Theo NHNN Việt Nam, dự thảo được xây dựng nhằm phù hợp với định hướng của Nhà nước về đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt và hạn chế thanh toán bằng tiền mặt trong nền kinh tế, góp phần minh bạch hóa các giao dịch kinh tế và phòng, chống tham nhũng, góp phần tiết kiệm chi phí xã hội liên quan đến sử dụng tiền mặt, nâng cao chất lượng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) của các ngân hàng. Tuy nhiên, vẫn có những ý kiến trái chiều về quyết định của NHNN.
Dự thảo chưa phù hợp với tình hình hiện nay
TS Nguyễn Văn Thuận, Trưởng khoa Tài chính ngân hàng (Trường ĐH Mở TP HCM) cho rằng nếu áp dụng cho tất các đối tượng khách hàng thì sẽ không phù hợp cho những khách hàng giao dịch nhỏ lẻ, đặc biệt là người lao động có thu nhập thấp như công nhân, sinh viên.
Với tiền gửi trong tài khoản thanh toán, mức lãi suất mà khách hàng được hưởng là rất thấp. Vì vậy sau khi nghe thông tin gửi tiền cũng bị tính phí, rất nhiều người đã tuyên bố, họ sẽ giữ tiền mặt trong nhà, khỏi nộp vào tài khoản để rồi rút ra bị tính phí cả hai đầu.
Hiên nay, nhu cầu chi tiêu thường ngày của đại bộ phận người dân vẫn buộc phải sử dụng tiền mặt. Như vậy tất nhiên họ sẽ chọn giải pháp giữ tiền trong nhà thay vì nộp vào tài khoản, vừa tiện lợi lại tránh phải trả phí cho NH. Như vậy, mục đích hạn chế thanh toán bằng tiền mặt không những khó đạt mà còn khiến tiền trong NH bị chảy ngược về tủ mỗi gia đình. Hệ thống tín dụng sẽ mất đi một số vốn không nhỏ để phục vụ đầu tư, cho vay sản xuất.
Nhiều công ty đã và đang chi trả lương qua tài khoản ngân hàng. Quy định này lại càng bất công với những người lao động. Đó là hàng triệu công nhân trên cả nước đang phải chấp nhận tốn phí rút tiền hằng tháng khi NH liên kết với công ty trả lương qua tài khoản. Số tiền vài ngàn, vài chục ngàn đối với họ cũng là khoản phải suy nghĩ. Nếu tính phí thì đời sống người lao động càng khó khăn.
Điều này dễ làm nảy sinh tranh chấp giữa người lao động với người sử dụng lao động, khi người lao động đòi hỏi cần được nhận lương bằng tiền mặt. Nắm bắt được tình hình đó, nhiều doanh nghiệp có khả năng sẽ bỏ hình thức trả lương qua tài khoản.
Rồi những sinh viên sống xa nhà, số tiền ít ỏi hằng tháng gia đình gửi cho đã bị trừ phí khi rút thì với quy định này, bố mẹ các em khi nộp tiền vào tài khoản cho con cũng bị thu phí. Làm vậy, NH đã "ăn" cả 2 đầu với các khách hàng nhỏ lẻ, tài chính eo hẹp.
Còn nhiều mâu thuẫn
Trong khi chính phủ đang khuyến khích người dân mở tài khoản ở NH để sử dụng các dịch vụ thanh toán, chi trả. Tuy nhiên quy định này lại đang đi ngược lại mục đích đã đề ra. Nếu thu phí nộp tiền vào tài khoản, người dân sẽ cất tiền mặt ở nhà, doanh nghiệp bỏ các hình thức trả lương qua tài khoản. Như vậy làm sao có thể khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ NH cũng như khuyến khích không thanh toán bằng tiền mặt?
Khi người gửi tiền vào tài khoản, thực chất là đang giúp NH huy động tài chính, NH có thể dùng nó để đầu tư, sinh lời, hay nói cách khác là cho khách hàng vay. Sẽ rất ngược đời nếu người cho vay lại bị người vay tính phí.
Khi NH làm không tốt vấn đề này, sẽ lại tạo ra làn sóng rút tiền ào ạt và chỉ cần 10% số người có tài khoản đến rút hết tiền...thì khả năng NH sẽ bị phá sản là rất cao.
Phí ATM, phí mở tài khoản, phí duy trì tài khoản NH, phí chuyển khoản trong - ngoài hệ thống, phí sao kê... đủ các loại phí bủa vây khách hàng từ phía NH và giờ đây thêm phí nộp - rút tiền mặt. Nếu không thận trọng và vì mục đích dài hạn các NH sẽ rơi vào tình trạng được con tép, mất con tôm, bài học không mới nhưng chưa bao giờ cũ cho những nhà quản lý lấy việc đánh phí làm giải pháp.
Trong khi hầu hết các ngân hàng vẫn chạy đua phát hành các loại thẻ thanh toán thì các điểm chấp nhận thẻ lại lẹt đẹt theo sau. Dẫn đến việc nhiều người có thẻ thanh toán nhưng không thể sử dụng được ở mọi chỗ nên vẫn phải chi trả bằng tiền mặt. Không nên ép người dân mà phải tạo điều kiện sử dụng thẻ thuận tiện thì chắc chắn không ai muốn mang theo tiền mặt để gánh chịu nhiều rủi ro, nhất là điều đó gây nên sự mất an toàn trong cuộc sống cho chính bản thân họ.
Thế Anh (Tổng hợp)