Ngày 28/7, trưởng đoàn đàm phán 12 quốc gia tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã nhóm họp tại quần đảo Hawaii (Mỹ) để thực hiện vòng đàm phán cuối cùng nhằm giải quyết tất cả những vấn đề còn tồn tại.

Tất cả các bên đang hướng tới một thỏa thuận cuối cùng hy vọng kết thúc vào cuối tuần này.

“Tín hiệu khá tích cực. Tôi đã nói chuyện với các nhà đàm phán của Mỹ cùng bốn quốc gia khác và mọi người đang vui mừng, họ thực sự thấy một kết thúc lạc quan”, Tami Overby, phó trưởng ban phụ trách khu vực châu Á, Phòng Thương mại Hoa Kỳ (USCC ), cho biết.

Theo CNBC, sẽ có người thắng – kẻ thua khi thỏa thuận cuối cùng của TPP đạt được.

Người thắng

“Người chiến thắng lớn nhất sẽ là Việt Nam với ‘cơn lũ’ các nhà đầu tư tràn vào. Ở vị trí thứ 2 phải kể đến là Malaysia và thứ ba là Nhật Bản”, Deborah Elms, giám đốc điều hành Trung tâm Thương mại châu Á, cho biết.

Trong một báo cáo gần đây, Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) cho rằng việc miễn thuế vào thị trường Mỹ đối với các mặt hàng may mặc và giày dép, vốn là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, sẽ là một thuận lợi lớn so với mức thuế 17-32% hiện nay.

Điều này sẽ đẩy mạnh việc xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Mỹ, đồng thời dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào một quốc gia có thu nhập bình quân đầu người thấp nhất trong số các thành viên TPP như Việt Nam sẽ tăng lên đáng kể.

PIIE cũng cho rằng rằng việc xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường khác cũng sẽ tăng 31,7%.

Malaysia vẫn chưa có hiệp định thương mại tự do song phương (FTA) tại chỗ với Mỹ, Canada hoặc Mexico. Vì vậy quốc gia này sẽ được hưởng lợi rất nhiều hiệp định TPP.

"Các thỏa thuận TPP sẽ cung cấp cho các nhà xuất khẩu của Malaysia xâm nhập toàn bộ thị trường Bắc Mỹ, và cũng sẽ hút nguồn vốn đầu tư từ thị trường này" Rajiv Biswas, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á Thái Bình Dương tại IHS, cho biết.

Đối với Nhật Bản, việc mở cửa thị trường dịch vụ là một lợi thế lớn. Một thỏa thuận TPP sẽ mở cửa thị trường dịch vụ của mỗi quốc gia thành viên với nhau, và bởi vì ngành dịch vụ của Nhật Bản là tương đối kém cạnh tranh nên nó có rất nhiều cơ hội để phát triển, báo cáo của PIIE cho biết.

"Điều đó có nghĩa là tất cả các loại thị trường dịch vụ từng gây khó khăn cho các nhà đầu tư nước ngoài sẽ được mở rộng, kể cả hậu cần, phân phối và kho bãi, cũng như du lịch, du lịch, thực phẩm và nước giải khát."

Hơn nữa, sự kết hợp của TPP và FTA với Liên minh châu Âu có thể nâng đáng kể tốc độ tăng trưởng dài hạn của Nhật Bản, theo Biswas.

Kẻ thua

Những nước không tham gia TPP được cho là sẽ gánh những tổn thất do những tác động của dòng thương mại, nơi các quốc gia thường xuất khẩu sang các đối tác FTA của họ chứ không phải là các nước không tham gia.

"Hiệu ứng chệch hướng thương mại của TPP rơi chủ yếu vào Trung Quốc," PIEE nói thêm rằng xuất khẩu của nước này sẽ giảm 1,2 % trong trường hợp đó.

Trong khi Việt Nam được hưởng lợi lớn từ việc tiếp cận thị trường Mỹ thì các nhà xuất khẩu châu Á khác có thể sẽ bị tổn thương.

"Bangladesh, Campuchia, Pakistan và Sri Lanka dự kiến cũng ​​sẽ phải chịu tác động tiêu cực trong các ngành công nghiệp dệt may và quần áo khi các nước thành viên chuyển hướng xuất khẩu, đặc biệt là Việt Nam," Biswas cho biết.

Ấn Độ cũng không nằm ngoài “vùng phủ sóng tiêu cực”. "Trong khi New Delhi có một khu vực xuất khẩu cũng tương đối đa dạng, nhưng hàng dệt may và ngành công nghiệp quần áo vẫn còn chiếm 13 % tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong năm tài chính 2014-15," Biswas chỉ rõ.

Tuy nhiên, Liên minh châu Âu dự kiến ​​sẽ không bị ảnh hưởng nhiều vì đã đạt được một số FTA với các nền kinh tế châu Á và hiện đang đàm phán với Hoa Kỳ.

Hoàng Nguyễn