Khi ChatGPT chuẩn bị bước sang tuổi thứ ba, ít nhất 1 trong 10 nhà đầu tư cá nhân đang sử dụng chatbot để chọn cổ phiếu – một xu hướng mới đang thúc đẩy sự bùng nổ của thị trường robo-advisory (tư vấn đầu tư tự động).

Tuy nhiên, ngay cả những người ủng hộ công nghệ này cũng thừa nhận: đây vẫn là một chiến lược rủi ro cao và chưa thể thay thế các cố vấn tài chính truyền thống.

Trí tuệ nhân tạo đang thay đổi cục diện. Giờ đây, bất kỳ ai cũng có thể lựa chọn cổ phiếu, theo dõi danh mục đầu tư và nhận các phân tích thị trường vốn trước đây chỉ dành cho ngân hàng lớn hoặc các nhà đầu tư tổ chức.

Theo dữ liệu từ Research and Markets, thị trường robo-advisory – bao gồm các công ty cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính tự động dựa trên thuật toán, từ fintech, ngân hàng đến nhà quản lý tài sản – dự kiến sẽ tăng trưởng từ 61,75 tỷ USD năm 2024 lên 470,91 tỷ USD vào năm 2029, tức tăng gần 600% chỉ trong vòng 5 năm.

Cựu chuyên gia ngân hàng dùng ChatGPT thay Bloomberg

Jeremy Leung, người từng có gần 20 năm phân tích doanh nghiệp cho ngân hàng UBS, đã chuyển sang dùng ChatGPT để chọn cổ phiếu cho danh mục đa tài sản của mình sau khi mất việc tại ngân hàng Thụy Sĩ hồi đầu năm.

“Tôi không còn có điều kiện để chi trả cho Bloomberg Terminal hay những dịch vụ dữ liệu thị trường đắt đỏ nữa”, Leung chia sẻ.

“Ngay cả công cụ ChatGPT cơ bản cũng có thể làm được rất nhiều, mô phỏng lại nhiều quy trình phân tích mà trước đây tôi từng thực hiện”, ông nói, nhưng cũng cảnh báo rằng ChatGPT có thể bỏ sót những dữ liệu quan trọng vì không thể truy cập thông tin ẩn sau tường phí.

Leung không phải là trường hợp cá biệt. Cả ngành đang phát triển với tốc độ chóng mặt.

Một khảo sát của eToro với 11.000 nhà đầu tư cá nhân toàn cầu cho thấy:

Khoảng 50% cho biết họ sẵn sàng sử dụng các công cụ AI như ChatGPT hoặc Gemini của Google để chọn hoặc điều chỉnh danh mục. Trong khi, 13% đã sử dụng những công cụ này trong thực tế.

Tại Anh, một khảo sát khác của công ty so sánh tài chính Finder cho thấy 40% người tham gia đã dùng chatbot và AI cho mục đích tư vấn tài chính cá nhân.

Cảnh báo từ chính ChatGPT và các chuyên gia

Dù vậy, ChatGPT cũng thường xuyên cảnh báo rằng nó không nên được coi là cố vấn tài chính chuyên nghiệp. OpenAI – công ty sở hữu chatbot này – chưa công bố số liệu chính thức về lượng người dùng ChatGPT cho mục đích đầu tư.

“Các mô hình AI có thể rất thông minh”, ông Dan Moczulski, Giám đốc điều hành eToro tại Anh (sàn giao dịch có hơn 30 triệu người dùng toàn cầu) nhận định. “Nhưng rủi ro xuất hiện khi mọi người coi ChatGPT hoặc Gemini như những chuyên gia thực thụ”.

Moczulski nhấn mạnh rằng tốt nhất nên dùng các nền tảng AI được huấn luyện chuyên biệt để phân tích thị trường. Bởi các mô hình AI tổng quát có thể sẽ trích dẫn sai số liệu hoặc ngày tháng. Chúng cũng có thể dựa quá nhiều vào một narrative (câu chuyện định sẵn) hoặc quá phụ thuộc vào dữ liệu giá trong quá khứ để dự đoán tương lai.

Tháng 3/2023, Finder đã thử “hỏi” ChatGPT chọn một danh mục cổ phiếu từ những doanh nghiệp chất lượng cao, dựa trên tiêu chí như: mức nợ, tăng trưởng bền vững và tài sản tạo lợi thế cạnh tranh.

Kết quả, ChatGPT đưa ra danh mục gồm 38 cổ phiếu, trong đó có: Nvidia – biểu tượng của làn sóng AI; Amazon và những cái tên “truyền thống” như Procter & Gamble và Walmart.

Từ đó đến nay, danh mục này đã tăng gần 55%, vượt trung bình 19 điểm phần trăm so với 10 quỹ phổ biến nhất tại Anh, bao gồm các quỹ do Vanguard, Fidelity, HSBC và Fundsmith quản lý.

Tất nhiên, cũng phải thừa nhận rằng thị trường chứng khoán Mỹ đang ở gần mức đỉnh lịch sử, bất chấp chính sách thất thường và dữ liệu kinh tế chưa ổn định.

Nhưng ngay cả trong bối cảnh thuận lợi, việc chọn cổ phiếu bằng ChatGPT vẫn đòi hỏi kiến thức tài chính nền tảng, và những người dùng công cụ này đều thừa nhận tỷ lệ rủi ro thất bại cao trước khi có thể thành công.

Leung cho biết ông thường tạo ra những prompt (lệnh truy vấn) chi tiết, chẳng hạn: “Giả sử bạn là một chuyên gia phân tích bán khống, đâu là luận điểm short cho cổ phiếu này?”. Hoặc “Chỉ sử dụng các nguồn đáng tin cậy, như hồ sơ công bố của SEC”.

Theo ông, càng cung cấp nhiều ngữ cảnh, phản hồi từ AI càng sát thực tế.

Song rủi ro vẫn hiện hữu. Chính sự hào hứng với công cụ AI – vốn đang dân chủ hóa quyền tiếp cận thông tin đầu tư – khiến khó có thể biết chắc rằng nhà đầu tư cá nhân có sử dụng các công cụ quản trị rủi ro để giảm thiểu thua lỗ khi thị trường đảo chiều hay không.

Nguy cơ nằm ở phía trước

Tính từ đầu năm, chỉ số toàn châu Âu STOXX 600 đã tăng gần 10%, còn chỉ số S&P 500 của Mỹ tăng thêm 13% sau cú bứt phá 23% của năm 2024.

Trong bối cảnh thị trường tăng mạnh, các nhà đầu tư dùng AI có thể đang “thắng lớn”. Nhưng Jeremy Leung cảnh báo: “Nếu người ta quá thoải mái với việc đầu tư nhờ AI và kiếm được tiền, họ có thể sẽ không biết xoay xở thế nào khi khủng hoảng hoặc suy thoái ập đến”.

Sự xuất hiện của ChatGPT và các công cụ AI tương tự đang mở ra một kỷ nguyên mới cho thị trường tư vấn đầu tư tự động. Với tiềm năng tăng trưởng hàng trăm phần trăm trong vài năm tới, robo-advisory hứa hẹn sẽ trở thành một phần không thể thiếu của hệ sinh thái tài chính.

Tuy nhiên, thực tế cũng nhắc nhở rằng: AI không phải phép màu. Nó có thể đưa ra gợi ý hữu ích, giúp nhà đầu tư cá nhân tiếp cận thông tin mà trước đây chỉ có các tổ chức lớn mới có, nhưng chưa thể thay thế vai trò của các chuyên gia tài chính dày dạn kinh nghiệm.

Như các chuyên gia nhận định, AI là công cụ hỗ trợ đầy hứa hẹn – nhưng muốn sử dụng hiệu quả, nhà đầu tư phải biết cách đặt câu hỏi, hiểu rõ rủi ro, và quan trọng nhất là không quên các nguyên tắc quản trị rủi ro truyền thống.