Cụ thể, Vụ Thanh toán (NHNN) khẳng định: Quy chế phát hành, thanh toán, sử dụng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ hoạt động thẻ, ngân hàng thanh toán có nghĩa vụ yêu cầu đơn vị chấp nhận thẻ (ĐVCNT) không được phân biệt giá trong thanh toán thẻ (Điều 24).. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp, cửa hàng vẫn tính phí 1-3% với khách hàng thanh toán bằng thẻ. Ở một số siêu thị, chuỗi cửa hàng bán lẻ, chủ các doanh nghiệp tuy không tính phụ phí với khách hàng cà thẻ nhưng lại tự động cắt giảm các chương trình khuyến mại nếu người dân chọn hình thức này.
Trường hợp phát hiện ĐVCNT thu phụ phí, các ngân hàng thanh toán tại Việt Nam phải dừng ký kết hợp đồng thanh toán thẻ với ĐVCNT đã vi phạm quy định trên trong thời hạn 1 năm; trường hợp ĐVCNT đó tái phạm thì thời hạn không được phép ký kết hợp đồng có thể từ 3-5 năm.
Về phía mình, để góp phần đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường thẻ thanh toán, ngoài việc yêu cầu các ngân hàng thực hiện nghiêm quy định, NHNN cũng đã triển khai nhiều giải pháp.
NHNN đã chỉ đạo Hội thẻ Ngân hàng phối hợp với công ty chuyển mạch thẻ, các tổ chức hội viên xây dựng quy định thống nhất mức phí liên mạng hợp lý giữa các tổ chức phát hành, tổ chức thanh toán thẻ, các công ty chuyển mạch thẻ đối với dịch vụ thanh toán thẻ nội địa để khuyến khích sử dụng thẻ nội địa thanh toán qua POS. NHNN phối hợp với các tổ chức thẻ thanh toán quốc tế VISA, MasterCard để xử lý hiện tượng thu phụ phí của ĐVCNT VISA, MasterCard. Các tổ chức thẻ quốc tế này cũng đã xây dựng các chương trình khảo sát tình trạng thu phụ phí, tăng cường giám sát và có chế tài xử lý đối với ĐVCNT vi phạm.
Để tăng cường chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm thu phụ phí của ĐVCNT đối với chủ thẻ, tại dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước đã đề nghị bổ sung quy định xử phạt từ 30-50 triệu đồng đối với hành vi vi phạm phân biệt giá trong thanh toán thẻ, thu phụ phí từ chủ thẻ đối với các giao dịch thanh toán không đúng quy định pháp luật. Đồng thời, buộc đơn vị chấp nhận thẻ vi phạm nộp vào ngân sách Nhà nước số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm nêu trên.
Phó tổng giám đốc một ngân hàng quốc doanh có thị phần thẻ lớn chia sẻ, bản thân các tổ chức tín dụng cũng vướng nhiều khó khăn trong xử lý những đơn vị chấp nhận thanh toán thẻ cố tình thu phí. "Cạnh tranh thị phần giữa các ngân hàng đang rất gắt gao. Hôm nay, một ngân hàng phát hiện điểm chấp nhận thanh toán thẻ (POS) của mình cố tính thu phụ phí, nếu phạt hoặc thu thiết bị của họ, ngay ngày mai sẽ có ngân hàng khác đến chào mời. Vì vậy mà đôi khi khó xử lý các POS và họ cũng chưa biết sợ", vị này chia sẻ.
Theo cơ quan quản lý, tỷ lệ tiền mặt trên tổng phương tiện thanh toán ngày càng giảm dần, từ 20,3% (năm 2004) xuống 14% (năm 2010) và đến nay còn khoảng hơn 11%. Số liệu đến hết quí I/2014 từ Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước cho biết, các ngân hàng đã đầu tư 15.500 máy ATM, gần 138.000 thiết bị chấp nhận thanh toán qua thẻ cho nhu cầu không dùng tiền mặt của người dân. Cơ quan này cũng cho hay, cả nước hiện có hơn 68,5 triệu thẻ ngân hàng, trong đó có hơn 5 triệu là thẻ tín dụng và trả trước.
Phạm Thế Anh (tổng hợp)