Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng: Ngoại trưởng Philippines đã “công kích” chính sách Biển Đông của Trung Quốc tại ARF và nhận được sự ủng hộ của người đồng cấp Nhật Bản.

Tuyên bố cũng trích lời của Ngoại trưởng Vương Nghị vẫn bao biện rằng tình hình ở Biển Đông không căng thẳng như "đã được thổi phồng", và rằng "không có khả năng xảy ra xung đột lớn" trên vùng biển này.

 “Trước hết, tình hình ở Biển Đông nói chung là ổn định và không có khả năng xảy ra xung đột lớn. Trung Quốc phản đối mọi ngôn từ và hành động không mang tính xây dựng làm gia tăng bất đồng, thổi phồng sự đối đầu hay châm ngòi căng thẳng”, tuyên bố trích lời ông Vương Nghị phát biểu vẫn một mình một kiểu tại ARF.

Theo nhà ngoại giao Trung Quốc, Bắc Kinh là nạn nhân thực sự ở Biển Đông khi bị (một số nước) “chiếm” một số đảo, trong đó có Philippines. Tuy nhiên, ông Vương Nghị khẳng định: “Để duy trì cũng như bảo vệ hòa bình và ổn định ở Biển Đông, chúng tôi đã phải hết sức kiềm chế”.

Liên quan tới Nhật Bản, Ngoại trưởng Vương Nghị chỉ trích Tokyo xây dựng một hòn đảo xa xôi ở Thái Bình Dương gọi là Okinotori (còn gọi là Bãi Douglas hay Parace Vela) nhằm củng cố những tuyên bố chủ quyền của Nhật Bản. Trung Quốc từng từ chối công nhận tuyên bố chủ quyền của Tokyo đối với vùng đặc quyền kinh tế xung quanh Okinotori, nằm giữa đảo Guam và đảo Đài Loan và cách Tokyo khoảng 1.700 km. Theo Ngoại trưởng Trung Quốc, “trước khi chỉ trích nước khác, Nhật Bản nên có cái nhìn đúng đắn về những ngôn từ và cách hành xử của chính mình”.

Trong một động thái có liên quan, Reuters cho biết, Nhật Bản đang muốn tặng phi cơ để Philippines sử dụng trong tuần tra trên Biển Đông, thắt chặt quan hệ an ninh giữa hai nước. Việc này có thể khiến Trung Quốc không hài lòng.

Các quan chức quân sự và quốc phòng cấp cao Philippines nói họ nghe qua khả năng Nhật Bản sẽ tặng TC-90, loại máy bay hai động cơ cánh quạt tuabin mà Tokyo thường dùng để huấn luyện phi công quân đội.

"Philippines không có đủ phi cơ để thực hiện tuần tra thường xuyên" trên Biển Đông, một nguồn tin giấu tên ở Nhật Bản nói. Tặng máy bay, dù là loại nhỏ, cũng sẽ thể hiện một sự nâng cấp đối với quân đội Philippines, vốn chỉ có các phi cơ cánh cố định phù hợp tuần tra trên biển.

Tokyo không có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông nhưng quan ngại về hoạt động xây dựng của Bắc Kinh trên 7 đảo nhân tạo thuộc quần đảo Trường Sa. Hoạt động bồi đắp, xây dựng giúp quân đội Trung Quốc mở rộng phạm vi hoạt động ra tuyến đường hàng hải quan trọng, với lượng hàng hóa trị giá 5.000 tỷ USD được vận chuyển qua đây mỗi năm.

Hoàng Nguyễn (Tổng hợp)