Thị trường BĐS trong thời gian gần đây đã xảy ra nhiều vụ việc chủ đầu tư hoặc nhà giao dịch thứ cấp đứng ra thu tiền của khách hàng khi công trình chưa khởi công, chưa làm hạ tầng; hoặc thu tiền vượt quá quy định. Thậm chí, có không ít vụ việc, lợi dụng sự lỏng lẻo của hệ thống luật chuyên ngành, sự thiếu hiểu biết của người dân nên chủ đầu tư hoặc nhà giao dịch thứ cấp đã lập ra các dự án khống rồi tự bán đất, nhà khi chưa hình thành để lừa đảo thu tiền của hàng trăm người dân với số tiền hàng trăm tỷ đồng. Điển hình trong số này là dự án Cienco 5 Thanh Hà, trong đó cơ quan điều tra đã ra lệnh bắt nhiều đối tượng lừa đảo của một công ty thứ cấp.

Vì vậy, tại phiên thảo luận lần này, các ĐB Nguyễn Ngọc Bảo (Đoàn Vĩnh Phúc), Trần Du Lịch (Đoàn TP Hồ Chí Minh), Nguyễn Đức Kiên (Đoàn Sóc Trăng), Nguyễn Văn Cảnh (Đoàn Bình Định)… đều lên tiếng mạnh mẽ về việc dự thảo cần bổ sung quy định ràng buộc trách nhiệm của chủ đầu tư dự án nhằm tránh gây thiệt hại cho người dân. 

Cụ thể, theo ĐB Nguyễn Văn Cảnh thì quy định việc công chứng, chứng thực hợp đồng chỉ do các bên (mua - bán) đảm nhận và thỏa thuận thì dễ tạo ra khoảng trống gây thiệt hại cho người mua. Do vậy, ĐB Cảnh đề xuất, với BĐS giữa cá nhân với cá nhân thì phải thực hiện công chứng, chứng thực hợp đồng; giữa cá nhân với doanh nghiệp thì do hai bên thỏa thuận và hợp đồng giữa hai bên ký phải được cơ quan có thẩm quyền xác nhận. 

Cùng quan điểm này, ĐB Nguyễn Ngọc Bảo nhấn mạnh, trong thời gian qua xảy ra nhiều tranh chấp, khiếu kiện giữa người dân với chủ đầu tư hoặc giữa người dân thực hiện giao dịch mua bán, là do khi bàn giao cho bên mua, chủ đầu tư không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Do vậy, ĐB Bảo đề nghị phải bổ sung quy định khi bàn giao nhà, đất cho bên mua, chủ đầu tư phải giao đầy đủ điều kiện liên quan cho khách hàng.

Đại biểu Trần Du lịch (đoàn Tp.HCM) nhận xét, Ban soạn thảo luật đã đưa ra nhiều quy định mới nhằm góp phần tháo gỡ khó khăn và làm lành mạnh thị trường bất động sản; giảm bớt sự phiền hà cho người dân. Tuy nhiên, đại biểu Trần Du Lịch cho rằng, dự thảo Luật chưa quy định chặt chẽ việc mua bán nhà hình thành trong tương lai. Để khắc phục tình trạng này, đại biểu Trần Du Lịch đề nghị, tiền thu từ bán nhà trong tương lai phải được ký gửi vào ngân hàng và các nhà băng chỉ giải ngân cho chính công trình đó, đồng thời có trách nhiệm minh bạch nếu người dân yêu cầu.

Đồng quan điểm, đại biểu Đỗ Văn Đương cho rằng: Dự án Luật kinh doanh bất động sản (sửa đổi) chưa đưa ra chế tài mạnh để xử lý những chủ đầu tư dự án lợi dụng việc huy động vốn để lừa đảo. Cần phải có chế tài mạnh để bảo vệ những người mua nhà, đồng thời, hạn chế việc khiếu nại, tố cáo. Đại biểu Đương đề nghị, truy cứu trách nhiệm hình sự với một số hành vi trong kinh doanh bất động sản trong đó nhấn mạnh đến tình trạng huy động và chiếm dụng vốn của khách hàng.

ĐB Phạm Huy Hùng (Đoàn Hà Nội) cũng có quan điểm tương tự khi cho rằng, cần tăng cường vai trò giám sát, chịu trách nhiệm của ngân hàng trong việc quản lý tiền mua nhà của khách hàng, tránh xảy ra chuyện chủ đầu tư dùng tiền góp vốn vào việc khác.  

Góp ý cho dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, cần phải đưa ra những quy định chặt chẽ hơn nhằm bảo vệ người mua nhà khi ký hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai với các chủ đầu tư .

So với những bản soạn thảo trước đó, dự thảo Luật Kinh doanh BĐS sửa đổi lần này đã được tiếp thu theo hướng bổ sung nhiều chế tài bảo vệ người mua nhà hình thành trong tương lai. Tuy nhiên, bên cạnh đó, một số ý kiến đã đề nghị Ban soạn thảo xem xét điều chỉnh, bổ sung thêm các quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của người mua nhà; chế tài đối với chủ đầu tư dự án bán nhà “trên giấy” hoặc chiếm dụng vốn trái phép…; chi tiết các nội dung liên quan đến bảo trì nhà ở cũng như lộ trình người dân đóng góp khoản phí này.

Theo Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, dự án Luật đã được tiếp thu chỉnh sửa theo hướng chủ đầu tư chỉ được thu tiền của khách hàng khi đã xây dựng xong móng của công trình và thu không quá 70% giá trị hợp đồng khi chưa bàn giao nhà. Bên cạnh đó muốn bán phải có bảo lãnh của tổ chức tín dụng đồng thời phải thông báo cho cơ quan quản lý nhà ở địa phương trước khi bán.

Ủy ban Kinh tế Quốc hội cũng nhận được ý kiến cho rằng cần quy định ngân hàng bảo lãnh phải tiếp tục tổ chức việc đầu tư xây dựng để bàn giao nhà nếu chủ đầu tư không hoàn thành. Tuy nhiên, luồng ý kiến khác cho rằng điều này sẽ khó khả thi vì nhà băng sẽ chịu nhiều rủi ro. Do vậy, Ủy ban thường vụ Quốc hội tiếp thu theo hướng chỉ quy định tổ chức bảo lãnh phải có trách nhiệm về nghĩa vụ tài chính, không quy định về trách nhiệm phải tiếp tục tổ chức đầu tư xây dựng để bàn giao nhà ở cho bên mua.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo HNM, VnMedia)