Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, kết quả giải ngân gói 30 nghìn tỷ đến 30/4/2015, tổng số tiền đã cam kết là 13.078 tỷ đồng, đã giải ngân là 7.155 tỷ đồng. Cụ thể, đối với hộ gia đình, cá nhân: Ký hợp đồng cam kết cho vay 16.870 hộ với số tiền là 7.999 tỷ đồng. Đã giải ngân cho 16.432 hộ với số tiền là 5.211 tỷ đồng. Đối với tổ chức: Cam kết cho vay 38 dự án với số tiền là 5.079 tỷ đồng, đã giải ngân cho 33 dự án, dư nợ là 1.944 tỷ đồng.

Để hỗ trợ tạo điều kiện cho những đối tượng có thu nhập thấp tại đô thị khó khăn về chỗ ở được cải thiện về nhà ở, Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các Ngân hàng thương mại cổ phần dành gói tín dụng 30.000 tỷ đồng. Sau hơn 02 năm triển khai số tiền được các ngân hàng cam kết cho vay là 13.078 tỷ đồng (đạt 43,3%), góp phần hỗ trợ cho khoảng 17.000 hộ được cải thiện nhà ở.

Theo Bộ Xây dựng, mặc dù không đạt được như kỳ vọng song tốc độ giải ngân ngày càng được cải thiện. Nguyên nhân được cho là, một là, do mới triển khai lần đầu nên không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc. Hai là, vẫn còn ít nhà ở xã hội, nhà ở thương mại đủ điều kiện vay gói 30.000 tỷ để bán cho người dân. Ba là, đây là gói tín dụng có vay, có trả, nên mặc dù lãi suất vay có thấp hơn lãi suất thương mại, nhưng người dân cũng phải cân nhắc, tính toán khả năng trả nợ mới ký hợp đồng vay vốn. Bốn là, phía Ngân hàng khi cho vay cũng phải bảo đảm khả năng thu hồi nợ từ phía khách hàng là hộ gia đình cá nhân.

Tại Tọa đàm Triển vọng thị trường BĐS Việt Nam, diễn ra tại TP. HCM sáng 28/5, Hiệp hội BĐS TP. HCM (HoREA) và nhiều chuyên gia kinh tế khẳng định rằng tiền cho vay từ lâu chúng ta đã có, nhưng quá khó để đến được tay người thu nhập thấp. Mấu chốt của vấn đề này nằm ở chính sách chưa được khơi thông đồng bộ.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho rằng chủ trương, chính sách chúng ta đã có nhưng việc thực thi quá chậm, người dân nghèo vẫn cứ trông chờ để được có cơ hội mua các dự án nhà ở xã hội. Bởi vì, những vướng mắc không đáng có khi các ngân hàng quá thận trọng trong việc người dân không có khả năng trả nợ đã và đang làm “tắt” chiến lược này của Chính phủ và TP. HCM.

Chẳng hạn như Bộ Xây dựng có quy định “điều kiện được vay vốn ưu đãi từ gói 30.000 tỷ đồng để mua nhà ở thì người vay phải có thu nhập không quá 9 triệu đồng/tháng”. Tuy nhiên, ở Việt Nam, ngoài thu nhập chính là lương thì nhiều người còn có các hoạt động kinh doanh riêng để tạo thêm nguồn thu nhập cho mình. Vì thế, nếu chỉ căn cứ theo bảng lương thì có thể nói rất nhiều người sẽ không thể chứng minh mình có thu nhập đủ để trả nợ ngân hàng. “Bộ đưa ra quy định như vậy đồng nghĩa với chuyện chúng ta đang cào bằng. Khả năng thực hiện cho người thu nhập thấp vay tiền mua nhà trong thời gian tới là hết sức khó khăn”, ông Châu nói.

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Ngân hàng nhà nước chi nhánh Tp. HCM cũng khẳng định, theo quy định người có thu nhập ở mức 9 triệu đồng trở xuống mới có thể vay gói này. Đó là nút thắt lớn nhất vì ngân hàng chỉ cho vay nếu khách hàng đảm bảo trả được nợ. Trong khi đó, 9 triệu đồng trở xuống thì trừ chi phí hàng tháng người vay mất khả năng trả nợ.

Đồng tình với quan điểm trên, một doanh nghiệp cũng nhận xét rằng mức lương trung bình của một cán bộ công nhân viên hiện nay cũng chỉ vào khoảng hơn 8 triệu đồng/tháng, trong đó 60% dùng cho chi tiêu hàng ngày, chỉ còn lại 40% (hơn 2 triệu đồng) là dành chi cho chi phí ở. Như vậy, người mua nhà khó mà đáp ứng được các yêu cầu về chứng minh thu nhập từ phía các ngân hàng.

“Trong khi đó, nhân viên ngân hàng hiện nay vừa phải lo đạt chỉ tiêu cho vay từ trên áp xuống, vừa phải chịu trách nhiệm thu hồi nợ cho gói vay của mình. Do vậy, tính thận trọng của các nhân viên tín dụng quá cao khi giải quyết những thủ tục dành riêng cho đối tượng mua nhà ở xã hội này”, vị này cho biết.

Vấn đề nữa là người làm ngoài nhà nước thì dễ khai trình thông tin với cơ quan chính quyền xác minh thu nhập trước khi vay tiền ngân hàng mua nhà, nhưng đối với các cán bộ viên chức nhà nước thì gặp nhiều khó khăn trong việc này do thủ trưởng cơ quan sợ lãnh trách nhiệm. Chính những điều này đang làm cho tình trạng tiếp cận được gói 30.000 tỷ đồng thêm nhiêu kê.

Còn theo ông Nguyễn Ngọc Linh, Phó Giám đốc Ngân hàng BIDV chi nhánh TP. HCM, thực tế cho thấy nhà ở xã hội còn quá xa tầm tay của người có nhu cầu vì chúng ta vấp phải quá nhiều vấn đề khi triển khai cho vay gói 30.000 tỷ đồng. Với quy định của Bộ Xây dựng, hiện nay còn hàng loạt khách hàng đã đặt cọc tiền mua nhà có thể sẽ không được các ngân hàng cho vay do thu nhập không đủ.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo Trí thức trẻ, Infonet)