Bộ Xây dựng đang soạn thảo thông tư về phân hạng chung cư nhằm xác định giá trị chung cư, từ đó áp mức giá dịch vụ quản lý, vận hành theo khung giá do UBND cấp tỉnh ban hành. Tuy nhiên, để làm được điều này vẫn còn tồn tại rất nhiều khó khăn không dễ giải quyết.

Theo thông tin Bộ Xây dựng, bộ này đang soạn thảo thông tư về phân hạng, công nhận chung cư nhằm xác định giá trị chung cư, qua đó áp mức giá dịch vụ quản lý, vận hành theo khung giá do UBND cấp tỉnh ban hành. Mục tiêu là đưa hoạt động quản lý nhà chung cư ngày càng chuyên nghiệp, hạn chế tranh chấp, kiện tụng cao như trong thời gian qua. Theo dự thảo thông tư, đối tượng để phân hạng là chung cư thương mại; nhà chung cư được bàn giao, sử dụng từ ngày 1/7/2015 (căn cứ ngày luật Nhà ở 2014 có hiệu lực). Việc phân hạng sẽ thực hiện theo từng chung cư độc lập thành 3 hạng dựa theo số điểm đạt được của mỗi chung cư.

Các tiêu chí về quy hoạch, kiến trúc, diện tích, điện, nước, thang máy, tiện ích, đơn vị quản lý... sẽ có các thang điểm cụ thể. Cơ quan chức năng là Sở Xây dựng các địa phương hoặc có thể giao cho các hội nghề nghiệp sẽ chấm điểm từng tiêu chí rồi cộng tổng lại để xếp hạng. Sẽ có các hạng nhà chung cư hạng A (đạt từ 95 - 100 điểm), hạng B (từ 80 đến dưới 95 điểm) và hạng C (những chung cư thông thường theo quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành).

Nhà hạng A là các chung cư cao cấp, tổng điểm từ 95 - 100 điểm và đảm bảo điểm số tối thiểu của cả 4 tiêu chí. Hạng B có tổng điểm từ 80 điểm trở lên. Hạng C là những tòa nhà thông thường, được xây dựng phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành.

Mục tiêu của việc phân hạng là đưa hoạt động quản lý nhà chung cư ngày càng chuyên nghiệp, hạn chế tranh chấp, kiện tụng. Về công tác thực hiện, Sở Xây dựng hoặc các địa phương có thể giao cho các hội nghề nghiệp chấm điểm từng tiêu chí rồi cộng tổng lại để xếp hạng. Thời hạn quyết định công nhận hạng nhà chung cư có hiệu lực 5 năm.

Đây không phải lần đầu tiên, Bộ Xây dựng xây dựng dự thảo thông tư hướng dẫn phân hạng nhà chung cư. Trước đó, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư 11 (năm 2008) hướng dẫn phân hạng nhà chung cư. Theo thông tư này, nhà chung cư được phân thành: Hạng 1 (cao cấp); hạng 2: có chất lượng sử dụng cao; hạng 3: có chất lượng sử dụng khá cao; hạng 4: có chất lượng sử dụng trung bình.

Thậm chí, trong thông tư cũng nêu rõ, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo các cơ quan chức năng liên quan triển khai hướng dẫn, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện thông tư này tại địa phương; Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan của Trung ương và các địa phương hướng dẫn, triển khai thực hiện và định kỳ tổ chức kiểm tra và đôn đốc thực hiện. Tuy nhiên, sau nhiều năm thông tư được ban hành, chưa có loại nhà chung cư nào được phân hạng theo tiêu chí mà Bộ Xây dựng đưa ra. Vì vậy, không ít chung cư vẫn tự khoác lên mình chiếc áo “chung cư cao cấp”, “chung cư siêu cao cấp”... Và, tại nhiều chung cư thường xuyên diễn ra cảnh “treo đầu dê, bán thịt chó”. Thậm chí, để đánh vào tiêu chí thích không gian trong toà chung cư, không ít chủ đầu tư tự gắn tên chung cư bằng các mỹ từ: Green (xanh), sinh thái...

Từ trước, mục tiêu của phân hạng chung cư ra sao cũng chưa được cơ quan soạn thảo nói rõ. Ông Trần Chủng, nguyên Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình cho rằng, trước đây, Bộ Xây dựng đưa ra tiêu chí phân hạng nhưng không làm được vì vướng ở cách làm. “Ngay với đơn vị đánh giá, họ cũng không phải chịu trách nhiệm về kết quả đánh giá của mình nên làm sao hiệu quả được. Sở Xây dựng hay Bộ Xây dựng làm sẽ vẫn còn cơ chế xin cho, mà đã xin cho chắc chắn có tiêu cực. Do đó, cần có một đơn vị độc lập đứng ra xếp hạng, công khai tên các đơn vị này trong toàn quốc. Họ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về đánh giá của mình và phải được tham gia đánh giá ngay từ khi bắt đầu xây dựng chung cư, chứ không phải làm xong rồi mới đánh giá. Nếu các đơn vị này đánh giá sai, người dân hoàn toàn có quyền khởi kiện”, ông Chủng nói.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Quản lý - Bảo trì tòa nhà Việt Nam (VBMA) cho rằng: “Các tiêu chí để chấm điểm phân hạng trong dự thảo thông tư còn khá chung chung. Tiêu chí vệ sinh môi trường, chăm sóc cảnh quan được cho 3 điểm, nhưng như thế nào thì được 3, như thế nào thì được 2 hay được 1 điểm, Bộ Xây dựng lại không làm rõ. Nếu mập mờ sẽ rất khó chấm điểm và dễ tạo ra chạy chọt xin điểm”.

Ngoài ra, tiêu chí về mức độ và chất lượng hoàn thiện tòa nhà, theo ông Hiệp vẫn còn “vô cùng”. “Để hoàn thiện toà nhà có nhiều hạng mục khác nhau với nhiều loại vật liệu xây dựng. Bộ Xây dựng phải làm thêm công tác phân hạng các loại vật liệu làm nên công trình xây dựng”, ông Hiệp nói.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo Tienphong, Trí thức trẻ)