Xã Cẩm Giàng có hơn 150 hộ dân với khoảng trên 600 nhân khẩu và một hệ thống giáo dục gồm 3 cấp trường (Mầm non, Tiểu học và THCS) đang đứng trước sự ảnh hưởng nghiêm trọng bởi ô nhiễm môi trường từ hoạt động của Nhà máy luyện gang Bắc Kạn. Những người dân nơi đây phản ánh Nhà máy luyện gang Bắc Kạn tuy mới đi vào hoạt động từ khoảng đầu năm đến nay nhưng lượng xe chở tải lớn chở nguyên vật liệu chập rầm rập, tiếng ồn, tiếng nổ mìn, khói bụi, mạt sắt mù mịt làm ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người, ảnh hưởng tới sự phát triển của cây trồng, vật nuôi. Đặc biệt, vì nhà máy nằm cạnh hệ thống các trường học nên những hoạt động đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường học tập của các cháu học sinh.

Những người dân nơi đây cho biết, vì nhà máy gần khu vực các trường học nên khói bụi và tiếng ồn trong sản xuất, trong công tác nổ mìn (không có thời gian cố định) của nhà máy đã ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng học tập của học sinh. Lượng khói bụi, mạt sắt dày đặc bám trên các vật dụng gia đình, trên cây trồng khiến cây không không thể phát triển được, thậm chí còn gây chết. Họ lo sợ nếu tình trạng này không được khắc phục thì hàng ngày lượng khói bụi, ô nhiễm lẫn vào nguồn thực phẩm sẽ ủ bệnh rồi lúc nào đó sẽ phát bệnh.

Ông Vũ Văn Thành (Chủ tịch UBND xã Cẩm Giàng), Mông Đình Dụng (Bí thư xã Cẩm Giàng) khẳng định: Nhà máy luyện gang Bắc Kạn (Công ty CP Khoáng sản Tây Giang Bắc Kạn) gây ô nhiễm nghiêm trọng nhưng họ lại cho rằng Nhà máy chỉ đang “khởi động”. Người dân đã thắc mắc và kiến nghị lên xã từ rất lâu về tình trạng ô nhiễm này. Lượng khói bụi lớn đến mức không thể xem được tivi, nước thải đục ngầu của Nhà máy đổ trực tiếp ra sông Cầu. Mạt sắt tụ lên lá cây, mái nhà, mặt bàn rất nhiều. Nếu người dân đi qua khi vào thời điểm đang sản xuất thì bụi phả vào mặt đến mức không thể đi được. Việc nổ mìn của nhà máy cũng đã văng ra những mảng vụ vào nhà dân gây nguy hiểm.

Cũng theo lãnh đạo xã Cẩm Giàng cho biết, lãnh đạo xã cũng chỉ biết động viên bà con nhân dân bình tĩnh chờ cơ quan có thẩm quyền vào cuộc giải quyết, trong mỗi lần họp giao ban trên huyện cũng đều có ý kiến phản ánh, truyền tải ý kiến của nhân dân và lãnh đạo huyện đã “tiếp thu toàn bộ ý kiến để tiếp tục phản ánh lên tỉnh”. Điều khiến lãnh đạo xã Cẩm Giàng thấy lạ là mỗi khi có đoàn kiểm tra về thì không thấy Nhà máy hoạt động nữa nhưng sau đó lại hoạt động rầm rộ mà sự ô nhiễm không hề thuyên giảm.

Thực tế và những phản ánh của nhân dân là vậy nhưng ông Trần Đại Minh (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Khoáng sản Tây Giang Bắc Kạn) lại cho rằng: Công ty chưa nhận được bất kỳ sự phản ánh nào về sự gây ô nhiễm môi trường của Công ty. Lãnh đạo địa phương phản ánh như vậy là thiếu thuyết phục vì kết luận phải dựa trên cơ sở khoa học. Công ty hoạt động đúng pháp luật và những cam kết về môi trường đã được phê duyệt. Công ty được phép sử dụng vật liệu nổ, đối với sự cố từ việc sử dụng vật liệu nổ xảy ra đối với người dân là điều ngoài mong muốn và Công ty cũng đã làm việc với dân, cam kết không để xảy ra thêm nữa. Hiện Công ty đang trong quá trình 6 tháng chạy thử (từ tháng 01/3/2016).

Ông Nguyễn Duy Luân (Phó Chủ tịch UBND huyện Bạch Thông) cho biết: Sự phản ánh của người dân về việc gây ô nhiễm của Nhà máy luyện gang Bắc Kạn là có. Đặc biệt lượng khói bụi nghiêm trọng xảy ra là khi Công ty không lắp túi lọc. Tuy nhiên, việc cấp phép và quản lý trực tiếp là do cấp tỉnh, huyện chỉ là đơn vị quản lý địa bàn. Trước đó, đoàn công tác của tỉnh cũng đã vào kiểm tra nhà máy nhưng kết luận thế nào thì huyện không nắm được. Ông Luân bày tỏ: “Nếu Công ty không đảm bảo môi trường, không tuân thủ đầy đủ những quy định của pháp luật, gây ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân thì huyện cũng sẽ có đề xuất yêu cầu dừng hoạt động của Công ty”.

Vậy có hay không việc Nhà máy luyện gang Bắc Kạn chỉ cam kết và hoàn thành thủ tục trên hồ sơ giấy tờ một cách “mượt mà, đạt tiêu chuẩn” nhưng thực tế đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và cứ bỏ mặc ngoài tai mọi sự “hoang mang, lo lắng” của người dân? Mọi thông số đánh giá, cam kết của Công ty với thực tế có thực sự đáp ứng chính xác yêu cầu về vấn đề đảm bảo môi trường?...

Báo KD&PL kính chuyển nội dung sự việc và kính đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh Bắc Kạn tiếp nhận, giải quyết, đảm bảo môi trường sống đối với nhân dân.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc!

Trần Hải