Ngày 11/12, Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư sửa đổi với tỷ lệ gần 90% đại biểu tán thành. Theo nội dung được thông qua, luật mới quy định còn 196 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện, tức là các lĩnh vực cần phải có giấy phép để hoạt động, giảm 38 ngành, nghề so với trước.

Những nhóm ngành được gỡ bỏ yêu cầu về giấy phép chủ yếu thuộc các lĩnh vực tài chính – kế toán; nông, lâm nghiệp và thủy sản; xây dựng và giao thông. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cũng tiến hành rà soát và điều chỉnh phương thức quản lý đối với 20 ngành, nghề khác.

Trước đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã đề nghị Chính phủ tiến hành đánh giá, loại bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết, chỉ giữ lại các điều kiện liên quan trực tiếp đến quốc phòng, an ninh, đạo đức xã hội và sức khỏe cộng đồng. Đồng thời, ủy ban cũng yêu cầu nghiên cứu tiêu chí để đánh giá một điều kiện kinh doanh “tốt”, cũng như minh bạch chi phí tuân thủ tối thiểu cho doanh nghiệp.

Trong báo cáo giải trình và tiếp thu, Chính phủ cho biết sẽ giao các bộ, ngành xây dựng phương thức quản lý mới đối với các ngành, nghề được giảm hoặc thay đổi giấy phép. Việc này hướng đến mục tiêu chuyển mạnh từ mô hình tiền kiểm sang hậu kiểm, và từ cơ chế xin – cấp phép sang hình thức đăng ký hoặc thông báo.

Luật sửa đổi cũng điều chỉnh quy định đối với các dự án đầu tư ra nước ngoài. Theo đó, các dự án có quy mô vốn thấp hơn mức ngưỡng mà Chính phủ quy định (trừ các lĩnh vực đặc thù như ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, báo chí và kinh doanh bất động sản) sẽ được miễn thủ tục xin chấp thuận chủ trương của Quốc hội hoặc Thủ tướng.

Thay vào đó, nhà đầu tư chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký giao dịch ngoại hối tại Ngân hàng Nhà nước để chuyển tiền ra nước ngoài.

Số liệu tính đến cuối tháng 6 cho thấy Việt Nam có 1.916 dự án đầu tư ra nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn hơn 23 tỷ USD. Trong đó, hơn 67% là các dự án có vốn dưới 20 tỷ đồng.

Tuy chiếm tỷ lệ nhỏ về số lượng, nhưng các dự án có vốn trên 20 tỷ đồng lại chiếm đến 98% tổng vốn đầu tư ra nước ngoài. Vì vậy, Chính phủ cho biết sẽ xác định ngưỡng vốn phải xin phép sao cho phù hợp với thực tế.

Ngoài ra, luật sửa đổi cũng thu hẹp phạm vi các dự án buộc phải xin chấp thuận chủ trương đầu tư, nhằm giảm thủ tục và áp lực hành chính cho cả nhà đầu tư lẫn cơ quan quản lý. Một số loại dự án được loại khỏi danh mục này vì đã chịu sự điều chỉnh bởi pháp luật chuyên ngành.

Các dự án đó gồm: đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp; khai thác khoáng sản thuộc diện đấu giá; các công trình cần triển khai khẩn cấp; dự án xây dựng nhà ở (bán, cho thuê, cho thuê mua) và khu đô thị nếu nhà đầu tư đã có sẵn quyền sử dụng đất.

Luật Đầu tư sửa đổi sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/3/2026, riêng các quy định liên quan đến ngành, nghề kinh doanh có điều kiện bắt đầu áp dụng từ ngày 1/7.