Theo Ngân hàng Thế giới (WB), trái phiếu xanh là một loại trái phiếu được phát hành để huy động vốn từ các nhà đầu tư để tài trợ cho các dự án xanh hoặc các hoạt động có tính bền vững về môi trường. Điều này được thực hiện nhằm hỗ trợ xây dựng và phát triển các ngành công nghiệp sạch, giảm thiểu khí thải, tăng cường năng lượng tái tạo và bảo vệ các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Trái phiếu xanh có các đặc điểm khác biệt so với các loại trái phiếu thông thường, bao gồm các tiêu chuẩn xanh nhằm đảm bảo rằng các dự án được tài trợ bởi trái phiếu xanh phải đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường và sử dụng tài nguyên bền vững.
Việc phát hành trái phiếu xanh được coi là một cách thức tài trợ mới và tiềm năng để hỗ trợ cho các dự án xanh, giúp tăng cường năng lực tài chính cho các hoạt động bảo vệ môi trường, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của toàn cầu.
Mới đây, Ngân hàng TMCP Phát triển TP HCM (HDBank - Mã: HDB) vừa phát hành thành công 50 triệu USD trái phiếu xanh quốc tế cho Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC). Đây là bước tiến quan trọng của HDBank trên thị trường vốn quốc tế, tiếp nối thành công đợt phát hành 3.000 tỷ đồng trái phiếu xanh ngay đầu năm 2025.
Đợt phát hành này gồm 50.000 trái phiếu, tổng giá trị theo mệnh giá 50 triệu USD (Đợt 1) có kỳ hạn 3 năm, nằm trong Chương trình Trái phiếu Xanh Quốc tế của HDBank gồm hai đợt phát hành riêng lẻ với tổng trị giá 100 triệu USD. Trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền và không có bảo đảm. Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) là đơn vị tư vấn hồ sơ.
Đợt phát hành trái phiếu xanh của HDBank đã nhận được sự quan tâm rất lớn từ các nhà đầu tư với tỷ lệ phát hành đạt 100% khối lượng chào bán, cho thấy niềm tin lớn của các nhà đầu tư vào uy tín và cam kết của HDBank, cũng như sức hút của các sản phẩm tài chính xanh hiện nay.
Nguồn vốn từ trái phiếu xanh quốc tế giúp HDBank đa dạng hóa nguồn lực tài chính, nâng cao năng lực quản trị rủi ro, mở rộng khả năng tham gia các dự án năng lượng tái tạo, công trình xanh, xe điện và giải pháp tiết kiệm năng lượng. Nguồn vốn từ đợt phát hành này cho IFC có thể hỗ trợ ít nhất 50 khách hàng triển khai dự án xanh, góp phần giảm khoảng 100.500 tấn CO₂ mỗi năm, đóng góp tích cực vào mục tiêu Net Zero 2050 của Việt Nam.
Hồi tháng 9/2025, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank - mã: VPB) cũng ghi dấu ấn trên thị trường khi phát hành thành công 300 triệu USD trái phiếu bền vững quốc tế. Trong đó, IFC đầu tư 200 triệu USD, còn lại 100 triệu USD do Tổ chức Tài chính phát triển Pháp (Proparco) rót vốn. Việc IFC giữ vai trò nhà đầu tư dẫn dắt là minh chứng mạnh mẽ cho niềm tin của các định chế tài chính toàn cầu vào chiến lược phát triển bền vững của VPBank và tiềm năng của thị trường tài chính xanh Việt Nam.
Toàn bộ nguồn vốn huy động từ VPBank sẽ được phân bổ cho các dự án xanh, xã hội, bền vững, từ năng lượng tái tạo, giao thông xanh, nông nghiệp phát thải thấp, đến các chương trình tài chính toàn diện cho doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo. Theo ước tính, danh mục cho vay này sẽ giúp tạo ra khoảng 38.000 việc làm trong 5 năm, góp phần nâng cao thu nhập và chất lượng đời sống cho hàng chục nghìn người dân.
Trước đó, vào cuối năm 2024, Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank – Mã: TCB) là ngân hàng tư nhân đầu tiên công bố Khung trái phiếu xanh tuân thủ Nguyên tắc trái phiếu xanh do Hiệp hội Thị trường vốn Quốc tế (ICMA) phát hành.
Khung trái phiếu xanh của Techcombank là tài liệu mang tính chất định hướng, hướng dẫn và đảm bảo việc tuân thủ các nguyên tắc việc sử dụng vốn từ các đợt phát hành trái phiếu xanh của Ngân hàng thông qua 04 trụ cột sau: (1) Mục đích sử dụng vốn, (2) Quy trình đánh giá và lựa chọn dự án,(3) Quản lý nguồn vốn thu được từ phát hành trái phiếu, (4) Báo cáo.
Theo đó, nguồn vốn thu được từ phát hành Trái phiếu Xanh sẽ được Techcombank sử dụng để tài trợ các dự án của khách hàng đem lại các lợi ích môi trường.
Thông qua việc công bố Khung trái phiếu xanh, Techcombank đã khẳng định cam kết của ngân hàng cũng như báo hiệu một xu hướng phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực tài chính bền vững. Với việc huy động vốn cho các dự án xanh, Techcombank cam kết đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các mục tiêu môi trường của Việt Nam, đồng thời nâng cao niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường tài chính xanh đang phát triển.
Vào năm 2023, Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV - mã: BID) là ngân hàng thương mại Việt Nam đầu tiên phát hành thành công 2.500 tỷ đồng trái phiếu xanh. Năm 2024, BIDV tiếp tục phát hành thành công 3.000 tỷ đồng trái phiếu tự nguyện tuân thủ theo Hướng dẫn trái phiếu bền vững của Hiệp hội thị trường vốn quốc tế (ICMA). Nguồn vốn này sẽ được BIDV sử dụng để cho vay các dự án mang lại tác động tích cực cho môi trường và xã hội .
Tháng 11/2024, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank- mã: VCB) cũng phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu xanh để cho vay các dự án thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường và dự án mang lại lợi ích về môi trường. Đây là lần đầu tiên Vietcombank phát hành trái phiếu xanh, là cột mốc quan trọng trong chiến lược quản trị môi trường, xã hội và doanh nghiệp của Vietcombank.
Hiện nay, một số Ngân hàng thương mại khác cũng đang xúc tiến xây dựng khung pháp lý để sớm gọi vốn từ việc phát hành trái phiếu xanh. Theo các ngân hàng, nguồn vốn từ trái phiếu xanh sẽ được giải ngân cho những doanh nghiệp có dự án xanh, phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và quốc tế.
Không riêng lĩnh vực ngân hàng, một số doanh nghiệp trong lĩnh vực thủy sản, hạ tầng cũng đã huy động được những lô trái phiếu xanh đầu tiên. Việc huy động được nguồn vốn lãi suất thấp từ trái phiếu xanh giúp các doanh nghiệp triển khai dự án đúng tiến độ, giảm chi phí đầu tư, thúc đẩy hoạt động kinh doanh.
Thống kê của Tổ chức xếp hạng tín nhiệm FiinRatings cho thấy, trong giai đoạn 2016-2024, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh, xã hội và bền vững của Việt Nam đã đạt gần 33.500 tỷ đồng (hơn 1,4 tỷ USD).
FiinRatings dự báo năm 2025 sẽ là giai đoạn sôi động hơn khi các chính sách ưu đãi và cơ chế khuyến khích được triển khai rõ ràng, tạo nền tảng thúc đẩy dòng vốn xanh phát triển mạnh mẽ.