Theo số liệu vừa công bố của Tổng cục Thống kê, trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính, có 7 nhóm tăng với mức tăng không đáng kể, trong đó hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,16%. Đây cũng là nhóm chiếm quyền số lớn nhất trong rổ tính CPI (xấp xỉ 40%).

Chỉ số giá nhóm này tăng so với tháng trước chủ yếu do các thương nhân thu gom lúa gạo cho hợp đồng xuất khẩu sang Indonesia và Philippines, và nhu cầu cho chế biến phục vụ hàng Tết Nguyên đán bắt đầu tăng, đặc biệt tăng nhiều ở các tỉnh vùng Duyên Hải miền Trung và vùng Đồng bằng Sông Cửu Long.

Bên cạnh đó, một số mặt hàng thực phẩm tươi sống cũng tăng giá cao hơn tháng trước do nhu cầu tiêu dùng thực phẩm vào tháng cuối năm chuẩn bị hàng Tết như thịt bò, hải sản tươi sống với mức tăng từ 0,22% đến 0,98%.

Trong bối cảnh giá thế giới tăng, từ 1/12/2015, các doanh nghiệp cũng đã tăng giá gas 16.500 đồng/bình 12 kg, tương ứng tăng 5,38% so với tháng 11 cũng đã đưa chỉ số nhà ở và vật liệu tăng mạnh 0,5%.

Ngoài ra trong tháng này, việc thời tiết chuyển sang mùa Đông ở miền Bắc đã đẩy nhu cầu về một số mặt hàng quần áo, giầy dép phục vụ thu đông tăng, qua đó khiến chỉ số giá nhóm may mặc, mũ nón, giầy dép tăng 0,32%.

Một số nhóm hàng khác như đồ uống và thuốc lá tăng 0,16%; thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,14%; giáo dục tăng 0,04%; hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,15%.

Bà Vũ Thị Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Thống kê giá cho hay nguyên nhân chính khiến CPI năm nay thấp là chi phí đẩy giảm. Cụ thể, nguồn cung về lương thực, thực phẩm trong nước dồi dào, cùng với sự cạnh tranh với các nước đã khiến chỉ số giá nhóm lương thực năm 2015 giảm 1,24% so với cuối năm trước. Giá nhiên liệu trên thị trường thế giới gần đây giảm mạnh, đặc biệt là giá dầu cũng khiến nhóm hàng "nhà ở và vật liệu xây dựng” và “giao thông” năm 2015 lần lượt giảm 1,62% và 11,92%, so với năm trước, trong đó riêng giá xăng dầu giảm gần 25% góp phần giảm CPI chung 0,9%.

Giá gas sinh hoạt trong nước cũng được điều chỉnh theo giá gas thế giới, bình quân năm nay giảm 18,6% so với năm trước, cùng với đó là việc điều chỉnh giá của nhóm hàng do Nhà nước quản lý như dịch vụ giáo dục, dịch vụ y tế thấp hơn so với năm trước.

Ngoài các nguyên nhân như đã đề cập, bà Thủy cho rằng người dân hiện đã tính toán chi tiêu kỹ hơn. Do đó, người cung cấp hàng hóa, dịch vụ cũng không tăng giá cao vào dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán hay các ngày lễ hội như những năm trước đây. 

Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm phân tích thêm, hiện nay không có mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng. Đây là mối quan hệ phi tuyến tính. Bởi, đối với các nước phát triển thì lạm phát trên 10% được cho là phù hợp với tăng trưởng, nhưng các nước đang phát triển như Việt Nam thì mức lạm phát dưới 7 - 8% là phù hợp cho tăng trưởng kinh tế.

Điều này được thể hiện rõ là lạm phát năm nay thấp nhưng tăng trưởng GDP lại cao hơn năm ngoái. Nó cũng cho thấy, chất lượng tăng trưởng của 2015 đã được khẳng định qua các chỉ số vĩ mô.

Trước câu hỏi liệu lạm phát thấp có ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, lãnh đạo Tổng cục Thống kê khẳng định “giá chỉ là một yếu tố kích thích các nhà sản xuất, yếu tố sức mua mới là quan trọng”.

Liên quan đến dự báo CPI 2016, bà Vũ Thị Thu Thuỷ cho rằng, một số yếu tố có thể làm CPI 2016 tăng, gồm: điều chỉnh giá một số mặt hàng thiết yếu, dịch vụ công;  tăng học phí, thiết bị; phí dịch vụ y tế…dự kiến sẽ có điều chỉnh tăng trong 2016.

Ngoài ra, giá điện, lương cơ bản cũng sẽ tăng trong năm tới sẽ khiến cho CPI năm 2016 tăng cao hơn năm nay.

Mai Anh (Tổng hợp theo Dân trí, Vnexpress, Vneconomy)