“Kinh tế vĩ mô chưa thực sự vững chắc”, một nhận định tại Nghị quyết phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 4/2014. Có thể hiểu là các yếu tố gây lạm phát cao hiện còn chưa dừng lại. Bởi vậy, các tác động của chính sách mang tính đột biến sẽ tạo ra những biến động khó lường trước tình hình kinh tế vĩ mô. Các nhà điều hành chính sách vẫn lo lắng rất nhiều về ổn định vĩ mô hơn là tăng trưởng lúc này.Hiện nay, cung và cầu đều yếu, nếu muốn cải thiện bằng cách nới lỏng dòng tiền từ phía tín dụng hay đầu tư thì rất khó mà ngược lại còn dẫn đến tình trạng lạm phát. Do đó, Nghị quyết phiên họp Chính phủ tháng 4 yêu cầu hỗ trợ doanh nghiệp hồi phục, đồng thời khẳng định: “ Hệ thống ngân hàng cần giám sát chặt chẽ việc thực hiện các tỷ lệ an toàn đối với các hoạt động ngân hàng”.
Giai đoạn “ đẽo cày giữa đường” của chính sách điều hành kinh tế đã qua, lúc suy giảm thì ủng hộ nới lỏng, lúc tăng lên thì lại kiến nghị thắt chặt. Điều này khiến tình hình sẽ tiếp tục xấu đi, với tác động nới lỏng chính sách khiến tăng trưởng cái thiện chậm dần mà lạm phát lại tăng cao liên tục.Việc kinh tế vĩ mô không ổn định sẽ gây bất lợi cho mọi thành viên trên thị trường. Không riêng gì các doanh nghiệp mà ngay cả người dân, các cơ quan điều hành chính sách cũng bị ảnh hưởng nặng nề.
Từ lâu, ý kiến nới lỏng chính sách tiền tệ đã được đưa ra rộng dãi. “Ổn định giá trị đồng tiền” là mục tiêu mà đa số các quốc gia trên thế giới nếu có nền kinh tế tiên tiến đều hướng tới. Việc ổn định giá trị đồng tiền theo nghĩa kiểm soát được lạm phát mục tiêu, không dễ lồng ghép thêm vai trò hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Xét về mặt lý thuyết, nới lỏng chính sách tiền tệ sẽ làm tăng trưởng cải thiện nhưng đồng thời lạm phát cũng bị “bốc hỏa” và ngược lại.
Ở Việt Nam, nhiều nghiên cứu cho thấy các dòng tiền nóng rất dễ chảy vào hoạt động đầu cơ giá trị “ảo”. Giá nhà đất tăng cao, vượt qua khả năng chi trả của đa số người dân là điều rất đáng tiếc nhất từ việc nới lỏng chính sách tiền tệ giai đoạn trước. Hiện tượng này không nên tiếp tục lặp lại trong giai đoạn tiếp theo.
Tại lúc này, nhiều ý kiến trái chiều khiến cơ quan điều hành chính sách lúc nào cũng cuốn hút sự chú ý của dư luận. Về phía doanh ngiệp : đánh giá cao chủ trương giảm lãi suất khoản vay cũ về dưới 15% rồi 13%/năm. Trong khi các lĩnh vực yếu thế như nông nghiệp nông thôn, hay phục vụ mục tiêu phát triển của Nhà nước như công nghiệp phụ trợ ưu tiên tiếp cận tín dụng…. thì cũng có ý kiến cho rằng đó là điều hành bằng mệnh lệnh hành chính.
Thực hiện mục tiêu ổn định giá trị đồng tiền trở nên dễ dàng hơn. Công cụ OMO được sử dụng linh hoạt trong thời gian vừa qua, cùng với các chính sách điều hành về lãi suất chủ chốt, tỷ giá,…làm cho lạm phát và tỷ giá ổn định, dự trữ ngoại hối tăng đột biến, an toàn hệ thống tín dụng vẫn được kiểm soát. Để hệ thống ngân hàng mạnh hơn cần phải tái cơ cấu hệ thống, sang lọc những bất ổn cuối cùng.
Đồng thời, NHNN phải nắm rõ việc mình cần làm để đảm bảo lợi ích các bên, ổn định vĩ mô, hệ thống tín dụng và hỗ trợ hợp lý tăng trưởng kinh tế.
Vậy khuyến nghị chính sách nên là tham khảo, không nên gây sức ép lên hệ thống đang vận hành hoàn chỉnh và theo hướng cải thiện, đảm bảo vai trò tích cực trong nền kinh tế như chính sách tiền tệ?
Bích Ngọc ( Tổng hợp)