Thống kê của Trung tâm thông tin Công nghiệp và Thương mại (VITIC - Bộ Công Thương) cho biết, chỉ 8 tháng đầu năm 2015, Việt Nam nhập siêu xấp xỉ 700 ngàn tấn tôn, thép từ Trung Quốc. Tôn Trung Quốc kém chất lượng ngập tràn thị trường Việt Nam với chiêu bán phá giá, mập mờ nhãn mác  khiến các DN sản xuất, kinh doanh tôn, thép trong nước điêu đứng.

Khảo sát ở nhiều cửa hàng tôn thép khác trên địa bàn Đà Nẵng, và một số địa phương khác như Thái Bình, Hà Nam, Hưng Yên, chúng tôi không khó để tiếp cận với hàng loạt cửa hàng kinh doanh tôn kém chất lượng xuất xứ từ Trung Quốc đội lốt tôn liên doanh.

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, hiện cả nước có khoảng 15 công ty lớn và một số cơ sở sản xuất tôn thép mạ và phủ màu với tổng năng lực sản xuất lên tới 4 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, các công ty này đều đang phải đối mặt với tình trạng tôn Trung Quốc kém chất lượng có giá thành rẻ tràn vào thị trường, đánh lừa người tiêu dùng.

Đại diện một doanh nghiệp sản xuất tôn thép cỡ lớn và là thành viên của VSA cho hay, sản phẩm nhập từ Trung Quốc chủ yếu là tôn mạ kẽm và mạ màu… để cạnh tranh với các sản phẩm trong nước. Các sản phẩm này không rõ nguồn gốc xuất xứ, chất lượng kém, giá rẻ... gây nhiễu loạn thị trường. Thậm chí, cùng một sản phẩm, cùng thương hiệu, cùng độ dày, mỗi nơi lại có giá bán khác nhau. Ví dụ, tôn mạ màu xanh ngọc, đỏ đậm có độ dày 3 dem rưỡi (đơn vị thể hiện độ dày của tôn, 1 dem = 1/10 mm) chính hãng phân phối tới đại lý cấp một có giá 61.000 đồng (cho khổ 1,07 m) thì giá tại một công ty kinh doanh cùng mặt hàng này lên tới 71.500 đồng, trong khi một nhà máy khác báo giá chỉ 45.500 đồng. Cùng một loại tôn, cùng một độ dày mà giá tôn tại mỗi cơ sở kinh doanh một khác.

Theo ông này, giá tôn thép nhập từ Trung Quốc rẻ, và các sản phẩm này không đồng đều về chất lượng. Hàng kém chất lượng thường nhanh phai màu, gỉ sét, làm xuống cấp và ảnh hưởng tới độ an toàn của công trình. Thực tế, tôn màu, tôn mạ  không phải là mặt hàng thiết yếu nên nhiều người tiêu dùng ít kinh nghiệm và gần như không phát hiện sản phẩm chất lượng kém nếu chỉ nhìn bằng mắt thường.

Kết quả kiểm tra của Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường 3 (Tổng cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ) với các mẫu tôn DVS, của một số nhãn hàng có xuất xứ Trung Quốc mua tại một số cửa hàng ngẫu nhiên ở Đồng Nai, TP Đà Nẵng và Hải Phòng ngày 13/11 cũng cho thấy, 100% mẫu thử đã bị đôn dem để ăn gian độ dày. Khi kiểm tra phản ứng với axit và bazơ (hai chất thử chuyên dụng là axit HCl 10% và NaOH 10%), đa phần mẫu tôn bị phồng rộp bề mặt, đổi màu. Với các sản phẩm tôn thép chất lượng thì hiện tượng này không xảy ra, sản phẩm vẫn giữ nguyên trạng thái ban đầu (bề mặt nhẵn mịn, màu sơn đồng nhất).

Anh Nguyễn Huy Hoàng (29 tuổi, ở Ba Đình, Hà Nội) nói: “Nhà tôi ở khu tập thể, muốn cơi nới thêm một chút không gian cho nhà đỡ chật nên đã chọn vật liệu tôn về để thi công. Sau khi tham khảo giá của cửa hàng, tôi đặt mua 70m tôn loại độ dày 0.4mm với giá 80.000 đồng/m, trên tấm tôn cũng có ghi rõ độ dày đúng như tôi yêu cầu. Thế nhưng, đến khi mang về tới nhà, thợ thi công cho tôi biết rằng số tôn tôi mua về chỉ có độ dày 0.31mm và giá chỉ khoảng 75.000 đồng/m".

Theo ý kiến của chuyên gia uy tín trong ngành tôn thép, với việc ăn gian về độ dày như vậy, mỗi mét tôn đôn dem chỉ đáng giá 62.000 đồng/m, tức là người tiêu dùng đã bị móc túi trắng trợn 18.000 đồng/m.

Đã đến lúc phải trở thành người tiêu dùng thông thái trong việc chọn mua tôn để các cơ sở buôn bán tôn Trung Quốc kém chất lượng “tự triệt tiêu” vì lối làm ăn manh mún, lừa đảo.

Mai Anh (Tổng hợp theo Dân trí, Vnexpress, Tiền phong)