Ngân hàng ưa tài sản đảm bảo

Tính đến ngày 21/7/2014, tín dụng mới tăng 3,15%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước và chỉ bằng 1/3 mục tiêu đề ra năm nay. Trong đó, tín dụng tiền đồng chỉ tăng 1,92%. Vấn đề ở đây là các doanh nghiệp muốn vay và các ngân hàng muốn đẩy mạnh cho vay nhưng lại vấp phải rào cản mang tên tài sản thế chấp.

Ông Phạm Văn Dũng, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Mật ong Hưng Dũng (Đống Đa, Hà Nội) cho biết, Công ty cung cấp mật ong cho thị trường14 tỉnh, thành phố trên cả nước, chưa bao giờ có nợ xấu, luôn trả lãi đúng hạn. Tuy nhiên, hiện tất cả tài sản thế chấp của Công ty đã nằm trong tay ngân hàng, nên dù muốn mở rộng sản xuất, Công ty cũng đành chịu.

Chị Quỳnh Lưu - phụ trách kế toán Công ty Dược Meotis thừa nhận, việc tiếp cận vốn vay ngân hàng đối với các DN nhỏ và vừa khá khó khăn, nhất là các DN mới đi vào sản xuất, kinh doanh. Không chỉ là khó khăn về điều kiện tài sản đảm bảo luôn phải có giá trị cao hơn số vốn vay; mà còn cần phải có báo cáo tài chính theo tiêu chuẩn quốc tế.

Trước tình trạng ứ vốn, NHNN đang chỉ đạo các ngân hàng tăng cường xếp hạng tín nhiệm DN để đẩy mạnh cho vay tín chấp, tháo gỡ khó khăn về tài sản đảm bảo. Ở nhiều quốc gia, xếp hạng tín nhiệm được coi là "phiếu bảo hành" của DN khi tiếp cận vốn ngân hàng. Nếu DN được đánh giá tín nhiệm tốt, ngân hàng sẽ yên tâm rót vốn dù không có tài sản thế chấp.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, không phải ngân hàng nào cũng tin vào kết quả xếp hạng tín nhiệm DN.

Ngân hàng vẫn e dè

Lãnh đạo các ngân hàng thương mại thừa nhận, xếp hạng tín nhiệm DN là một trong những giải pháp để ngân hàng kiểm soát nợ xấu tốt hơn và rút ngắn thời gian giải ngân. Tuy nhiên, với tình trạng minh bạch của DN hiện nay, ngân hàng chưa dám tin vào xếp hạng tín nhiệm DN.

Có lẽ là suy tính của số đông, cho vay thường đối diện với rủi ro, nhất là trong môi trường kinh doanh chưa thực sự tốt lên, ngân hàng càng phải chọn tài sản đảm bảo sẽ là yêu cầu hàng đầu. 

Ông Trần Đạo Vũ, Phó tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Đông Á cũng thừa nhận: "Cho vay tín chấp là một quá trình giao dịch, chứ không thể gặp nhau lần đầu có thể cho vay tín chấp ngay được. Doanh nghiệp càng minh bạch trong hoạt động và báo cáo tài chính, đảm bảo ngân hàng có thể quản lý được dòng tiền, thì càng có khả năng vay tín chấp".

Theo các ngân hàng, khó khăn lớn nhất hiện nay của công tác xếp hạng tín nhiệm DN là tỷ lệ báo cáo tài chính của DN (nguyên liệu đầu vào của xếp hạng tín nhiệm) đã qua kiểm toán rất thấp, chỉ khoảng 1-2% tổng số DN. Trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay, ngay cả DN lớn cũng gặp vấn đề tài chính chứ đừng nói gì đến các DN vừa và nhỏ.

"Nhiều DN có hai báo cáo tài chính, trong đó, báo cáo đẹp để gửi ngân hàng là báo cáo 'ma'. Chúng tôi chỉ tin vào uy tín của những DN đã từng giao dịch với mình khi cho vay tín chấp. Còn với các DN khác, ngay cả các DN được Trung tâm Thông tin tín dụng (NHNN) xếp hạng tín nhiệm cao, chúng tôi vẫn phải dè chừng", lãnh đạo một ngân hàng cho biết.

Hậu quả của việc DN thiếu minh bạch là ngân hàng thiếu niềm tin. Đây cũng là lý do dòng tín dụng vừa chảy chậm, vừa rót vào chỗ trũng: trái phiếu chính phủ, các dự án đầu tư công, DN nhà nước, công ty sân sau.

Quốc Hưng (Tổng hợp)