Những thếp tiền bằng giấy, những miếng lego hình ngôi nhà, 2 viên xúc xắc và 1 bàn cờ với đầy rẫy những địa danh chưa từng biết đến chắc hẳn là những hình ảnh đã từng gắn bó với tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt Nam. Đó chính là trò chơi Cờ Tỷ Phú. Niềm vui sướng khi là người cuối cùng còn tiền và sự cay cú khi phải đưa ra tuyên bố phá sản là một trong những điểm khiến rất nhiều người trên thế giới muốn trở thành những ông chủ bất động sản hờ trên bàn cờ kinh điển này.

Tại Việt Nam, dường như đang có một đại gia bất động sản thực thụ đang "chơi" một ván cờ tỷ phú lớn, đó là Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai.

Từ khoản đầu tư kỷ lục

Năm 2015 chứng kiến mức đầu tư kỷ lục của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai. Theo Báo cáo tài chính hợp nhất quý IV năm 2015, dòng tiền thuần sử dụng vào hoạt động đầu tư năm 2015 của Hoàng Anh Gia Lai đã lên đến mức kỷ lục 10.334 tỷ đồng, cao nhất trong 5 năm gần đây.

Dòng tiền thuần đầu tư của Hoàng Anh Gia Lai cao nhất trong 5 năm gần đây. Nguồn : Báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán các năm 2011, 2012, 2013, 2014 và Báo cáo tài chính hợp nhất Quý IV/2015

Số tiền này được Hoàng Anh Gia Lai đầu tư chủ yếu vào các dự án nông nghiệp với quy mô công nghiệp và phát triển dự án HAGL Myanmar Center tại Thành phố Yangon, Myanmar.

Theo Bảng lưu chuyển tiền tệ quý IV năm 2015 thì trong năm 2015, Hoàng Anh Gia Lai đã chi tới 7.947 tỷ đồng để mua sắm, xây dựng tài sản cố định, tăng 78,7% so với năm 2014. Cũng trong năm 2015, Tập đoàn này cũng chi tới 6.581 tỷ đồng để cho các đơn vị khác vay và chi 2.350 tỷ đồng đầu tư góp vốn vào các đơn vị khác, tăng lần lượt 82,3% và 395,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Có thể thấy, tốc độ gia tăng về đầu tư của Hoàng Anh Gia Lai trong năm 2015 là rất "khủng khiếp". Tuy nhiên, những cuộc "bạo chi" như vậy chưa chắc đã là phương án hay. Trong một ván cờ tỷ phú, nếu đi đến đâu mà người chơi mua bất động sản đến đó thì chẳng bao lâu họ sẽ hết tiền mặt và chỉ còn lại tài sản. Đến đây, nỗi lo sợ không có tiền trả nếu như đi vào ô bất động sản của người khác bắt đầu tăng lên và nếu điều đó xảy ra, người chơi buộc phải bán rẻ tài sản của mình để trả nợ. Và điều lo sợ này dường như đang xảy ra với trường hợp của Hoàng Anh Gia Lai.

Đến những ô cờ đắt đỏ

Không chỉ đạt mức chi đầu tư kỷ lục, tổng nợ của Hoàng Anh Gia Lai trong năm 2015 cũng tăng vọt 52,4% so với năm 2014, đạt mức cao nhất trong 5 năm qua.

Nợ phải trả năm 2015 của Hoàng Anh Gia Lai cao nhất trong 5 năm gần đây. Nguồn: Báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán các năm 2011, 2012, 2013, 2014 và Báo cáo tài chính hợp nhất Quý IV/2015

Việc Hoàng Anh Gia Lai dùng đòn bẩy tài chính nhiều thực ra không mới. Vấn đề là, các dự án đầu tư của bầu Đức thường tiêu tốn một lượng tiền khổng lồ và mất nhiều thời gian để "thu hoạch" thành quả. Giả dụ như việc đầu tư vào cao su với quy mô và quy trình công nghiệp vốn không có quá nhiều rủi ro, vì loại cây này vừa đem lại mủ cao su có giá trị kinh tế cao, lại vừa có thể bán đi làm gỗ công nghiệp khi cây cao su đã hoàn thành thời gian khai thác. Tuy nhiên, các loại cây công nghiệp của Hoàng Anh Gia Lai đều cần thời gian tới vài năm để đạt năng suất tối đa nên lượng tiền thu về để trả nợ trong những năm đầu khai thác rất hạn chế trong khi lãi vay lẫn nợ gốc vẫn phải trả đều đều. Điều tương tự cũng xảy ra với HAGL Myanmar Center vốn được mệnh danh là công trình trên khu đất vàng tại Myanmar và đầu tư tại đây "không sợ lỗ" nhưng đầu tư dự án này cũng phải mất nhiều năm với chi phí đầu tư khổng lồ mới mong thu được lợi nhuận tối đa.

Tình cảnh này chẳng hề xa lạ với những người chơi trò cờ tỷ phú. Trong bàn cờ tỷ phú có chứa rất nhiều ô đất từ rẻ đến đắt. Ô đất rẻ mua mất ít tiền hơn nhưng lợi nhuận đem về từ ô đất này cũng ít hơn, và ngược lại. Hoàng Anh Gia Lai đang đi mua những "ô đất đắt" và kỳ vọng những "ô đất" này sẽ đem lại thật nhiều lợi nhuận. Nhưng mua "ô đất" đắt đồng nghĩa với việc Hoàng Anh Gia Lai phải chi nhiều tiền hơn và chẳng mấy chốc Tập đoàn này chỉ còn tài sản và không còn "tiền mặt", vì lượng "tiền mặt" là có giới hạn. Trong khi đó, còn nhiều lượt "tung xúc xắc” nữa mới mong những “ô đất” đắt đỏ này đem về lợi nhuận kếch xù cho Hoàng Anh Gia Lai. Hệ quả là, khi Hoàng Anh Gia Lai rơi vào tình cảnh phải trả tiền cho người khác trong khi Tập đoàn này không còn "tiền mặt" trong tay, họ buộc phải bán rẻ tài sản để trả nợ. Và điều này thực tế đã xảy ra.

 Hoàng Anh Gia Lai đang gặp khó trong thế cờ tỷ phú

Vừa qua, liên tiếp 2 ngân hàng là Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) và Ngân hàng Bản Việt (Viet Capital Bank) đã bán giải chấp tổng cộng 8,44 triệu cổ phiếu HNG của CTCP Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai do Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai cầm cố để thu hồi nợ vay. Đáng chú ý, giá cổ phiếu HNG trong khoảng thời gian 2 ngân hàng này bán giải chấp đều ở mức dưới 10.000 đồng/cổ phiếu, thậm chí có lúc xuống tới 7.500 đồng/cổ phiếu. Đây quả thực là con số rất thấp nếu so sánh với giá cổ phiếu HNG trong năm 2015 thường xoay quanh mốc 30.000 đồng/cổ phiếu. Tình hình thậm chí còn căng thẳng đến mức, các ngân hàng phải ngồi lại với nhau để bàn bạc việc tái cơ cấu nợ cho Hoàng Anh Gia Lai.

Cờ tỷ phú là trò chơi đơn giản: mỗi người có một số tiền ban đầu và mục đích là trở thành người chơi cuối cùng còn tiền. Người còn tiền cuối cùng sẽ có rất nhiều tiền và đương nhiên chiến thắng, còn kẻ hết tiền thì phải tuyên bố phá sản và nhận thua. Liệu những "ô cờ" đắt đỏ của bầu Đức sẽ đem lại khoản lợi nhuận kếch xù hay sẽ để lại những khoản nợ đau đớn? Ván cờ chưa kết thúc và câu trả lời vẫn còn nằm ở thì tương lai.

Kình Dương