Tại Hội nghị sơ kết công tác thuế 6 tháng đầu năm 2015 của Cục Thuế Hà Nội tổ chức đầu tháng 7 vừa qua, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn chỉ ra thực tế là tình trạng nợ đọng thuế còn lớn, đơn cử như tại Hà Nội tỷ lệ nợ thuế chiếm 12% và kéo dài nhiều năm. Trong đó, Cục Thuế Hà Nội điểm mặt nhóm DN nợ thuế hàng chục tỷ, thậm chí hàng trăm tỷ đều rơi vào nhóm các DN hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, bất động sản như: Công ty Sông Đà Thăng Long, có số tiền nợ thuế lên tới 375,2 tỷ đồng; Công ty Viglacera Hà Nội, với 88 tỷ đồng, tiếp đó là Công ty Cavico Xây dựng Cầu hầm 80,5 tỷ đồng…

Trước tình hình này, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn yêu cầu Cục Thuế Hà Nội cần phải làm rõ số nợ thật và thực hiện đúng các giải pháp cưỡng chế, phong tỏa tài khoản, đình chỉ việc sử dụng hóa đơn, kê biên tài sản... theo quy định của Luật Quản lý thuế. Đồng thời, ngay trong tháng 7 này phải công bố công khai các DN nợ thuế lớn trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Tổng cục Thuế đã chỉ ra nợ thuế tăng một phần do lỗi DN cố tình chây ỳ, không nộp thuế đúng hạn, chiếm dụng tiền thuế để lấy vốn sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra, tình hình sản xuất kinh doanh của một số DN gặp nhiều khó khăn; thị trường tiêu thụ nhà đất bị thu hẹp, sức mua giảm; hàng hóa tồn kho… khiến cho một số DN làm ăn thua lỗ phải ngừng, nghỉ kinh doanh, bỏ địa chỉ kinh doanh hoặc lâm vào tình trạng giải thể, phá sản không có khả năng nộp nợ thuế.

Nhưng phần khác thuộc về trách nhiệm của cơ quan Thuế còn hạn chế trong việc đôn đốc, quản lý nợ đọng thuế, số thuế nợ còn cao, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng thu NSNN. Nhất là nợ thuế của DN ngoài quốc doanh, tập trung ở lĩnh vực xây dựng cơ bản. Các biện pháp cưỡng chế thuế đã triển khai chỉ thực sự hiệu quả đối với những DN có số nợ thuế ít, còn đối với những DN nợ thuế lớn chưa mang lại hiệu quả.

Vì vậy, theo kiến nghị của các cục thuế địa phương, trong điều kiện hiện nay, các cấp có thẩm quyền tiếp tục tạo cơ chế, chính sách để DN có nguồn vốn phát triển sản xuất kinh doanh, qua đó tăng thu nhập, đồng thời có nguồn tài chính để nộp tiền nợ thuế. Cần có quy định về giãn thời gian cưỡng chế khi DN gặp khó khăn và có cam kết nộp thuế theo tiến độ nhất định.

Về phía cơ quan Thuế sẽ tiếp tục phân loại chính xác tình hình nợ thuế của DN và nguyên nhân nợ thuế của từng đối tượng để có giải pháp đôn đốc thu nợ hiệu quả. Ưu tiên hàng đầu là đồng hành cùng với DN, động viên, thuyết phục DN có kế hoạch phân chia nguồn tiền để đảm bảo vừa duy trì, phát triển sản xuất kinh doanh vừa có tiền nộp nợ thuế.

Đối với các dự án còn nợ tiền sử dụng đất tại tỉnh, thành phố lớn, cơ quan Thuế sẽ tiến hành phân tích nợ của từng dự án, tìm hiểu nguyên nhân nợ, nắm chắc tình hình thực hiện dự án, tình hình sản xuất kinh doanh, tình hình tài chính... để lựa chọn áp dụng các biện pháp cưỡng chế nợ thích hợp. Yêu cầu đặt ra là đạt hiệu quả cao nhưng vẫn đảm bảo thực hiện đầy đủ các bước theo quy trình, đúng quy định của pháp luật.

Về vấn đề các doanh nghiệp nợ thuế sử dụng đất, bà Nguyễn Thị Hải Yến, Trưởng phòng Tuyên truyền Hỗ trợ người nộp thuế (Cục Thuế thành phố Hà Nội) cho biết Tính đến tháng 6/2015, số thu đối với các chủ đầu tư dự án trên địa bán Hà Nội là 3.274 tỷ đồng, tương đương 71,2% so với dự toán về tiền sử dụng đất, trong đó các biện pháp tập trung vào thu nợ 1,163 tỷ đồng của 55 dự án. Tuy nhiên, hiện vẫn cón 56 dự án còn nợ tiền sử dụng đất trên địa bàn thành phố.

Thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục đôn đốc việc thu hồi nợ từ các dự án này, phân tích các nguyên nhân của đối tượng nợ, có biện pháp phù hợp và trong tháng 7 này sẽ công khai toàn bộ danh sách các dự án còn nợ tiền sử dụng trên địa bàn để các tổ chức, đối tác, khách hàng tham gia vào dự án này nắm được - bà Yến cho biết.

Trong quản lý thuế thì biện pháp cưỡng chế hoá đơn là biện pháp cuối cùng để yêu cầu doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ thuế với cơ quan nhà nước. Bên cạnh đó là tuyên truyền đôn đốc bằng cách phát hành các thông báo nợ, yêu cầu mới chủ đầu tư lên viết cam kết trong quá trình thực hiện. Chủ đầu tư trong quá trình giao dịch với khách hàng, hoá đơn chứng từ là bằng chứng để thể hiện việc tiền của khách hàng được chủ đầu tư nhận và cam kết thực hiện.

Việc thực hiện bằng hoá đơn là căn cứ quan trọng để chủ đầu tư kê khai nộp thuế, nên cưỡng chế hoá đơn cũng chỉ là biện pháp cuối cùng, cơ quan thuế cũng không mong muốn việc cưỡng chế hoá đơn của doanh nghiệp vì làm ảnh hưởng đến quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nếu áp dụng các biện pháp mà người nộp thuế và chủ đầu tư không chấp hành thì chúng tôi buộc phải áp dụng biện pháp này và công khai những nội dung nợ của chủ đầu tư lên phương tiện thông tin đại chúng. Bên cạnh đó, hiện nay có nhiều dự án chủ đầu tư thu tiền ngoài (tiền mặt), không xuất hoá đơn, chủ đầu tư cũng không kê khai với cơ quan thuế. Trước tình trạng này, đầu tiên, thông qua thông tin về việc chủ đầu tư có thu tiền nhưng chưa kê khai, cơ quan thuế sẽ mời chủ đầu tư lên làm việc và xác nhận các hành vi này.

Nếu đúng chủ đầu tư đã thu tiền mà chưa kê khai nộp thuế sẽ xử phạt với hành vi không kê khai nộp thuế dẫn đến trốn lậu thuế trên cơ sở hồ sơ vi phạm hành chính có liên quan. Nếu có vi phạm hình sự, cơ thuế sẽ chuyển cơ quan điều tra để phối hợp cùng thực hiện thực hiện tốt nghĩa vụ với cơ quan nhà nước - bà Yến chia sẻ.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo Hải Quan, Trí thức trẻ)