đúng quy định tại Luật Xây dựng năm 2014.

Việc thực hiện thu hồi 177,78ha /170,30ha ( vượt 7,48ha) dẫn đến thực hiện chi trả tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB), tái định cư hơn 64 tỷ đồng đồng/hơn 56 tỷ đồng (vượt hơn 8 tỷ đồng) so với tổng mức đầu tư Tiểu dự án GPMB đã được UBND tỉnh Yên Bái phê duyệt tại Quyết định số 1285/QĐ-UBND ngày 15/7/2015 nhưng không báo cáo người quyết định đầu tư xem xét, quyết định việc điều chỉnh là chưa phù hợp với Luật Xây dựng năm 2014.

Công ty thực hiện khởi công xây dựng công trình từ năm 2015 khi chưa có mặt bằng xây dựng, chưa có Giấy phép xây dựng là chưa phù hợp của Luật Xây dựng năm 2014. Đến ngày 25/4/2019, dự án mới được Sở Xây dựng cấp Giấy phép số 775/GPXD-SXD cho các hạng mục: San nền, giao thông, cổng chính, cổng phụ, nhà bảo vệ, tường rào, bãi đỗ xe khách. Theo tiến độ được phê duyệt so với Giấy chứng nhận đầu tư, dự án chậm tiến độ 4 năm.

Đối với dự án Đầu tư xây dựng Thủy điện Ngòi Hút 2 có diện tích 26,3ha, UBND huyện Văn Yên chỉ định gói thầu khai thác gỗ với khối lượng theo thiết kế 1.737,565m³ tròn, giá trị gói thầu 2,6 tỷ đồng khi chưa được phê duyệt kế hoạch đấu thầu là chưa đúng quy định.

Về công tác quản lý xây dựng tại địa phương, Thanh tra Chính phủ cho biết chất lượng khảo sát, lập, thẩm định phê duyệt dự án còn hạn chế, phải thực hiện điều chỉnh dự án bổ sung, cắt giảm hạng mục, tăng giảm khối lượng. Trong đó, có thể kể đến trường hợp của dự án đầu tư xây dựng công trình đường tránh ngập TP Yên Bái được điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư từ 114,154 tỷ đồng lên 995,784 tỷ đồng; thay đổi phương án thiết kế hạng mục cầu nhà khách bằng xây dựng cống hộp, trong khi hạng mục cầu đã thi công một phần khối lượng móng cầu với giá trị 1,950 tỷ đồng, làm lãng phí chi phí đầu tư.

Tương tự, dự án đầu tư xây dựng khu công nghiệp phía Nam tỉnh Yên Bái được phê duyệt điều chỉnh tăng tổng vốn đầu tư từ 236,568 tỷ đồng lên 2.009,339 tỷ đồng nhưng không bố trí được nguồn vốn để thực hiện, không điều chỉnh giảm tổng mức đầu tư. Trong đó, chi phí tư vấn đầu tư đã thanh toán là 2,160 tỷ đồng, làm lãng phí chi phí đầu tư.

Dự án đầu tư xây dựng công trình đường tránh ngập thành phố Yên Bái, gói thầu số 4 ký hợp đồng và tạm ứng 15 tỷ, sau 14 tháng mới khởi công; gói thầu số 15 ký hợp đồng, tạm ứng 30 tỷ, sau 7 tháng mới khởi công do không có mặt bằng thi công là chưa đúng quy định.

Bên cạnh đó, việc lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình cũng chưa tuân thủ đúng pháp luật: phê duyệt kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng không có kết quả, phê duyệt cả chi phí xây lắp một số hạng mục công trình trong khi chưa giải phóng mặt bằng, chi phí tư vấn đầu tư nhưng phân bổ trong chi phí khác, áp dụng đơn giá, định mức không phù hợp với trị giá 215,620 tỷ đồng (ở dự án Đầu tư xây dựng Khu công nghiệp phía Nam tỉnh Yên Bái).

"Việc duyệt chi phí về thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường tại 3 dự án do Sở Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư; 10 dự án do Ban quản lý dự án Đầu tư xây dựng tỉnh làm chủ đầu tư; 7 dự án do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư với tổng số tiền 13,09 tỷ đồng là chưa đúng quy định về Luật Xây dựng cũng như quy định tại các thông tư của Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính", Thanh tra Chính phủ nhận định.

Một nội dung quan trọng được cơ quan thanh tra chỉ rõ, là vi phạm liên quan đến đất quốc phòng. Cụ thể là khu vực đất kho K18 do Quân khu 2 (Bộ Quốc phòng) quản lý, thuộc quy hoạch đất quốc phòng.

Khu đất (có diện tích gần 32ha theo chứng nhận quyền sử dụng đã cấp, sau đo đạc thực tế thì diện tích là 34ha) được chia thành nhiều phần để thực hiện các dự án khác nhau (trong đó khoảng 17ha xây dựng khu nhà ở thương mại phường Pú Trạng, thị xã Nghĩa Lộ).

Được biết, dự án Khu nhà ở thương mại phường Pú Trạng (có tên thương mại là khu đô thị thương mại du lịch Apec Golden Valley Mường Lò) do Công ty Cổ phần đầu tư BG Group (thành viên của Công ty Cổ phần Tập đoàn Apec Group) làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng.

Khởi công năm 2020, dự án được quảng bá có quy mô 283 căn biệt thự, nhà ở liền kề, nhà phố thương mại và khách sạn 6 tầng đạt tiêu chuẩn 3 sao, cùng với tổ hợp công trình công cộng, thương mại và dịch vụ tiện ích trên diện tích 16ha, dự kiến hoàn thành vào năm 2022.

Theo kết luận thanh tra, về dự án này (đất ở đô thị khoảng 5ha trong tổng số gần 17ha) đã được UBND tỉnh Yên Bái tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất. Trước đó, Quân khu 2 đã bàn giao cho UBND tỉnh quản lý sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế xã hội, khi chưa được Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh quy hoạch đất quốc phòng sang các loại đất khác cũng như phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất. 

Việc này, là chưa phù hợp với Nghị định 167/2017. Thanh tra Chính phủ xác định, trách nhiệm thuộc về Bộ Quốc phòng, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái, Phó chủ tịch phụ trách lĩnh vực, Bộ Tư lệnh Quân khu 2, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh cùng các sở liên quan...

Công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản của tỉnh Yên Bái cũng ghi nhận một số tồn tại và thiếu sót trong khảo sát, lập, thẩm định phê duyệt dự án, bản vẽ thi công dự toán, đấu thầu…

Trong đó, đáng lưu ý là các dự án đầu tư thứ cấp tại khu công nghiệp phía Nam. Chi tiết, có 10 dự án đã hoạt động sản xuất và 10 dự án đang đầu tư nhưng chưa được cấp giấy phép xây dựng. 

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra dự án nhà máy gạch Sông Hồng Yên Bái, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần đầu tư phát triển công nghiệp Sông Hồng, diện tích sử dụng dất khoảng 5,7ha, sau điều chỉnh còn 4,5ha, đã đi vào hoạt động từ năm 2016 nhưng chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất, chưa được cấp phép xây dựng…(vi phạm Luật Đầu tư, Luật Đất đai và Luật Xây dựng).

Dự án nhà máy luyện gang – thép Cửu Long (chủ đầu tư Công ty Cổ phần thép Cửu Long Yên Bái) có diện tích sử dụng dất 28ha, chưa được cấp phép xây dựng, chậm tiến độ.

Căn cứ Kết luận Thanh tra, Phó thủ tướng Chính phủ  Lê Minh Khái yêu cầu các Bộ: Quóc phòng, Xây dựng, Tài chính và UBND tỉnh Yên Bái thực hiện các nội dung kiến nghị của Thanh tra Chính phủ tại Kết luận số 1199/KL-TTCP ngày 26/5/2023. Trong đó: 

UBND tỉnh Yên Bái tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhan qua các thời kỳ để xảy ra một số tồn tại, thiếu sót đã nêu trong Kết luận Thanh tra;

Đồng thời,  căn cứ kết quả kiểm điểm, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái có biện pháp xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xử lý đối với những tập thể, cá nhân thực hiện chưa đúng các quy định của pháp luật trong lĩnh cvực quản lý: quy hoạch, đầu tư xây dựng, sử dụng đất đất nêu trong Kết luận Thanh tra.