Sau nhiều tháng Luật Kinh doanh BĐS (sửa đổi) có hiệu lực, các doanh nghiệp vẫn chưa thể triển khai ký bảo lãnh ngân hàng theo đúng quy định. Chủ tịch HUD 3 Nguyễn Trường Sơn phân tích, khi luật ra đời thì doanh nghiệp phải thực hiện đúng. Nhưng bản chất ngân hàng không muốn tham gia phí bảo lãnh, vì nếu đưa ra mức phí cao thì doanh nghiệp có quyền từ chối, còn đưa ra mức phí thấp sẽ rủi ro cho ngân hàng.

Theo ông Sơn, đơn vị của ông đang chuẩn bị triển khai một dự án nhà ở quận Hoàng Mai (Hà Nội), tuy nhiên ngân hàng yêu cầu phải có hợp đồng mua bán với khách hàng mới ký bảo lãnh. Theo đó, mức phí bảo lãnh một ngân hàng đưa ra là 2%. Thấy giá cao nên ông đi tham khảo nhiều ngân hàng khác và đều nhận được mức phí tương tự. Dù không quy định mức giá trần, song chính các ngân hàng tự đưa ra mức giá trần với từng doanh nghiệp.

Ông Sơn cho biết, mức phí dù lớn hay nhỏ đều là chi phí phát sinh nên doanh nghiệp phải tính vào giá bán. Hiện nay, nhà nước đang can thiệp quá nhiều vào thị trường. Nếu một doanh nghiệp kinh doanh BĐS kém hiệu quả thì tất yếu sẽ bị đào thải. Đã là hàng hóa nên để thị trường quyết định. Nhà nước càng can thiệp thì càng rối hơn mà người chịu thiệt cuối cùng lại là người mua nhà.

Cùng quan điểm với ông Sơn, Chủ tịch Handico 5 Trần Văn Can băn khoăn, tất cả mọi chi phí phát sinh doanh nghiệp đều cộng vào giá bán. Nhưng với những chủ đầu tư không ký bảo lãnh ngân hàng thì đơn vị nào đứng ra xử lý việc này?.

Được biết, trước đó khi chưa có danh sách 38 ngân hàng đủ điều kiện tham gia bảo lãnh, không ít doanh nghiệp BĐS đã “cầm đèn chạy trước ô tô” ký bảo lãnh với ngân hàng trong khi ngân hàng không đủ điều kiện đã khiến khách hàng đã mua nhà đứng ngồi không yên. Đơn cử như dự án The EverRich 2 và The EverRich 3 (Tp.HCM) của Công ty CP Phát triển BĐS Phát Đạt ký cam kết bảo lãnh với DongABank.

Theo một khách hàng đặt cọc tại dự án, khi tìm hiểu dự án thì chủ đầu tư cam kết khách hàng không phải chịu phí bảo lãnh, bởi vì đã có ngân hàng cam kết. Nhưng bây giờ thấy thông tin ngân hàng không đủ điều kiện nên không biết ngân hàng khác có bảo lãnh cho dự án và người mua nhà có phải chịu phí không khi phải ký hợp đồng mua bán trong tháng 10/2015.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp cũng tỏ ra băn khoăn về tài sản đảm bảo khi ký bảo lãnh. Đại diện một doanh nghiệp BĐS miền Bắc cho hay, dự án để triển khai được phải dùng chính dự án để vay vốn ngân hàng. Vì vậy, nếu không dùng được chính tài sản dự án làm điều kiện bảo lãnh thì chủ đầu tư phải có một tài sản khác là tiền mặt hoặc một BĐS khác là bất khả thi. Chủ đầu tư bán hàng để lấy tiền xây dựng chứ không phải bán xong để lấy tiền đó làm bảo lãnh. Trên thực tế, ngân hàng có bảo lãnh từng hợp đồng riêng lẻ không hay phải bảo lãnh toàn bộ dự án?.

Theo thống kê của Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, trong hơn 3 tháng qua kể từ khi Luật Kinh doanh BĐS có hiệu lực, chỉ riêng tại thị trường Hà Nội đã có hàng chục dự án triển khai bán hàng với cả trăm lượt mở bán, tăng hơn 10% so với tháng trước đó. Tuy nhiên, điều đáng nói là hiện vẫn chưa thấy có dự án bất động sản nào được ngân hàng đứng ra bảo lãnh, trong khi các giao dịch vẫn tiếp diễn mà không có cơ quan nào kiểm soát.

Không biết đến khi nào thì quy định bắt buộc phải có bảo lãnh ngân hàng mới được bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai của Luật Kinh doanh Bất động sản (sửa đổi) mới có thể phát huy đúng tác dụng là bảo vệ quyền lợi của người mua nhà.

Thời gian chờ đợi biện pháp tháo gỡ vướng mắc của các cơ quan chức năng càng lâu, đồng nghĩa với việc càng có nhiều giao dịch trái luật, nhiều người mua nhà không có cơ hội được trả lại tiền khi dự án gặp rủi ro như chậm tiến độ hoặc không triển khai được. Và cuối cùng, dù đã có luật nhưng người mua nhà vẫn chưa thể được đảm bảo quyền lợi theo đúng quy định.

Theo ông Nguyễn Văn Đực cho rằng, hiện doanh nghiệp đang đứng trước 2 tình thế, hoặc là lách luật, hai là ngừng bán hàng để chờ bảo lãnh: “Tôi tiếp tục kiến nghị là rời lại một thời gian, 2 hoặc 3 tháng nữa để khi nào ổn định các thủ tục về bảo lãnh thì chúng ta mới áp dụng. Còn áp dụng như bây giờ là nghẽn, đóng băng cả thị trường, không mua bán gì được. 

Một là không mua bán được, hai là mua bán gian, lách luật bằng cách ký lùi lại trước ngày 1-7, hoặc là họ làm giấy thuận mua thuận bán để đặt cọc trước trong thời gian chờ có bảo lãnh. Như vậy thì rất phiền hà cho doanh nghiệp, ngân hàng cũng như người dân - ông Đực phân tích.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo Tiền phong, Tuổi trẻ)