Tự ý thay đổi

Theo Kết luận Thanh tra số 2123/TTTP(P4) ngày 16/8/2013 của Thanh tra TP. Hà Nội: ngày 22/4/1994, BQL chợ Nghĩa Tân có Tờ trình số 46/TT-LG (có xác nhận của UBND huyện Từ Liêm) xin phê duyệt Luận chứng kinh tế kỹ thuật trong đó có nội dung: sau khi xây dựng xong, chợ có 350 sạp hàng, mỗi sạp rộng 3m2, ấn định thu 02 triệu đồng/sạp, cố định thu 03 năm/lần; nguồn vốn xây dựng công trình phân ra như sau: Huy động nhân dân đóng góp 350 sạp x 2 triệu đồng/sạp = 700 triệu đồng, Ngân sách Nhà nước hỗ trợ phần kỹ thuật hạ tầng và kinh phí xây lắp còn thiếu 1.480.432.426 đồng; tổng vốn đầu tư là 2.180.432.426 đồng. Luận chứng kinh tế và Tờ trình này được UBND TP. Hà Nội duyệt bằng Quyết định số 979/QĐ-UB ngày 26/5/1994. Sau đó, duyệt điều chỉnh tăng vốn đầu tư lên 2.451,924 triệu đồng, tăng 271,492 triệu đồng bằng Quyết định số 3011/QĐ-UB ngày 13/9/1996, UBND TP. Hà Nội. Số vốn tăng do điều chỉnh được huy động từ các hộ kinh doanh.

Tuy nhiên, đến Thông báo số 153/TB-UB ngày 05/5/1995 về chủ trương huy động vốn xây dựng chợ Nghĩa Tân của UBND huyện Từ Liêm, nội dung bị thay đổi khá nhiều so với tờ trình: từ 2 triệu/sạp tăng lên 6,5 triệu/sạp, từ cố định thu 03 năm/lần thành thu đủ 6,5 triệu đồng/1 lần duy nhất, số sạp hàng từ 350 sạp, số tiểu thương đóng tiền huy động vốn là 408 hộ (408 sạp), thực tế có 498 sạp (số lượng sạp thực tế do tiểu thương phản ánh). Đến nay, số sạp quy hoạch không được công khai khi thu tiền của tiểu thương.

Tại sao có sự tự nâng mức huy động vốn, thời gian thuê chỗ, số lượng sạp hàng tăng này? Câu hỏi giường như không có ai trả lời(?!). Ngay cả KLTT số 2123 cũng “bất lực” ghi: “việc thay đổi mức thu và thời gian thuê chỗ, đến nay, UBND quận Cầu Giấy, BQL chợ Nghĩa Tân chưa có hồ sơ cung cấp cho thanh tra thành phố. Trách nhiệm này thuộc về UBND quận Cầu Giấy và BQL chợ Nghĩa Tân trong công tác lưu giữ hồ sơ”. Còn thực tế, có hồ sơ về việc tự ý thay đổi các nội dung này hay không thì không khi đến nay, cả 2 đơn vị này đều chưa cung cấp hồ sơ cho thanh tra.

Đề nghị thanh tra rõ việc thu/chi các nguồn vốn

Cũng theo KLTT số 2123, tổng số vốn đầu từ được UBND TP. Hà Nội phê duyệt lần 2 (Quyết định số 3011) là 2.451.924.426 đồng; Ngân sách Nhà nước hỗ trợ phần kỹ thuật hạ tầng và kinh phí xây lắp là 1.480.432.426 đồng; còn lại do huy động vốn từ tiểu thương. Tuy nhiên, UBND huyện Từ Liêm (cũ – UBND quận Cầu Giấy ngày nay) đã “vượt mặt” thành phố thay đổi các nội dung thể hiện ở Thông báo 153 khiến tổng mức huy động vốn của các tiểu thương tăng lên 3.457.300.500 đồng/tổng kinh phí quyết toán xây dựng công trình là 3.429.495.298 đồng. Như vậy, số vốn huy động từ tiểu thương đã thừa xây dựng chợ Nghĩa Tân, đồng nghĩa với việc tiểu thương phải gánh vác cả trách nhiệm xây dựng kỹ thuật hạ tầng như: xây mới nhà để xe, sửa lại hè, trạm biến áp,…

Điều đặc biệt, phiếu thu tiền của tiểu thương thể hiện việc họ đã đóng tiền huy động vốn một lần vào khoảng tháng 6/1995, đóng tiền đấu thầu các gian hàng ở vị trí đẹp vào khoảng tháng 6/1996. Có nghĩa rằng, việc tổng thu được cơ bản hoàn thành trước khi có Quyết định số 3011, ngày 13/9/1996, duyệt bổ sung kinh phí chợ tăng lên 2.451,924 triệu đồng. Mặc dù KLTT nêu 100% số tiền huy động vốn đã được nộp vào Ngân sách huyện từ Liêm và kinh phí Ngân sách huyện Từ Liêm cấp để xây dựng chợ Nghĩa Tân chỉ duy nhất từ nguồn vốn này nhưng theo Luận chứng Kinh tế kỹ thuật, theo tờ trình 46, theo quyết định đã được phê duyệt thì Ngân sách Nhà nước được cấp để xây dựng kỹ thuật hạ tầng, cụ thể là 1.480.452.426 đồng (Ngân sách của thành phố cấp 400 triệu đồng, còn lại là Ngân sách huyện Từ Liêm) không được sử dụng tới.

KLTT cũng nêu rõ, năm 1994, Kinh phí Ngân sách huyện Từ Liêm cấp để xây dựng chợ 451.110.000 đồng, Biên lai lệ phí số 042594 ngày 13/12/1994. Hơn nữa, Ngân sách thành phố chỉ cấp 400 triệu đồng, có nghĩa rằng trong số tiền chi cho năm 1994 có cả Ngân sách của huyện Từ Liêm. Thanh tra thành phố cần làm rõ Ngân sách Nhà nước đã chi bao nhiêu tiền cho dự án này. Khẳng định rằng, số tiền được chi ở năm 1994 hẳn là tiền Ngân sách Nhà nước bởi tới  ngày 05/5/1995 UBND huyện Từ Liêm mới có Tờ trình 153 thông báo việc thu tiền từ các tiểu thương. Rồi việc, từ đầu năm 1995 đến khi chính thức thu và chi nguồn tiền từ huy động vốn như thế nào thì chưa được KLTT làm rõ. Như vậy, số tiền thuộc Ngân sách Nhà nước nhiều hơn 451.110.000 đồng đã cấp (có thể lên tới gần 1,5 tỷ đồng) để xây dựng chợ đang nằm ở đâu, do ai quản lý? Tiểu thương chợ Nghĩa Tân đặt ra câu hỏi: Ngân sách Nhà nước bị “biển thủ” như thế nào khiến UBND huyện Từ Liêm huy động vốn của tiểu thương nhiều như vậy? Liệu có mối liên hệ gì giữa việc tự nâng mức huy động vốn, thời gian huy động vốn, thời gian cho thuê với các nguồn Ngân sách chưa được Thanh tra thành phố làm rõ hay không? Cần có sự avfo cuộc sâu sát hơn của Thanh tra thành phố.

 Chưa hưởng hết quyền lợi

Về Thông báo số 153 và thực hiện ký hợp đồng sau này, Ban đại diện tiểu thương chợ Nghĩa Tân cho hay: Việc UBND huyện Từ Liêm cũ thu 6,5 triệu/sạp là sai với Quyết định đã được phê duyệt. Chúng tôi bị huy động vốn tăng đến hơn 3,5 lần so với mức được duyệt, lại đóng một lần, ứng trước cho nhiều năm so với mức được phê duyệt trong điều kiện kinh tế của đất nước và tiểu thương còn rất khó khăn. Đã vậy, sau khi đi vào hoạt động, chúng tôi được ký hợp đồng thuê và được miễn tiền thuê chỉ 5 năm (từ 1996 – 2001) và không hề được biết công khai về mức thu, thời gian sử được dụng tương ứng được UBND TP. Hà Nội phê duyệt về huy động vốn từ tiểu thương.

Trong khi đó, căn cứ theo quy định tại 4.1.2 Thông tư 15/TM-CSTTTN ngày ngày 16 tháng 10 năm 1996 của Bộ Thương Mại hướng dẫn về tổ chức và quản lý chợ: “Nguồn vốn do nhân dân đóng góp: Để tạo vốn xây dựng chợ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố xem xét và phê duyệt phương án huy động sự đóng góp của dân - trước hết là những người buôn bán cố định trong chợ theo phương thức tự nguyện ứng trước khoản tiền thuê diện tích bán hàng, để xây dựng chợ sau đó trừ dần cho người kinh doanh”, căn cứ theo Điều 7.2 Quyết định 3569/QĐ-UB ngày 16/9/1997 của UBND TP. Hà Nội, căn cứ theo Tờ trình 46 được duyệt thì sau 3 năm, chúng tôi sử dụng hết 2 triệu tiền huy động vốn (<700 nghìn đồng/năm và 6,5 triệu thì chúng tôi phải được miễn phí thuê 9 năm 3 tháng). Ứng với tỷ lệ này, sau 5 năm, chúng tôi chỉ mới sử dụng hết khoảng 3,5 triệu tiền huy động vốn. Số tiền còn lại khoảng 2,5 triệu đồng thể hiện hoặc là tài sản của chúng tôi vẫn còn hoặc BQL chợ phải tiếp tục miễn phí sử dụng chợ cho chúng tôi. Do vậy, quyền lợi của chúng tôi đã và đang bị xâm hại.

Cũng theo các hộ tiểu thương, việc UBND huyện Từ Liêm cũ và BQL chợ Nghĩa Tân tăng số lượng quầy hàng, bố trí sắp xếp không hợp lý khoảng cách giữa các dãy quầy hàng làm cho việc đi lại trong chợ bị ảnh hưởng nghiêm trọng: chặt trội, giao thông đi lại khó khăn, lấn chiếm đường phòng cháy chữa cháy, ách tắc khiến các quầy hàng ở cuối dãy không tiếp cận được với khách hàng, hàng hóa ế ẩm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả kinh doanh của các tiểu thương… Đặc biệt, việc bố trí bổ sung các quầy hành không được ký hợp đồng, không có hóa đơn thu phí,…Ngân sách Nhà nước thất thoát đơn, thất thoát kép. Tiểu thương cũng có sự thắc mắc có hay không việc “xẻ thịt” chợ Nghĩa Tân bởi diện tích chợ được phê duyệt là 6090m2 nhưng thực tế hiện nay diện tích sử dụng thực tế chỉ còn sấp sỉ 5500m2.

Đề nghị Thanh tra TP. Hà Nội, UBND quận Cầu Giấy, BQL chợ Nghĩa Tân và các cơ quan chức năng quan tâm giải quyết những tồn tại nêu trên và sớm trả lời cho tiểu thương và công luận được biết, đặc biệt là chống thất thoát Ngân sách Nhà nước

Phương Linh