Chim yến còn gọi là yến hàng, yến oa thái, yến hông xám, én biển (hải yến). Tên khoa học là Collocalia fuciphaga germani Oustalet., họ chim yến (Apodidae). Hải yến là loài chim nhỏ, sống thành từng đôi trong đàn lớn, làm tổ trên trần các vách đá cheo leo. Tổ của chúng được làm bằng nước dãi, hình tròn xoáy trôn ốc, có màu trắng xám, có khi có màu hồng đỏ, to bằng nửa quả trứng vịt. 

Tổ yến còn có tên yến sào, yến oa thái, yến sơ thái, tai yến. Đây là thực phẩm cao cấp ở vùng Á Đông, là một trong 8 món ăn nổi tiếng: yến sào, bào ngư, hải sâm, vây cá mập, đế chân voi, bàn tay gấu. Do đó, các bữa tiệc ở cung đình không bao giờ thiếu món yến sào và đến nay yến sào luôn đứng đầu trong các món ngon và bổ dưỡng.

Yến sào chứa 42,8 - 54,9% protein; nhiều glucose; các acid amin cần thiết khó thay thế: cystein, phenyllamin, tyrosin...; các vitamin B, C, E, PP; các muối natri, sắt, phosphor và các nguyên tố vi lượng. Một số nghiên cứu mới đây cho thấy: yến sào có tác dụng tăng cường khí lực, bổ sung sinh lực, có lợi cho phổi và thận, rất tốt cho da, tăng hấp thu các chất dinh dưỡng và kích thích sự phân chia các tế bào của hệ miễn dịch. Yến sào cũng được cho là thuốc cải lão hoàn đồng, giúp làm chậm quá trình lão hóa.

Đặc biệt, gần đây trên thị trường còn xuất hiện thêm một loại yến được bán với giá vô cùng đắt đỏ. Người ta vẫn thường gọi là yến huyết. Loại yến này được quảng cáo là giàu dinh dưỡng và quý giá nhất. Tuy nhiên, để tìm hiểu rõ hơn thực hư về loại yến huyết này, PV đã trực tiếp liên hệ với một vài cơ sở nuôi yến lâu năm để được nghe chia sẻ.
Chị Nguyễn Thị Tuyên, một chủ cơ sở nuôi yên tại xã Tam Thôn Hiệp, huyện Cần Giờ, TP HCM cho biết: "Nuôi yến đã 6 năm nay nhưng chưa bao giờ tôi thấy có loại yến huyết mà nhiều cửa hàng vẫn bán”.

Lý giải về loại yến có mà đỏ mà người ta vẫn thường gọi là yến huyết, chị Tuyên cho biết: "Thực chất, nước bọt của con yến luôn có màu trong suốt. Nhưng nếu tổ yến được làm trên nền gỗ hoặc nền đá có màu đỏ thì nó sẽ có màu đỏ. Nói chung là con yến làm tổ trên đá màu nào thì sẽ cho loại yến màu đó. Nhưng về giá trị dinh dưỡng thì nó không có gì khác biệt so với những tổ yến có màu trong suốt thông thường.

Nhiều người còn truyền tai nhau là yến huyết có màu đỏ là do máu của con yến nhỏ ra nhưng thực chất điều này là không phải. Như tôi giải thích ở trên, yến làm trên nền đá nào thì sẽ cho ra màu đó. Hơn thế, hiện nay người ta còn có thể làm giả loại yến này bằng cách nhuộm màu nên người tiêu dùng phải cẩn thận.

Trên thực tế, loại yến huyết này lại được truyền tai nhau là có giá trị dinh dưỡng rất tốt nên khách hàng rất chuộng. Lợi dụng tâm lý khách hàng, người bán đã nâng giá của nó lên. Nếu người tiêu dùng muốn lấy loại yến này thì tôi cũng lấy được thôi nhưng tôi không dám đảm bảo chất lượng của nó".

Chị Nguyễn Thị Hương một người nuôi yến khác ở Khánh Hòa - Nha Trang cho biết, gia đình chị đã nuôi yến 10 năm nay nhưng chưa bao giờ chị bán loại yến huyết đó.

"Tôi có biết trên thị trường người ta bán loại yến này với giá rất đắt nhưng tôi không biết người ta đã làm như thế nào để ra loại yến mà được gọi là loại yến huyết đó. Còn như nhà tôi nuôi yến tự nhiên thì chưa bao giờ thấy tổ yến có màu đỏ này.

Trên thực tế như nhà tôi nuôi nếu là con chim yến già khi nó nhả nước miếng sẽ có màu vàng và dai, còn những con yến tơ, còn non sẽ nhả nước miếng có màu trong suốt có thể còn mỏng và mềm. Còn lại, tôi chưa bao giờ thấy loại yến có màu đỏ mà người ta vẫn gọi là yến huyết. 

Hiện tại như ở cửa hàng tôi bán thì loại yến thô sẽ có giá 3 triệu đồng/100g còn loại yến làm sẵn sẽ có giá 5 triệu đồng/100g. Ngoài ra, hiện nay trên thị trường nhiều nơi còn nhập loại yến từ nước ngoài về như ở Malaysia với giá rất rẻ, chỉ khoảng 15-20 triệu/kg. Nhưng về chất lượng thì không có gì đảm bảo đó là hàng tốt nên tôi không bao giờ bán loại đó".

Dung Nguyễn (Theo SK&ĐS, PNTPHCM)