Sau nhiều năm làm việc cho một công ty dệt may nhỏ, anh Thịnh (40 tuổi, Hà Nội) đã tích luỹ được chút tiền và gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Mới đây, gia đình có người ốm, cần dùng đến một số tiền nằm ngoài khả năng chi tiêu thường nhật. Anh định rút sổ tiết kiệm nhưng chưa đến hạn mà nếu cố rút, số tiền lãi sẽ mất đi nhiều. Vài người khuyên rằng anh đặt vấn đề vay bằng chính cuốn sổ tiết kiệm đó nhưng anh rất băn khoăn, liệu đây có phải là giải pháp hay lại “mất cả chì lẫn chài”.
Rút tiền trước hạn, tiền lãi sẽ giảm
Sổ tiết kiệm là một loại giấy tờ chứng nhận số tiền khách đang gửi tại các ngân hàng. Trên sổ, ngoài số tiền gửi còn có các thông tin quan trọng như thời gian gửi tiền, mức lãi suất. Sổ tiết kiệm là cách gọi quen thuộc của người dân phía Bắc trong khi người phía Nam thường gọi là thẻ tiết kiệm.
Lãi suất được tính theo hai khung thời gian là không kỳ hạn và có kỳ hạn. Lãi suất không kỳ hạn là mức lãi suất thấp nhất hiện này, chỉ từ 0,1% - 0,5%/năm và khách có thể rút tiền bất cứ lúc nào mà vẫn hưởng trọn vẹn tiền lãi. Với lãi suất có kỳ hạn, ngân hàng phân ra nhiều kỳ hạn, 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng, 18 tháng, 24 tháng… Mỗi kỳ hạn có một mức lãi riêng. Hiện tại, lãi suất kỳ hạn 1 tháng rơi vào khoảng 4,5%/năm trong khi lãi suất 24 tháng là 6,8%/năm, tuỳ từng ngân hàng. Lý do có sự chênh lệch là bởi khi khách gửi tiền, ngân hàng sẽ mang tiền đó cho cá nhân, tổ chức khác vay trong một kỳ hạn nhất định và số lãi từ việc cho vay này sẽ được chia sẻ lại cho người gửi. Khi khách rút tiền đột xuất, ngân hàng sẽ bị động về dòng tiền và sẽ chỉ áp dụng mức lãi suất không kỳ hạn cho khoản tiền khách gửi. Trong trường hợp anh Thịnh, nếu sổ tiết kiệm của anh có giá trị 100 triệu đồng, gửi trong 24 tháng, anh sẽ hưởng số tiền lãi là 6,8 triệu. Nếu rút trước thời hạn, số tiền lãi tối đa cũng chỉ 500 nghìn. Cách tính này được tất cả các ngân hàng áp dụng.
Vay tiền bằng sổ tiết kiệm có dễ dàng?
Hiện nay, nhiều ngân hàng cho vay tiền bằng sổ tiết kiệm. Đây là hình thức cho vay thế chấp tài sản bởi sổ tiết kiệm cũng chính là một loại tài sản dễ dàng định giá.
Hạn mức vay bằng sổ tiết kiệm khá cao, tương đương với số tiền trong sổ. Nếu khoản tiết kiệm của khách thuộc dạng tự động tái tục, thời gian vay có thể kéo dài đến 12 tháng. Nếu không tự động tái tục, thời gian vay lâu nhất là đến thời điểm tất toán sổ. Việc vay tiền bằng sổ tiết kiệm thường sẽ rất nhanh chóng.
Tuy nhiên, việc ngân hàng này cho vay bằng sổ tiết kiệm do ngân hàng khác phát hành thường mất rất nhiều thời gian thẩm định và phê duyệt. Đó là bởi ngân hàng sợ khách giả mạo số tiết kiệm rồi đi vay nên sẽ đối chiếu, thẩm định rất kỹ trong điều kiện sự liên kết thông tin giữa các ngân hàng còn khá chậm. Tiếp đến, việc khách hàng giữ sổ tiết kiệm không đồng nghĩa với việc toàn bộ số tiền trong sổ là tài sản hợp pháp, chính chủ. Trong trường hợp đó, khách không đủ tư cách pháp nhân để trao quyền cho ngân hàng phong tỏa cấn trừ nợ vay từ sổ tiết kiệm khi cần thiết. Đây là những rủi ro chính khiến ngân hàng hay từ chối cho vay bằng sổ tiết kiệm và người chịu ảnh hưởng cuối cùng vẫn là khách hàng. Cuối cùng, ngay cả khi khách vay được thì số tiền lãi phải trả sẽ cao hơn nhiều lần số tiền lãi mà khách nhận được, tuỳ theo chính sách của từng ngân hàng.
Những điều cần chuẩn bị khi vay bằng sổ tiết kiệm
Tốt nhất, khi cần vay bằng sổ tiết kiệm, khách hàng nên liên hệ với chính ngân hàng nhận tiền tiết kiệm vì như thế, mọi thủ tục sẽ được tiến hành một cách nhanh chóng, kèm theo là hạn mức cho vay cao. Đó là trường hợp sổ chính chủ. Còn nếu đó không chính chủ, khách hàng nên liên hệ với ngân hàng để được tư vấn các thủ tục trước, có thể là giấy uỷ quyền hoặc giấy tờ thừa kế… nhằm tránh mất thời gian của cả hai bên, khách hàng và ngân hàng.
Với anh Thịnh, sổ tiết kiệm đứng tên anh nên việc vay không gặp quá nhiều khó khăn. Tuy vậy, anh cũng cần hỏi rõ về mức lãi suất và thời gian vay. Trong trường hợp việc vay bằng sổ tiết kiệm không thực sự có lợi, anh có thể cân nhắc một số giải pháp cứu hộ tài chính khác như vay tiền từ các công ty tài chính hay tiệm cầm đồ nhưng cần tìm hiểu kỹ thông tin về lãi suất, thủ tục vay nhằm tránh vướng vào tín dụng đen. Điều kiện và thủ tục vay tiền ở các tiệm cầm đồ thường nhanh chóng hơn so với các công ty tài chính nhưng cần lựa chọn các cửa hàng cầm đồ hợp pháp, có uy tín và có nhiều điểm giao dịch như F88 để việc vay tiền được thuận tiện.