Mới đây, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành kết luận thanh tra tại hai dự án gồm: Khu bảo tồn động thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim do Công ty TNHH MTV Soi Sim làm chủ đầu tư (trước đó chủ đầu tư là Công ty cổ phần dịch vụ Vịnh Hạ Long) và Nuôi cấy, chế tác, kinh doanh ngọc trai trên Vịnh Hạ Long do Công ty Cổ phần Ngọc trai Hạ Long làm chủ đầu tư.
Khu bảo tồn động thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim do Công ty TNHH MTV Soi Sim làm chủ đầu tư dính phải hàng loạt sai phạm.
Kết luận thanh tra đã chỉ ra nhiều sai phạm trong quá trình thực hiện dự án. Tuy nhiên, điều đáng nói, những sai phạm này, có vai trò của UBND tỉnh Quảng Ninh, cùng nhiều Sở như Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long…
Tại Dự án Khu bảo tồn động, thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim (giai đoạn 2015-2019), Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cho biết ngày 3/11/2014, UBND tỉnh Quảng Ninh có văn bản số 6190 giao Ban Quản lý Vịnh Hạ Long (đơn vị quản lý Vịnh Hạ Long) ký hợp đồng cho Công ty cổ phần Du lịch Vịnh Hạ Long thuê môi trường rừng trên đảo Soi Sim để thực hiện dự án; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Sở NN&PTNT) hướng dẫn Ban Quản lý Vịnh Hạ Long ký hợp đồng thuê môi trường rừng.
Ngày 22/8/2015, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã ký Hợp đồng, cho Công ty Cổ phần Dịch vụ Vịnh Hạ Long thuê 147.173m2 trên đảo Soi Sim, thời hạn 50 năm, trên cơ sở thực hiện hướng dẫn và chỉ đạo của các đơn vị.
Tuy nhiên, quá trình thanh tra phát hiện với 147.173m2 đất tại khu vực đảo Soi Sim, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long chưa được UBND tỉnh Quảng Ninh giao đất, giao khu vực biển, giao rừng, cho thuê rừng theo quy định; UBND tỉnh Quảng Ninh không uỷ quyền cho Ban Quản lý Vịnh Hạ Long thực hiện việc giao mặt bằng.
Do vậy, việc Ban Quản lý Vịnh Hạ Long thực hiện cho thuê môi trường rừng và bàn giao mặt bằng cho Công ty cổ phần dịch vụ Vịnh Hạ Long theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh và hướng dẫn của Sở NN&PTNT là không đúng thẩm quyền, chưa đúng quy định tại Điều 8, Nghị định số 99/2010/NĐ-CP ngày 24/9/2020.
Việc Sở NN&PTNT có văn bản hướng dẫn Ban Quản lý Vịnh Hạ Long ký hợp đồng thuê môi trường rừng với chủ đầu tư trên cơ sở chỉ đạo của UBND tỉnh tại Văn bản số 6190/UBND-QLĐĐ1 ngày 3/11/2014, dù biết nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh chưa đảm bảo đúng quy định là chưa làm hết trách nhiệm của cơ quan tham mưu.
Cũng theo kết luận thanh tra, nguyên nhân dẫn đến những sai sót là do UBND TP Hạ Long, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, Sở TN&MT, Sở NN&PTNT, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban Xúc tiến và hỗ trợ đầu tư chưa thực hiện hết chức năng nhiệm vụ được giao, nên chưa phát hiện sai sót trong quá trình tham mưu cho UBND tỉnh Quảng Ninh.
Trong khi đó, tại Dự án Nuôi cấy, chế tác, kinh doanh ngọc trai trên Vịnh Hạ Long, UBND tỉnh Quảng Ninh cũng có văn bản 4119 ngày 16/10/2018 về việc giao quyền sử dụng khu vực biển cho Công ty cổ phần Ngọc trai Hạ Long để nuôi cấy, chế tác và kinh doanh ngọc trai kết hợp dịch vụ du lịch trên Vịnh Hạ Long với diện tích là 24,3ha, mức thu là 5 triệu đồng/năm theo hình thức trả tiền hàng năm.
Tuy nhiên, cơ quan thanh tra xác định vị trí giao khu vực biển nằm ngoài khu vực vùng biển 3 hải lý. Theo quy định tại Nghị định 51/2014/NĐ-CP năm 2014 của Chính phủ, thẩm quyền giao khu vực biển ngoài 3 hải lý thuộc thẩm quyền của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Đáng nói, Dự án Nuôi cấy, chế tác, kinh doanh ngọc trai trên Vịnh Hạ Long dù triển khai từ năm 1998 nhưng đến thời điểm thanh tra, chủ đầu tư vẫn chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục về môi trường trong đó có đánh giá tác động môi trường (ĐTM).
Dự án Nuôi cấy, chế tác, kinh doanh ngọc trai trên Vịnh Hạ Long cũng được thanh tra tỉnh Quảng Ninh nhắc đến trong kết luận Thanh tra mới đây.
Ngoài ra, việc UBND tỉnh Quảng Ninh giao 24,3ha diện tích khu vực biển cho Công ty cổ phần Ngọc trai Hạ Long tiếp tục thực hiện dự án khi chưa thực hiện chấm dứt việc cho Công ty cổ phần xuất khẩu thuỷ sản II thuê đất mặt nước, chưa đảm bảo trình tự, thủ tục theo quy định.
Nguyên nhân được Thanh tra tỉnh Quảng Ninh chỉ ra là, các cơ quan chức năng gồm UBND TP Hạ Long, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, Sở TN&MT chưa chủ động thực hiện toàn diện chức năng nhiệm vụ được giao, chưa thu thập, cập nhật hồ sơ liên quan đến bản đồ đường mép nước thấp nhất trung bình nhiều năm, vùng biển cách đường mép nước biển thấp nhất trung bình nhiều năm một khoảng 3 hải lý để tham mưu cho UBND tỉnh Quảng Ninh.
Khi được tập huấn và nhận được các hồ sơ, tài liệu liên quan đến bản đồ đường mép nước biển thấp nhất trung bình nhiều năm, vùng biển cách đường mép nước biển thấp nhất trung bình nhiều năm, Sở TN&MT chưa kịp tham mưu cho UBND tỉnh có văn bản báo cáo Bộ TN&MT để giao khu vực biển ngoài 3 hải lý cho Công ty Cổ phần Ngọc trai Hạ Long theo quy định.
Thanh tra tỉnh kiến nghị Sở TN&MT tham mưu UBND tỉnh Quảng Ninh thu hồi và hủy bỏ văn bản 6190 ngày 3/11/2014 về việc thực hiện Dự án Khu bảo tồn động, thực vật Vịnh Hạ Long trên đảo Soi Sim. Cùng đó, thu hồi và hủy bỏ quyết định 4119 về việc giao quyền sử dụng khu vực biển cho Công ty Cổ phần Ngọc trai Hạ Long.
Đồng thời kiểm đểm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm liên quan đến nội dung vi phạm đã nêu tại quyết định thanh tra.