Masan Group – một trong những tập đoàn kinh tế tư nhân lớn nhất Việt Nam – vừa gây xôn xao dư luận khi quyết định tiếp tục không chia cổ tức năm thứ 7 liên tiếp. Nhiều nhà đầu tư tỏ ra khó hiểu với quyết định của ban lãnh đạo Masan Group khi kết thúc năm 2015, tập đoàn này nắm giữ trong tay tới hơn 8.300 tỷ tiền mặt. Vậy điều gì khiến ban lãnh đạo Masan Group đưa ra quyết định này?

 Masan Group không chia cổ tức trong 7 năm liên tiếp. Ảnh: Vietstock

Đã là cổ đông thì không ai không quan tâm đến cổ tức. Đơn giản vì mỗi một cổ đông đều là một người chủ đích thực của doanh nghiệp mình sở hữu cổ phần, và họ có quyền chính đáng được chia tiền (hoặc cổ phiếu) từ nguồn lợi nhuận của công ty. Chia cổ tức cũng là một trong những cách đơn giản và minh bạch nhất để truyền tải thông điệp về sự phát triển và thành quả từ sự phát triển của công ty đó đến những người chủ của họ. Việc không tiến hành chia cổ tức đem đến cho doanh nghiệp nguy cơ về sự mất lòng tin của cổ đông nói riêng và nhà đầu tư nói chung vào sự phát triển của doanh nghiệp đó. Masan Group cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Và sự thật là, đã có những cổ đông phải đứng lên chất vấn ban lãnh đạo Masan trong Đại hội cổ đông thường niên năm 2016 của tập đoàn này vừa diễn ra cách đây không lâu, về việc có công bằng không khi Masan không chia cổ tức cho cổ đông suốt 7 năm qua.

Thực tế, việc không chia cổ tức cho cổ đông trong một thời gian dài không phải là “sự thể lạ lùng” gì trên thế giới, đặc biệt là đối với các công ty lớn. Điển hình nhất là trường hợp Berkshire Hathaway của tỷ phú Warren Buffet, Apple thời Steve Jobs hay Microsoft thời Bill Gate. Ví như trường hợp của Microsoft, phải đến 18 năm sau ngày chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng, tập đoàn này mới bắt đầu chia cổ tức. Và cũng đã có thời điểm tiền mặt của “gã khổng lồ” này lên đến con số 40,5 tỷ USD nhưng Microsoft vẫn quyết định không chia cổ tức. Vậy nguyên nhân thực sự ở đây là gì?

 "Gã khổng lồ" Microsoft đã từng 18 năm không chia cổ tức kể từ ngày IPO lần đầu tiên. Ảnh: Internet

Lý do đơn giản là: Ban lãnh đạo công ty tin rằng cơ hội tăng trưởng của công ty tốt hơn các cơ hội đầu tư sẵn có của cổ đồng, vì thế, công ty sẽ giữ lại lợi nhuận và tái đầu tư. Điều này được thể hiện khá rõ ràng thông qua thông điệp của Chủ tịch Nguyễn Đăng Quang trong Đại hội cổ đông thường niên năm 2016 của Masan Group gửi đến các cổ đông, rằng “trái ngọt nhất ở cuối con đường chứ không phải hai bên đường”. Nhiều người gọi đây là “hiệu ứng nấu ăn”, tức là người ta thường cảm thấy ngon khi ăn thức ăn do chính mình nấu, dù cho món ăn đó có thực sự ngon đối với đại đa số người khác hay không.

Mặc dù lý do mà Chủ tịch Nguyễn Đăng Quang của Masan Group hay các công ty lớn như Microsoft, Berkshire Hathaway hay Apple đưa là chính đáng nhưng cũng không tránh khỏi hệ quả một lượng không nhỏ nhà đầu tư quyết định bán cổ phiếu, phần vì họ thiếu lòng tin vào triển vọng của doanh nghiệp, phần vì họ không muốn nắm giữ một cổ phiếu quá lâu để chờ đến ngày “hái quả ngọt”. Vậy các công ty thường làm gì trong trường hợp này mà vẫn không vi phạm “thông lệ” không chia cổ tức? Trong những trường hợp cần thiết, thay vì dùng tiền để chia cổ tức thì nhiều công ty có xu hướng dùng tiền để mua lại cổ phiếu của chính công ty mình, thuật ngữ gọi là “buy back”. Mua lại làm tăng nhu cầu đối với chứng khoán, qua đó đẩy giá cổ phiếu lên. Khi đó, cổ đông của công ty mặc dù không được chia cổ tức từ nguồn lợi nhuận nhưng lại có tiền từ việc giá cổ phiếu tăng lên, và đây cũng là mục tiêu nhiều nhà đầu tư nhắm đến.

 Ông Nguyễn Đăng Quang tin rằng "trái ngọt ở cuối con đường". Ảnh: Internet

Điều thú vị là, đối với những công ty lớn vốn đã không chia cổ tức trong thời gian dài – như Microsoft chẳng hạn - thì đến khi họ tiến hành chia cổ tức lần đầu vào năm 2003 kể từ sau đợt IPO lần đầu vào năm 1986, cổ đông của Microsoft lại tự đặt câu hỏi: phải chăng Microsoft đã hết dư địa tăng trưởng?

Với phát biểu “quả ngọt nằm ở cuối đường” thì hẳn là đến khi Chủ tịch Nguyễn Đăng Quang và ban lãnh đạo Masan Group quyết định chi tiền trả cổ tức, sẽ có không ít cổ đông đặt nghi vấn: phải chăng Masan Group đã hết dư địa tăng trưởng? Còn nếu không chi trả cổ tức thì cổ đông lại đặt câu hỏi: tại sao công ty không trả cổ tức cho cổ đông? Thực là “tiến thoái lưỡng nan” cho ông Nguyễn Đăng Quang.

Tùng Lâm