Góp ý cho dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho hay, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng từ 10% xuống 8% được thực hiện trong thời gian qua mang lại nhiều tác động tích cực cho nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn, việc tiếp tục chính sách giảm thuế giá trị gia tăng từ tháng 7 đến cuối năm 2024 là hết sức cần thiết.

Mặc dù vậy, theo ghi nhận của VCCI, các doanh nghiệp gặp khá nhiều vướng mắc khi áp dụng chính sách này, chủ yếu xuất phát từ việc phân loại hàng hoá nào phải chịu thuế 10%, hàng hoá nào được giảm thuế xuống 8%.

Trên thực tế, Chính phủ đã ban hành Nghị định 15/2022/NĐ-CP và Nghị định 44/2023/NĐ-CP hướng dẫn, nhưng quá trình triển khai vẫn còn nhiều lúng túng.

Hai Nghị định này được xây dựng dựa trên mã ngành kinh tế Việt Nam, trong khi văn bản này trước nay chủ yếu được sử dụng với mục đích thống kê chứ hiếm khi được coi là căn cứ để xác định quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp.

Theo VCCI, việc cụ thể hoá các nhóm hàng hoá, dịch vụ rất khó khăn, đặc biệt là đối với những trường hợp không có pháp luật chuyên ngành. Đơn cử, nhóm hàng hoá viễn thông và công nghệ thông tin rất khó xác định do không có định nghĩa rõ ràng trong các văn bản pháp luật khác. Nhiều loại hàng hoá, dịch vụ khác cũng gặp vướng mắc phân loại như sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, sản xuất hoá chất cũng rất chung chung và khó phân loại.

Một số trường hợp doanh nghiệp tra cứu Phụ lục của Nghị định 15 và 44 nhưng không dám khẳng định hàng hoá, dịch vụ của mình thuộc diện thuế suất 10% hay 8%.

Đơn cử, một số doanh nghiệp hỏi cơ quan thuế, cơ quan hải quan, Bộ Tài chính nhưng các cơ quan này cũng trả lời rất chung chung, như: “Đề nghị công ty căn cứ Quyết định số 43/2018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, đối chiếu mã sản phẩm của hàng hóa, dịch vụ mà công ty cung cấp với mã sản phẩm của hàng hóa, dịch vụ tại Phụ lục I, II, III ban hành kèm theo Nghị định số 44/2023/NĐ-CP để thực hiện đúng theo quy định”.

VCCI cho rằng, khó khăn trong việc xác định thuế suất 8% hay 10% gây nhiều chi phí xã hội và làm tăng rủi ro của hoạt động sản xuất kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp phản ánh họ phải thuê thêm người làm kế toán để điều chỉnh hoá đơn và sổ sách cho đúng với mức thuế mới.

“Không ít doanh nghiệp phản ánh tình trạng đàm phán mua bán hàng hoá, thoả thuận xong hết với khách hàng về số lượng, chất lượng, giá cả nhưng không thống nhất về mức thuế 8% hay 10% nên không ký được hợp đồng. Đã có trường hợp doanh nghiệp thực hiện các gói thầu xây lắp phát sinh tranh chấp với đối tác khi quyết toán chỉ vì hai bên có quan điểm khác nhau về mức thuế suất”- VCCI nêu.

Với những lý do trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc phương án giảm thuế giá trị gia tăng cho tất cả các loại hàng hoá, dịch vụ từ mức 10% xuống mức 8%.

Ông Mạc Quốc Anh - Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội cho biết, để thuận lợi cho doanh nghiệp triển khai chính sách và nếu nguồn lực hỗ trợ được nhiều hơn thì nên giảm 2% thuế giá trị gia tăng với tất cả các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng thuế suất thuế giá trị gia tăng 10%.

Theo ông Mạc Quốc Anh, doanh nghiệp được hỗ trợ mạnh từ việc giảm thuế giá trị gia tăng trong thời gian qua. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chính sách này, doanh nghiệp phát sinh một số vướng mắc về việc xác định hàng hóa, dịch vụ không được giảm thuế giá trị gia tăng, bởi tính chất đa dạng, đa chức năng của hàng hóa, dịch vụ. Có không ít trường hợp hàng hóa đồng nhất về tên gọi, chức năng, song lại khác biệt về thành phần, cấu tạo, cơ chế hoạt động nên phải áp dụng chính sách thuế khác nhau, dẫn đến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc xuất hóa đơn.

Quốc hội đã 3 lần ban hành nghị quyết giảm 2% thuế giá trị gia tăng. Lần thứ nhất, từ ngày 1/2 - 31/12/2022; lần thứ hai, từ ngày 1/7 - 31/12/2023; lần thứ ba, từ ngày 1/1 - 30/6/2024.

Theo báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội về kết quả của chính sách giảm 2% thuế giá trị gia tăng, năm 2022, giá trị hỗ trợ doanh nghiệp và người dân là khoảng 51,4 nghìn tỷ đồng.

Năm 2023, việc giảm thuế giá trị gia tăng 2% trong 6 tháng cuối năm đã hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tổng cộng khoảng 23,4 nghìn tỷ đồng. Đến năm 2024, việc giảm thuế giá trị gia tăng trong 3 tháng đầu năm 2024 đã hỗ trợ doanh nghiệp và người dân khoảng 11,4 nghìn tỷ đồng (số thuế giá trị gia tăng tại khâu nhập khẩu giảm khoảng 4 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 1,3 nghìn tỷ đồng/tháng; số thuế giá trị gia tăng nội địa giảm khoảng 7,4 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 2,4 nghìn tỷ đồng/tháng).