Sau hơn 1 năm kể từ khi triển khai gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, với sự tham gia giải ngân của các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước (Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV và trước đó còn có MHB khi chưa sáp nhập vào BIDV), dư nợ tín dụng tăng khá chậm. Trước thực trạng này, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã cho phép bổ sung thêm 14 ngân hàng thương mại cổ phần khác được tham giải ngân gói tín dụng trên, bao gồm: BaoVietBank, PVComBank, Eximbank, SCB, TPBank, SHB, NamABank, SeABank, VPBank, OCB, ACB, VIB, VietBank và LienVietPostBank. Thế nhưng, tiến độ giải ngân của gói 30.000 tỷ đồng này vẫn không mấy cải thiện so với trước đây.

Theo phản ánh của một số khách hàng vay vốn, khi khách hàng hỏi vay từ gói 30.000 tỷ đồng để xây mới, sửa nhà, nhiều ngân hàng lắc đầu, vì lo ngại nợ xấu. Đồng thời, các nhân viên ngân hàng cũng khéo léo “lái” khách hàng sang vay các gói tín dụng thương mại ưu đãi không có sự hỗ trợ của Nhà nước.

Điều đáng chú ý là lãi suất 5%/năm theo gói 30.000 tỷ đồng chỉ được một số ngân hàng áp dụng trong khoảng thời gian giải ngân cho vợ chồng anh H, từ giữa tháng 8/2015 đến hết năm 2015. Lãi suất áp dụng cho thời hạn vay sau thời gian quy định sẽ được TPBank tự động điều chỉnh phù hợp với lãi suất do NHNN công bố hàng năm, không vượt quá 6%/năm.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc NHNN TP. HCM cho biết, đối với gói vốn 30.000 tỷ đồng giải ngân cho khách hàng cá nhân có thu nhập thấp mua nhà, mức lãi suất 5%/năm được áp dụng từ năm 2015 và các năm sau có thể thay đổi, nhưng tối đa không quá 5%/năm.

Không chỉ đối mặt với vấn đề điều kiện cho vay hay lãi suất, nhiều khách hàng muốn tiếp cận gói vốn ưu đãi nói trên còn chịu nhiều khó khăn. Thực tế, khách hàng cá nhân khó tiếp cận được gói vốn ưu đãi mua nhà, bởi ngân hàng luôn thẩm định chặt chẽ khả năng trả nợ, trong khi các đối tượng khách hàng thu nhập thấp không dễ để chứng minh khả năng trả nợ, cho dù thu nhập ổn định. Mặt khác, để chứng minh được thực trạng có nhà ở hay không của khách hàng cũng là một trong những điều nan giải, khi ủy ban phường, xã không mấy mặn mà.

Các lý do trên đã phần nào lý giải cho việc tiến độ giải ngân khá chậm. Cục Quản lý Nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, đến hết tháng 5/2015, khoảng 50% gói 30.000 tỷ đồng (tương đương 14.161 tỷ đồng) đã được cam kết cho vay. Song thực tế, tổng số tiền đã giải ngân chỉ là 7.621 tỷ đồng (đạt 25,4%), trong đó, có 17.624 hộ gia đình, cá nhân được vay số tiền 5.520 tỷ đồng, số còn lại là vốn để cấp cho 33 dự án.

Ông Nguyễn Hoàng Minh cũng cho hay, đến hết tháng 5/2015, dư nợ cho vay của các ngân hàng trên địa bàn TP. HCM đối với gói vốn 30.000 tỷ đồng là 1.800 tỷ đồng. Tổng số vốn cam kết giải ngân là 3.100 tỷ đồng. Trong khi đó, có 4.100 hồ sơ khách hàng cá nhân tham gia vay gói vốn trên. Trong tổng dư nợ 1.800 tỷ đồng nêu trên, có 3 khách hàng doanh nghiệp được vay với số dư nợ ngân hàng giải ngân chiếm trên 800 tỷ đồng.

Cơ quan quản lý thừa nhận, kết quả giải ngân chưa đạt được như kỳ vọng, xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó, số lượng dự án nhà ở thương mại (giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 hoặc dưới 1,05 tỷ đồng mỗi căn hộ) còn ít tại các địa phương trọng điểm, kể cả ở Hà Nội và TP. HCM. Trong khi đó, hiện tượng một số doanh nghiệp lợi dụng gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng để trục lợi, còn đối tượng chính của gói hỗ trợ là người thu nhập thấp lại gặp khó khăn khi tiếp cận gói vay này cho thấy, cơ quan quản lý chưa có giải pháp ngăn chặn doanh nghiệp trục lợi, khiến người dân phải chịu thiệt hại.

Từ cuối năm 2014, khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng hỗ trợ cung - cầu bất động sản bình dân được nới lỏng điều kiện và mở rộng đối tượng vay vốn, cũng là lúc thị trường xuất hiện tình trạng doanh nghiệp lách luật nhằm trục lợi khi bán nhà. Dự án CT12 Văn Phú (Quận Hà Đông), thời điểm từ cuối năm 2014, được chủ đầu tư mở bán rầm rộ qua Sàn giao dịch VIC Land với mức giá “rẻ hơn nhà ở xã hội”, chỉ từ 12,5 - 13 triệu đồng/m2, với cam kết hỗ trợ vay vốn từ gói ưu đãi 30.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, để được quyền vay vốn mua nhà, khách hàng phải chấp nhận nộp số tiền ngoài hợp đồng hàng trăm triệu đồng/căn hộ, khiến giá nhà khách hàng phải trả trên thực tế lên đến gần 17 triệu đồng/m2 (chưa có thuế VAT).

Trong khi gói tín dụng 30 nghìn tỷ liên tục bị trục lợi, làm khó người dân khi mua nhà thì tốc độ giải ngân tính tới thời điểm hiện tại vẫn hết sức ì ạch. Theo đó, tính đến hết tháng 5/2015, tức thời điểm gói tín dụng này đã đi hết 2/3 chặng đường, tổng số tiền đã tiến hành giải ngân là mới chỉ đạt 7.621 tỷ đồng (25,4%) so với kế hoạch đã đề ra.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo ĐTCK, Báo xây dựng)