Báo cáo kinh tế vĩ mô Quý 1 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) mới công bố chiều 12/4 cho thấy: Một nhân tố mới xuất hiện là dòng vốn đầu tư khác mà cấu phần chủ yếu là tiền gửi ở nước ngoài, vốn không đáng kể ở những giai đoạn trước, gia tăng đột biến lên mức 7,3 tỷ USD (ghi nhận đến quý III/2015).
VEPR cho biết dòng tiền gửi nước ngoài sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới. Ảnh: NDH
“7,3 tỷ USD là một con số khổng lồ. Đây là diễn biến bất thường cần phải tiếp tục theo dõi xu hướng, giải thích và dự báo xu hướng chặt chẽ”, TS. Nguyễn Đức Thành – Viện trưởng Viện VEPR cảnh báo.
Điều đáng nói là, trong khi tiền gửi của người Việt ở nước ngoài lên tới hàng tỷ USD, nhiều ngân hàng Việt Nam lại phải ra nước ngoài vay ngoại tệ. Mới đây, một ngân hàng Việt Nam đã thông báo ký được hợp đồng vay 200 triệu ngoại tệ do 18 ngân hàng Đài Loan thu xếp.
Ông Phạm Văn Đại, Trưởng nhóm nghiên cứu vĩ mô VEPR phân tích, trước đây các ngân hàng trong nước nhận tiền gửi của ngân hàng nước ngoài vì Việt Nam là nền kinh tế thiếu vốn. Tuy nhiên, khi Trung Quốc phá giá nhân dân tệ, Việt Nam cũng phá giá tiền đồng, ngân hàng huy động USD nhưng không cho vay được gì doanh nghiệp không muốn vay khi tỷ giá tăng. Khi đó, các ngân hàng có giải pháp duy nhất là gửi kỳ hạn ngắn ở ngân hàng nước ngoài để vớt vát lại lợi nhuận.
“Nếu chúng tôi dự báo đúng thì diễn biến mới này vẫn còn diễn ra cho tới hiện tại do quy định lãi suất huy động USD về 0% đã triệt tiêu động lực tiết kiệm ngoại tệ có kỳ hạn”, ông Đại cho hay.
Các NHTM sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cân đối thanh khoản ngoại tệ và cung ứng các khoản vay ngoại tệ cho doanh nghiệp, và do đó tiếp tục lựa chọn giải pháp gửi tiền ở nước ngoài.
“Chúng tôi cho rằng chống đô la hóa là một chủ trương đúng của NHNN, tuy nhiên các giải pháp đồng bộ tạo niềm tin vào tiền đồng cần được triển khai. Chỉ khi đó, nền kinh tế mới sử dụng được nguồn vốn ngoại tệ khối lượng lớn đang gửi ở nước ngoài”, TS. Thành khuyến nghị.
Thu Trang (Tổng hợp)