Mỏ vàng Phước Sơn đang chịu mức thuế tài nguyên là 15%/giá trị sản phẩm khai thác và thuế thu nhập doanh nghiệp bằng 40% lợi nhuận thu được. Còn mỏ vàng Bồng Miêu do giấy phép được ký vào thời điểm cách đây 16 năm nên được ưu đãi, thuế tài nguyên chỉ ở mức 3% và thuế thu nhập doanh nghiệp là 18%.

Ngày 6/4/2006, Công ty Khai thác Vàng Bồng Miêu (liên doanh giữa Công ty Olympus Pacific Minerals Inc... (đăng ký hoạt động tại Canada), Công ty phát triển khoáng sản (Bộ Công nghiệp) và Công ty cổ phần công nghiệp khoáng sản Quảng Nam đã chính thức đi vào hoạt động sau gần 15 năm thăm dò và chuẩn bị. Tổng vốn đầu tư của công ty này là 40 triệu USD, phía nước ngoài chiếm 85%.

Sự kỳ vọng được nhân lên khi năm 2005, kết quả thăm dò cho thấy trữ lượng vàng ở mỏ Bồng Miêu khoảng 12.388 kg. Tại huyện Phước Sơn, mỏ vàng Phước Thành trữ lượng đạt 11.602 kg, mỏ Đăk Sa (xã Phước Đức) có trữ lượng 7.210 kg. Thực tế, con số 6,9 tấn vàng mà Tập đoàn Besra khai thác được khiến ai nghe cũng choáng ngợp. Theo tính toán của giới kinh doanh, tính giá vàng thời điểm thấp nhất là 30 triệu đồng/lượng thì 6,9 tấn vàng có giá trị trên 5.000 tỉ đồng.

Tuy thế, 2 công ty vàng chỉ thực hiện đóng các khoản thuế tương đối đầy đủ đến cuối năm 2011, từ năm 2012 bắt đầu nợ thuế. Cục Thuế tỉnh Quảng Nam liên tục hối thúc, thậm chí dùng biện pháp cưỡng chế nhưng 2 công ty vàng vẫn chây ì. Trước khi bị cưỡng chế, tháng 12/2013, Công ty Vàng Phước Sơn cũng đã gây ra vụ lùm xùm vì không chịu trả nợ cho người dân, doanh nghiệp, bị các chủ nợ kéo đến nhà máy đập phá đòi nợ. Nhiều người đã khởi kiện ra tòa, thậm chí đến cuộc họp báo để đòi nợ nhưng chỉ nhận được những lời “xúc phạm” từ chính ông chủ tập đoàn này.

Theo tài liệu Cục Thuế tỉnh Quảng Nam cung cấp, tháng 11/2013, mỏ vàng Phước Sơn đã chuyển vàng cho mỏ vàng Bồng Miêu. Sự việc chỉ được phát hiện khi Nhà máy Vàng Bồng Miêu đang dừng khai thác để sửa chữa nhưng liên tục xuất hóa đơn bán hàng cho các cửa hàng, doanh nghiệp vàng trong nước với doanh thu lên đến hơn 188 tỉ đồng.

Theo công bố của Cục Thuế tỉnh Quảng Nam, từ năm 2008 - 2012, Công ty Vàng Bồng Miêu và Công ty Vàng Phước Sơn của Tập đoàn Besra Việt Nam khai thác được hơn 4,430 tấn vàng, nộp ngân sách hơn 650 tỷ đồng. Nếu trừ khoản hoàn thuế VAT 105 tỷ đồng, cộng với khoản thuế đã nộp 650 tỷ đồng thì đến nay, Besra còn nợ thuế 278 tỷ đồng. Việc nợ thuế kéo dài buộc Cục Thuế Quảng Nam 11 lần ra quyết định xử phạt nộp chậm thuế. Trước đây, mỗi lần cơ quan thuế cưỡng chế, phong tỏa tài khoản ngân hàng, vô hiệu hóa giá trị hóa đơn là cả 2 công ty đều thông báo tạm ngưng hoạt động và kêu cứu khắp nơi.

Oanh Vũ (TH)