“Cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng"

Ngày Rằm tháng Giêng theo phong tục cổ, còn được gọi là tết Thượng nguyên. Đây là một tết nằm trong hệ thống Thượng – Trung – Hạ nguyên. Tết Thượng nguyên là rằm tháng Giêng, tết Trung nguyên là rằm tháng 7 và tết Hạ nguyên là rằm tháng 10. Theo Giáo sư Trần Ngọc Thêm trong sách "Cơ sở văn hóa Việt Nam", 3 ngày tết này mang các ý nghĩa khác nhau. Tết Thượng nguyên là tết hướng thiên cầu phúc, Trung nguyên là địa quan xá tội, Hạ nguyên là thủy quan giải ách.

Lý giải về việc vì sao dân gian nói “cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng”, Giáo sư Trần Ngọc Thêm cho rằng thứ nhất điều này có liên quan đến quan niệm coi trọng cái ban đầu. Người Việt cho rằng phàm làm bất kỳ điều gì hễ đầu xuôi thì đuôi lọt. Bởi vậy trong những ngày đầu năm, đầu tháng, người dân Việt có tục cúng vái và kiêng kỵ rất hệ trọng, nhất là những người kinh doanh. Quan niệm đó lại được mở rộng ra, coi trọng cả tháng đầu năm là tháng giêng. Mà trong mỗi tháng có hai tiết sóc vọng là ngày mồng một và hôm rằm. Ngày mồng một tháng giêng là tết Nguyên đán rồi cho nên rằm tháng giêng do đó cũng được coi trọng cho xứng đáng.

Thứ hai, ngày rằm tháng Giêng còn được coi là ngày vía của đức phật A Di Đà, mà trong Phật giáo, đức phật A Di Đà là giáo chủ ở cõi Tây phương cực lạc. Là một vị phật gắn với tương lai tốt đẹp, huy hoàng, không có khổ đau. Phái Tịnh độ tông chủ trương khuyên quần chúng chú tâm tụng niệm danh hiệu phật A Di Đà để khi chết đi được vãng sanh vào cõi Tây phương cực lạc của đức phật này. Bởi thế nên cúng cả năm cũng không bằng rằm tháng giêng là như vậy.

Những điều cần kiêng kị trong ngày Rằm tháng Giêng

Để tránh vận hạn đen đủi cho cả năm, có những điều chúng ta cần kiêng kị trong ngày Rằm tháng Giêng.

1. Không câu cá

Người Việt thường quan niệm rằng hành động câu cá chính là điều đại xui trong ngày Rằm tháng Giêng, mang lại vận hạn cho cả năm. Câu cá được cho là hành động sát sinh, cắt đứt mạch sống của sinh linh. Đầu năm mà đã sát sinh thì cả năm sẽ gặp vận đen bám đuổi. Chính vì thế chúng ta không nên câu cá vào ngày này.

2. Không văng tục, chửi bậy

Khẩu nghiệp được xem là cái nghiệp lớn nhất của con người. Văng tục, chửi bậy, nói xấu, gièm pha người khác vào ngày Rằm đầu tiên của một năm sẽ kéo theo những chuyện thị phi, rắc rối, những vận rủi cho bản thân trong suốt cả năm. Chính vì thế trong ngày này cần cẩn thận lời ăn tiếng nói, tránh bôi nhọ, xúc phạm người khác, phải giữ bình tĩnh đừng để bản thân vướng vào những chuyện thị phi không đáng có.

3. Kiêng chuyện giường chiếu

Theo quan niệm của người xưa, các cặp vợ chồng nên kiêng chuyện giường chiếu vào ngày mồng Một Tết và Rằm tháng Giêng để tránh rước xui xẻo, đen đủi vào nhà. Trong ngày lễ được xem là thiêng liêng nhất đầu năm này, gia chủ cần thành tâm cúng vái, nguyện ước điều lành, cầu an cầu phước và giải hạn cho gia đình.

4. Kiêng sinh con gái

Người xưa thường có câu “Trai mồng Một, gái ngày Rằm,” ám chỉ những bé trai sinh vào ngày mồng Một và những bé gái sinh vào ngày Rằm thường rất khó nuôi.

Vào ngày Rằm, năng lượng âm của đất trời sẽ lên đến cực đại. Nếu sinh con gái vào đúng ngày này sẽ cứng đầu, khó dạy dỗ. Chính vì thế các bà mẹ cần tránh sinh con trong ngày này.

Tuy nhiên, ngày nay quan niệm này được cho là phi khoa học, không còn mấy người tin. Theo đó, sinh con vào ngày nào là lẽ tự nhiên, và con trai hay con gái cũng đều đáng quý.

Thu Hà (Tổng hợp)