Theo dữ liệu từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế Thế giới (OECD) đưa ra năm 2013, chỉ 43% người dân Đức sở hữu nhà ở. Lý do người Đức không muốn sở hữu nhà bắt nguồn từ gần một thế kỷ trước.

Chiến tranh

Sau khi Đức đầu hàng vô điều kiện quân đồng minh, 20% nhà ở của quốc gia này chỉ còn là đống gạch vụn. 2,25 triệu ngôi nhà biến mất trong khi 2 triệu căn hộ khác bị hư hỏng. Năm 1946, Đức thiếu 5,5 triệu ngôi nhà. Nó trở thành gánh nặng lớn cho Tây Đức trong nỗ lực tái thiết quốc gia.

Tài chính nước này hầu như bằng 0 còn tiền tệ thì vô giá trị. Nếu người Đức cần nơi để sống, một số chương trình chính phủ là cách duy nhất để xây dựng nhà ở cho họ.

Cùng lúc đó, tình hình chính trị thời hậu chiến Đức vẫn khá căng thẳng. Giới lãnh đạo Đức lo lắng về đợt tái cực đoan, kể cả việc quay lại chủ nghĩa phát xít. Bộ trưởng bất động sản đầu tiên của Đức Eberhard Wildermuth từng cho hay “số lượng cử tri cộng sản ở các nước châu Âu tỷ lệ nghịch với số đơn vị nhà ở trên mỗi 1.000 người”. Vì nhiều lo ngại chính trị, Tây Đức thiết kế chính sách nhà ở của họ để làm lợi cho càng nhiều người dân càng tốt.

Thích thuê nhà hơn là mua

Sau khi Tây Đức được thành lập năm 1949, chính phủ thông qua luật nhà ở đầu tiên, quy định tiện nghi, kích thước và giá thuê để phù hợp với đại đa số người dân. Chính sách phát huy hiệu quả, tạo ra sự bùng nổ trong ngành xây dựng và kéo theo sự phục hồi kinh tế. Chính phủ còn đưa ra nhiều khoản hỗ trợ trực tiếp cho người dân, các tổ chức phi lợi nhuận và tư nhân.

Năm 1956, tỷ lệ thiếu hụt nhà ở tại Tây Đức giảm xuống còn một nửa. Năm 1962, chỉ còn khoảng 658.000 căn nhà cần xây mới. Phần lớn những đơn vị nhà đều là nhà cho thuê vì rất ít người có nhu cầu sở hữu vì kinh tế hạn hẹp. 

Theo các nhà kinh tế, chính sách nhà ở của Đức có sự cân bằng giữa sự tham gia của chính phủ và đầu tư tư nhân tốt hơn so nhiều nước khác. Ví dụ ở Anh, chính phủ trợ cấp xây nhà ở sau chiến tranh nhưng chỉ có các tổ chức trong khu vực công, chính quyền địa phương và các tổ chức phi lợi nhuận đủ điều kiện tham gia. Tư nhân hoàn toàn không thể chen chân vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, ở Đức, vai trò của tư nhân được đề cao, song hành cùng các tổ chức nhà nước.

Một lý do khác khiến thuê vượt mua trong thị trường bất động sản Đức là chính phủ nước này không khuyến khích sở hữu nhà. Không như các nước có tỷ lệ sở hữu nhà cao như Tây Ban Nha, Mỹ và Ireland, Đức không để người mua nhà trừ khoản thanh toán lãi suất thế chấp khỏi khoản thuế. Không có sự giảm trừ trên, lợi ích giữa việc sở hữu và đi thuê cân bằng hơn.

Ngoài ra, việc giá bất động sản ở Đức có lịch sử tăng rất chậm, nhiều quy định được áp dụng và nguồn cung nhà đất đầy đủ đồng nghĩa với việc giá thuê nhà ở Đức không đi lên nhanh. Vì một trong những lý do đi mua là để chống lại việc giá thuê lên cao, ít người Đức muốn tậu nhà và tỷ lệ sở hữu nhà ở nước này thấp.

Dù không sở hữu nhà ở nhưng 93% số người Đức được hỏi tỏ ra hài lòng với những ngôi nhà không chính chủ. Đây là tỷ lệ hài lòng cao nhất trong số những nước giàu. Thống kê này một lần nữa cho thấy việc sở hữu nhà không đồng nghĩa với việc hài lòng khi ở trong những ngôi nhà mình sở hữu.

Phương Anh