Tâm lý nghi ngờ về chất lượng, uy tín và tiến độ của các công trình do các nhà thầu Trung Quốc thi công không phải là ngẫu nhiên. Nó bắt nguồn từ thực tế một loạt các dự án xây lắp do doanh nghiệp Trung Quốc làm tổng thầu hoặc thầu thi công đều gặp vấn đề.

Đặc biệt là khi doanh nghiệp Trung Quốc trúng thầu cung cấp đường ống gang dẻo cho dự án nước sạch sông Đà giai đoạn 2 càng khiến dư luận lo ngại về chất lượng. Các chuyên gia đều khẳng định coi chừng giá rẻ chất cũng... bèo.

Giá rẻ là trúng?

Báo Tuổi trẻ dẫn lời ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng, nguyên phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực, nói: "Xin nói thẳng là nếu đấu thầu chỉ chú trọng vào tiêu chí giá thì Trung Quốc thắng hết, không chỉ ở Việt Nam mà ở nhiều nơi trên thế giới. Giá của họ rất rẻ".

Theo ông Ngãi, nếu quyết chọn nhà thầu Trung Quốc, bên cạnh việc nhà thầu cung cấp chứng nhận kiểm định, phía Việt Nam cũng phải tự kiểm định lại chất lượng, xem đặc tính cơ, lý, hóa học của vật liệu thế nào. Để đảm bảo chất lượng thì phải qua thí nghiệm thực tế. Nếu bỏ 20 đồng mà sử dụng được 20 năm còn hơn bỏ 10 đồng mà chỉ dùng 2-3 năm đã bị sự cố, chi phí sẽ rất lớn.

Ông Lê Văn Thịnh - nguyên trưởng phòng quản lý chất lượng công trình xây dựng 1 Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) nói: "Vấn đề là tiền nào của ấy. Làm gì có chuyện rẻ mà hàng tốt được. Đơn giản cái xe máy Honda SCR do Honda Nhật Bản làm tại Trung Quốc rất tốt. Còn xe máy bán cho chúng ta 5 triệu đồng là mấy hãng bán xe máy ở Việt Nam sang Trung Quốc đặt hàng kiểu “làm cho tôi cái xe máy chỉ hết 5 triệu để mang về Việt Nam bán”, tất nhiên chất lượng kém hẳn. Nói hàng Trung Quốc tồi tệ là không chuẩn".

"Bài" của các nhà thầu Trung Quốc

Trao đổi với VTV, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nhận định, việc các chủ đầu tư Trung Quốc trúng thầu gây ra sự cố, các dòng hàng Trung Quốc đều có vấn đề liên quan đến sức khỏe, chất lượng... đã tạo ra định kiến xã hội.

Ông Nguyễn Minh Phong không phủ nhận rằng nếu tình trạng này xảy ra nhiều lần thì đây có thể là “bài” của các nhà thầu Trung Quốc khi họ đặt giá rẻ để thắng thầu rồi gây áp lực trong quá trình thi công.

Đề cập tới giải pháp cho vấn đề này, ông Nguyễn Minh Phong đề nghị phải siết chặt điều kiện trong việc đặt thầu và thắng thầu, cũng như giám định, bảo hành sau thắng thầu. Ngoài ra, Việt Nam cũng cần đặt ra biện pháp ngăn chặn từ xa, phòng ngừa trường hợp người đặt thầu Việt Nam và nhà thầu Trung Quốc liên kết để tạo ra lợi ích nhóm.

Mai Anh (Tổng hợp)