Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP Hà Nội vừa có báo cáo về việc thực hiện các quy định của pháp luật trong việc quản lý thu các khoản tiền thuế nợ trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021 - 2023.

Theo báo cáo, trong 3 năm 2021, 2022, 2023, Cục Thuế Hà Nội đã thu hồi nợ theo quy định lần lượt là hơn 25.400 tỷ đồng, hơn 37.630 tỷ đồng và gần 43.900 tỷ đồng.

Tuy nhiên, tình hình nợ đọng ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố có số tuyệt đối gia tăng qua các năm. Cụ thể, năm 2021 là hơn 21.000 tỷ đồng, năm 2022 hơn 23.400 tỷ đồng và đến năm 2023 là gần 28.800 tỷ đồng. Trong đó, nợ tiền thuế liên quan tới đất chiếm trên 50% tổng nợ hàng năm. 

Cụ thể, năm 2021 là 11.838 tỷ đồng, chiếm 55,95% tổng nợ; năm 2022 là 13.545 tỷ đồng, chiếm 57,82% tổng nợ; năm 2023 là 15.466 tỷ đồng, chiếm 53,71% tổng nợ.

Trong đó, tập trung ở một số địa bàn có số nợ gia tăng cao như quận Hoàng Mai với số nợ năm 2023 tăng 868 tỷ đồng (58% so với năm 2022), Chi cục Thuế Sóc Sơn - Mê Linh số nợ năm 2023 tăng 264 tỷ (tăng 29% so với năm 2022), quận Cầu Giấy số nợ năm 2023 tăng 178 tỷ (tăng 29% so với năm 2022)...

Các khoản nợ gồm: nợ nghĩa vụ tài chính về đất của một số đơn vị lớn nhưng không có khả năng thực hiện nộp nợ, như: Khu Liên hiệp thể thao quốc gia nợ 895 tỷ đổng, Tổng công ty công nghiệp tàu thủy nợ 173,3 tỷ đồng, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam nợ 484 tỷ đồng, Công ty Á Châu nợ 617 tỷ đồng; nợ đọng của các tổ chức được nhà nước giao đất thu tiền sử dụng đất là 2.804 tỷ đồng đối với 24 dự án…

Ngoài ra, còn các khoản nợ chờ xử lý liên quan đến nghĩa vụ tài chính về đất đến thời điểm 31/12/2023 là 4.025 tỷ đồng, chiếm 26% tổng số tiền thuế nợ. Theo Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP Hà Nội, việc xử lý các khoản nợ chờ xử lý đặc biệt quan trọng trong mục tiêu giảm tổng nợ của toàn Thành phố, nợ chờ xử lý còn lại hiện nay chủ yếu là các khoản nợ có vướng mắc liên quan đến nghĩa vụ tài chính về đất do các sở, ban, ngành đầu mối xử lý, nhiều trường hợp đã kéo dài nhiều năm, chưa xử lý dứt điểm.

Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP Hà Nội cho rằng sở dĩ có tình trạng trên, về nguyên nhân khách quan là các khoản nợ kéo dài nhiều năm dẫn đến việc tính mức phạt đối với khoản chậm nộp ngày càng lớn, khiến nợ gốc cộng thêm số tiền chậm nộp nên số nợ ngày càng tăng lên.

Nhiều chủ đầu tư chậm triển khai dự án, không có khả năng tiếp tục thực hiện dự án. Tuy nhiên, chính sách thu hồi đất đang có vướng mắc đối với số tiền chủ đầu tư đã đầu tư một phần vào dự án, dẫn đến công tác thu hồi đất khó triển khai.

Một số chính sách thuế thiếu ổn định, không đồng bộ, dẫn đến việc thu nợ gặp khó khăn.

Bên cạnh đó, đối với nguyên nhân chủ quan, công tác phối hợp giữa cơ quan thuế và các sở, ngành, UBND các quận, huyện thị xã trong công tác xác định, quản lý số thuế nợ và đôn đốc thu hồi nợ có lúc còn chưa quyết liệt, chưa chủ động. Việc giải quyết và cập nhật tiến độ giải quyết các kiến nghị, đề xuất, vướng mắc của người nộp thuế chưa kịp thời, một số trường hợp kéo dài nhiều năm, chưa giải quyết dứt điểm, nhất là trong xác định, rà soát số tiền sử dụng đất phải nộp. Điển hình như trường hợp Công ty Cổ phần Đầu tư bất động sản Vinaland; Công ty TNHH VNT thực hiện dự án Công viên Hồ điều hòa thuộc Khu đô thị Tây Nam Hà Nội, Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển đô thị Hoàng Mai…

Mặt khác, hoạt động đôn đốc doanh nghiệp nợ tiền đất, chây ì chưa có giải pháp phù hợp để có hiệu quả đột phá do nhiều doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, đến nay có cả những công ty không hoạt động sản xuất kinh doanh dẫn đến việc áp dụng biện pháp cưỡng chế đối doanh nghiệp không hiệu quả.

Từ thực tế trên, Ban Kinh tế - Ngân sách kiến nghị UBND thành phố đôn đốc thu hồi nợ đọng tiền thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trên địa bàn chỉ đạo các sở, ban, ngành phối hợp chặt chẽ với Cục Thuế Hà Nội đôn đốc thu nợ thuế, phí.

Đồng thời, thành phố phải có chế tài xử lý các trường hợp cố tình sử dụng đất sai mục đích, chậm triển khai, cố tình chây ì thực hiện nghĩa vụ tài chính.

Trường hợp nhà đầu tư không có khả năng tài chính để tiếp tục triển khai thì kiên quyết xử lý thu hồi dự án, quyết định giao đất, cho thuê đất để chuyển mục đích sử dụng sang đấu thầu, đấu giá, lựa chọn nhà đầu tư có năng lực.

Trong trường hợp nhà đầu tư không có khả năng tài chính tiếp tục triển khai dự án thì kiên quyết thu hồi dự án, thu hồi đất để chuyển mục đích sử dụng sang đấu thầu, đấu giá, để không lãng phí nguồn lực đất đai, thất thu ngân sách.

Ngoài ra, thành phố có trách nhiệm chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, giải quyết các kiến nghị của cơ quan thuế trong quá trình giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách.

Trong đó, có các trường hợp nợ thuế lớn, như: Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Trung Việt đại diện liên danh nhà đầu tư dự án Khu đô thị mới Phú Lương (quận Hà Đông); Công ty Cổ phần Đầu tư bất động sản Vinaland tại dự án Tòa nhà hỗn hợp văn phòng, dịch vụ và nhà ở Dreamland Plaza; Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển 18 với dự án khu chung cư cao tầng và nhà ở cán bộ công nhân các khu công nghiệp; Công ty TNHH Bất động sản Thạch Bàn Lakeside với dự án Khu nhà ở Thạch Bàn Lakeside; Công ty TNHH Xây dựng công trình Hoàng Hà với dự án đường 2.5 đoạn Đầm Hồng đến QL1A theo hình thức BT; Công ty TNHH Lam Sơn tại tổ hợp dịch vụ, thương mại, văn phòng và nhà ở cao cấp Phú Lãm, Công ty TNHH VNT với dự án Công viên Hồ điều hòa thuộc Khu đô thị Tây Hà Nội…

Liên quan đến Khu Liên hợp thể thao quốc gia Mỹ Đình, hồi cuối tháng 6 vừa qua, Cục Thuế Hà Nội đã quyết định cưỡng chế bằng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn do đơn vị này có số tiền quá hạn nộp phải thực hiện cưỡng chế. Nội dung quyết định thể hiện, số tiền mà Khu Liiên hợp thể thao quốc gia Mỹ Đình bị cưỡng chế là hơn 962 tỷ đồng.