Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có công văn gửi Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đóng góp ý kiến cho dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt  sửa đổi.

VCCI cho rằng trong bối cảnh kinh tế đầy thách thức hiện nay, việc điều chỉnh chính sách thuế, đặc biệt là thuế tiêu thụ đặc biệt cần được xem xét một cách thận trọng và toàn diện.

Dẫn số liệu từ Tổng cục Thống kê, VCCI cho biết số doanh nghiệp rút khỏi thị trường trong năm 2024 đã tăng 14,7% so với năm 2023, đạt mức kỷ lục 197.900 doanh nghiệp. Dự báo năm 2025, kinh tế toàn cầu tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong khi doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực đang đối diện với tình trạng sức mua suy giảm liên tục và chi phí đầu vào gia tăng.

Mức tăng thuế quá nhanh sẽ gây áp lực lớn lên doanh nghiệp và toàn bộ chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp sẽ khó có đủ thời gian để điều chỉnh chiến lược kinh doanh, đầu tư vào công nghệ sản xuất mới hoặc nâng cao chất lượng sản phẩm.

Điều này có thể dẫn đến việc thu hẹp quy mô sản xuất, thua lỗ và thậm chí phá sản, ảnh hưởng trực tiếp đến việc làm của hàng triệu lao động trong các ngành liên quan, từ sản xuất, chế biến đến phân phối và xuất khẩu.

Mặt khác, mục tiêu tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2025 đạt 8% trở lên và Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong những năm sắp tới. Trong đó, đầu tư và tiêu dùng là hai yếu tố trọng yếu, có tác động trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng kinh tế. Việc điều chỉnh thuế suất tiêu thụ đặc biệt một cách đột ngột có thể làm giảm sức mua, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp và sự phát triển chung của nền kinh tế.

“Dù trong ngắn hạn, thu ngân sách có thể tăng, nhưng về trung và dài hạn, sự sụt giảm sản lượng hợp pháp cùng với sự gia tăng của thị trường phi chính thức sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn thu của nhà nước”, VCCI đánh giá.

Bên cạnh đó, VCCI cũng cho rằng chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy việc tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ giúp giảm đáng kể hành vi tiêu dùng. Thay vào đó, người tiêu dùng có thể chuyển sang các sản phẩm không chính thức, hoặc cắt giảm chi tiêu ở những lĩnh vực khác để duy trì mức tiêu dùng hiện tại. Do đó, mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng có thể không đạt được như mong muốn.

Do đó, VCCI kiến nghị, chưa xem xét tăng thuế và bổ sung mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt tại thời điểm này để tránh tác động bất lợi đến thị trường và cộng đồng doanh nghiệp. Thay vào đó cần được cân nhắc kỹ lưỡng hơn, dựa trên các nghiên cứu đánh giá tác động một cách toàn diện, linh hoạt, hiệu quả, phù hợp với thực tiễn.

Theo đó, VCCI đề nghị lộ trình tăng thuế có thể xem xét từ năm 2028, với mức tăng hợp lý 5% mỗi hai năm, nhằm giúp doanh nghiệp có thời gian thích ứng, đảm bảo tính khả thi của chính sách và hạn chế tác động tiêu cực đến thị trường.

Cụ thể, đối với sản phẩm rượu, bia cần có lộ trình tăng thuế hợp lý, giãn thời gian áp dụng từ năm 2028, với mức tăng 5% mỗi hai năm.

Đối với bia: từ 1/1/2028 – 31/12/2029: 70%; 1/1/2030 – 31/12/2031: 75%; và từ 1/1/2032 trở đi: 80%.

Đối với rượu từ 20 độ trở lên: 1/1/2028 – 31/12/2029: 70%; 1/1/2030 – 31/12/2031: 75%; và từ 1/1/2032 trở đi: 80%.

Đối với rượu dưới 20 độ: 1/1/2028 – 31/12/2029: 40%; 1/1/2030 – 31/12/2031: 45%; và từ 1/1/2032 trở đi: 50%.

Đối với nước giải khát có đường, VCCI đề nghị xem xét chưa đưa nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt tại thời điểm này để có thêm thời gian nghiên cứu, đánh giá toàn diện và xây dựng chính sách phù hợp hơn.

Đối với xe ôtô pick-up chở hàng cabin kép, VCCI đề xuất giữ nguyên mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt hiện hành nhằm bảo đảm sự ổn định của thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp và duy trì nguồn thu ngân sách nhà nước.

Đối với thuốc lá, VCCI đề xuất lộ trình điều chỉnh hợp lý hơn. Mức thuế tuyệt đối khởi điểm vào năm 2026 là 2.000 đồng/bao, sau đó tăng 2.000 đồng/bao mỗi hai năm, với mức tối đa là 6.000 đồng/bao vào năm 2030.