Theo dự thảo, người chưa kết hôn sẽ được xét duyệt mua nhà ở xã hội nếu có thu nhập bình quân hàng tháng không quá 20 triệu đồng (so với mức 15 triệu đồng hiện hành). Trường hợp người chưa kết hôn hoặc độc thân đang nuôi con dưới tuổi thành niên, mức thu nhập tối đa được nâng lên 30 triệu đồng/tháng. Đối với người đã kết hôn, tổng thu nhập bình quân hàng tháng của cả hai vợ chồng không vượt quá 40 triệu đồng thì vẫn thuộc diện được mua, thuê mua nhà ở xã hội (thay cho mức 30 triệu đồng trước đây).

Việc nâng trần thu nhập được Bộ Xây dựng lý giải nhằm tháo gỡ rào cản tiếp cận nhà ở xã hội, nhất là tại các đô thị lớn - nơi thu nhập bình quân của người lao động cao hơn nhưng chi phí sinh hoạt và giá nhà đất cũng vượt xa mặt bằng chung. Điều chỉnh này giúp nhiều người có thu nhập trung bình nhưng chưa có nhà ở sẽ có thêm cơ hội tiếp cận chính sách.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng sửa đổi cơ quan xác nhận điều kiện thu nhập cho nhóm lao động không có hợp đồng lao động. Nếu trước đây thẩm quyền thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã thì nay đề xuất giao cho cơ quan Công an cấp xã nơi thường trú, tạm trú hoặc nơi ở hiện tại thực hiện. Bộ Xây dựng cho rằng thay đổi này giúp thủ tục minh bạch, thuận tiện hơn, hạn chế tình trạng xin - cho.

Ngoài vấn đề thu nhập, dự thảo Nghị định lần này còn bổ sung nhiều điểm mới. Đáng chú ý, lãi suất vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội được đề xuất giảm từ 6,6%/năm xuống còn 5,4%/năm. Cách tính tiền sử dụng đất cũng được điều chỉnh, áp dụng mức bổ sung 3%/năm đối với diện tích đất dành cho nhà ở xã hội, nhằm khuyến khích chủ đầu tư tham gia loại hình này.

Theo Bộ Xây dựng, trong quá trình triển khai Nghị định 100 và Nghị định 103 đã phát sinh nhiều vướng mắc như cơ chế đóng tiền thay thế quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội, điều kiện thu nhập khó đáp ứng, lãi suất vay còn cao, dẫn tới nhiều đối tượng khó tiếp cận chính sách. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung là cần thiết để đồng bộ với Luật Nhà ở 2023 và các quy định pháp luật liên quan, đồng thời thúc đẩy nguồn cung nhà ở xã hội.

Động thái này cũng gắn với mục tiêu của Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030. Bộ Xây dựng khẳng định, nếu được thông qua, Nghị định mới sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, hướng tới phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững hơn.

Việc nới trần thu nhập không chỉ giúp chính sách đi vào thực chất hơn mà còn phản ánh sự thay đổi trong quan điểm quản lý: từ chỗ coi nhà ở xã hội là ưu đãi cho nhóm thu nhập thấp tuyệt đối, sang mở rộng đối tượng cho cả những người có thu nhập trung bình nhưng chưa có nhà ở. Điều này được kỳ vọng sẽ giải quyết một phần nhu cầu bức thiết về chỗ ở của hàng triệu người dân đô thị hiện nay.