Ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), cho biết tính đến hết tháng 9/2023 xuất khẩu hạt điều đạt 456.000 tấn, trị giá 2,6 tỷ USD; tăng 19,6% về lượng và tăng 14,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. Nhân điều là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu thế mạnh, nằm trong nhóm sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu trên 2 tỷ USD. Về giá xuất khẩu bình quân hạt điều của Việt Nam đạt mức 5.722 USD/tấn, giảm 4,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Về nguyên liệu, tính đến cuối tháng 8/2023, Việt Nam đã nhập khẩu 2,18 triệu tấn điều thô, trị giá 2,56 tỷ USD; tăng hơn 34% về lượng và gần 14% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Tính trung bình giá điều thô nhập khẩu giảm hơn 13% so với cùng kỳ. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng nhập khẩu gần 11.500 tấn điều nhân (vỏ lụa, nhân trắng) với trị giá hơn 62 triệu USD. 

Ông Đặng Hoàng Giang, Tổng Thư ký Vinacas cho biết, sở dĩ Việt Nam nhập khẩu nhiều điều thô bởi nguồn nguyên liệu trong nước khá hạn chế. Sản lượng điều thô Việt Nam vụ 2023 ước đạt 345.000 tấn, chỉ đáp ứng được một phần nhỏ trong tổng nhu cầu chế biến hơn 2 triệu tấn điều thô/năm của các doanh nghiệp.

Theo Vinacas, hạt điều từ chỗ là sản phẩm “không thiết yếu” đã trở thành thực phẩm không thể thiếu ở các nước phát triển, riêng tại Ấn Độ, hạt điều là thực phẩm phục vụ ăn chay hàng ngày. Thêm vào đó, 3 tháng cuối năm, nhu cầu nhập khẩu điều ở các thị trường đều sẽ tăng, đặc biệt là Mỹ và EU để phục vụ nhu cầu mùa lễ, tết. Những yếu tố trên sẽ thúc đẩy xuất khẩu điều tăng trưởng tốt hơn trong những tháng tới và đưa ngành điều về đích trên 3,2 tỷ USD.

Ông Bạch Khánh Nhựt, Phó Chủ tịch thường trực Vinacas cho biết, trong lúc thị trường khả quan Vinacas cũng ghi nhận số vụ việc, lô hàng bị nhà nhập khẩu phản ánh nhiễm sâu, dư lượng thuốc khử trùng vượt mức cho phép ngày càng tăng. 

Cụ thể, Vinacas đã nhận được văn bản chính thức từ 2 hiệp hội ở châu Âu, Mỹ và một số khách hàng khác cảnh báo về việc chất lượng hạt điều Việt Nam đi xuống. Trong số đó, những chỉ tiêu bị cảnh báo là côn trùng sống, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và tạp chất. 

"Họ đã nhắc nhở Vinacas cần chấn chỉnh doanh nghiệp, nếu không nhà nhập khẩu sẽ không thể nào mua giá cao được. Tuy nhiên, doanh nghiệp có lô hàng cảnh báo không phải hội viên Vinacas nên chúng tôi không thể can thiệp trực tiếp. Nếu cơ quan chức năng không kiểm soát khi vấn đề vừa chớm thì sẽ ảnh hưởng tương lai ngành điều. Khi đó, ngành điều phải mất nhiều năm để lấy lại uy tín" – ông Nhựt nhấn mạnh.

Về thị trường ngành điều, đáng chú ý hiện nay lượng điều thô (điều nguyên liệu) hiện tại trên toàn cầu đủ cho chế biến trong 9 tháng tới. Nếu vụ mùa 2024 diễn ra bình thường thì sẽ không thiếu hụt điều thô.

Các doanh nghiệp Việt Nam cũng đã nhập khẩu số lượng lớn điều thô để phục vụ sản xuất cho mùa cao điểm Tết. Đáng chú ý, tỷ giá tăng thời gian gần đây cũng giúp cho ngành điều hưởng lợi khi nhập khẩu nguyên liệu thời điểm tỷ giá còn thấp.