Muôn vàn khó khăn

Khi chúng tôi có mặt tại khu vực này, các hộ dân trong diện bị cưỡng chế giải tỏa ngày 10/10 vừa qua đều tỏ ra bất bình trước việc làm của chính quyền địa phương. Qua tìm hiểu được biết, đa phần họ là những gia đình thuộc diện khó khăn. Sau khi bị cưỡng chế giải tỏa, nhiều hộ đã rơi vào cảnh màn trời chiếu đất bởi không biết đi đâu, về đâu.

Bà Nguyễn Thị Bích (59 tuổi) là một hoàn cảnh như vậy: nhà có hai mẹ con, nghề nghiệp không ổn định. Cậu con trai vừa học ra trường nhưng vẫn chưa xin được việc làm. Bản thân bà đi làm công việc vặt ngày nhiều cũng chỉ được 50.000-70.000 đồng. Sau khi bà được gọi lên đền bù với số tiền là 18 triệu đồng, cuộc sống của hai mẹ con không biết sẽ ra sao.

“Tôi đi làm từ sáng đến tối cũng chỉ được mấy chục nghìn đồng, sau bao năm nuôi con học hành giờ chưa xin được việc làm bản thân tôi cũng đã già yếu mà giờ họ giải tỏa bắt mẹ con tôi chuyển đi. Giờ chỉ có ra đường thôi”, bà Bích chua xót nói.

Đứng trên ngôi nhà mình đã bị cưỡng chế, bà Hoàng Thị Hồng Hà (58 tuổi) vừa khóc vừa đau xót nói: “Là con dâu trưởng trong nhà, tôi cũng muốn có một nơi thờ cúng mẹ chồng và một người anh chồng liệt sĩ, nhưng giờ họ phá tang hoang hết thế này mà nhà tái định cư cũng chẳng thấy đâu, tôi biết phải thờ cúng như thế nào cho phải đạo!”.

Cùng chung cảnh ngộ có gia đình ông Lê Minh Đông (50 tuổi), trú tại tổ 4 cùng các con đang phải sống trong cảnh màn trời chiếu đất sau khi nhà cửa đã bị san phẳng. Nhìn cảnh cả gia đình ông phải đun nấu, ăn uống ngoài trời, chúng tôi không khỏi cảm giác xót xa. Đã nhiều ngày nay, gia đình ông không biết đi đâu, bản thân ông lại bệnh tật, đau yếu.

“Trời nắng đã khổ, nhưng nếu mưa xuống như đợt cuối tháng trước chắc cả gia đình tôi ốm hết”, ông Đông buồn bã nói.

Ngoài ra, còn có hàng loạt gia đình khác cũng có hoàn cảnh tương tự như gia đình anh Ngô Duy Đông, bác Nguyễn Thị Nguyệt, bác Lê Thị Bạch Dung, Đoàn Thị Thu Vân, Đỗ Thị Minh….

Đường cong kỳ dị…nhưng không để làm gì?

Qua tìm hiểu, chúng tôi cũng phát hiện những dấu hiệu bất thường tại Dự án cải tạo hồ Khương Trung I. Bởi qua khảo sát ở những dự án có tính chất, mục đích tương tự như dự án hồ Ba Mẫu, hồ Văn Chương… (có diện tích hồ lớn hơn), cũng chỉ cần khoảng cách nhỏ hơn 20m là đủ để làm đường ven hồ và trồng cây xanh. Trong khi đó, tại Dự án cải tạo hồ Khương Trung I, khoảng cách tính từ mép hồ đến phần chỉ giới thu hồi có đoạn lên đến 36,5m. Điều này đã tạo ra một đường cong kỳ dị trong tổng thể quy hoạch dự án.

Trong đơn kiến nghị gửi các cơ quan chức năng của bà con có đoạn: “Phần đất bị thu hồi bị cong một cách bất thường, thậm chí còn tạo ra một đường cong kỳ dị, tách biệt hẳn với tổng thể của dự án và bản thân đường cong này không nhằm mục đích nào của dự án. Trong buổi làm việc với người dân, khi người dân đưa ra vấn đề này UBND quận Thanh Xuân là cơ quan trực tiếp thực hiện quá trình thu hồi, đền bù, giải phóng mặt bằng cũng phải thừa nhận sự thiếu hợp lý khi thu hồi đất. Tuy nhiên, họ cho rằng, họ chỉ là cơ quan thực hiện quá trình thu hồi mà không phải là cơ quan quy hoạch, do đó cũng không thể trả lời được nguyên nhân và hướng giải quyết”.

Việc thu hồi đất để xây dựng đường ven hồ quá rộng khiến cho dư luận đặt nhiều dấu hỏi, còn người dân bị thu hồi đất thì bất bình. Bởi theo họ, từ khi thực hiện dự án đến nay, họ chưa từng được nhìn thấy bản quy hoạch chi tiết của dự án, cũng như không được cung cấp các thông tin về dự án. Thậm chí, đến khi quá trình thu hồi đất diễn ra, người dân vẫn chưa biết cụ thể, chi tiết quy hoạch, huống gì là lấy ý kiến để quy hoạch. Mốc giới chỉ là những vệt sơn vạch vội và cả những điểm đánh dấu (+) bằng bút chì.

Theo bản đồ từ Jica về “tọa độ giới hạn phạm vi xây dựng hồ, đường ven hồ, chỉ giới thu hồi đất” cung cấp ngày 8.5 không có đường cong kì dị này. Vì vậy, người dân địa phương đặt ra câu hỏi, ai đã vẽ ra đường cong và điều chỉnh cục bộ này bản đồ này với mục đích gì?

Trao đổi với KTS. Phùng Bảo Anh - Giám đốc Công ty Tư vấn Đầu tư Xây dựng Đại Đồng, anh cho biết: “Điều này thể hiện một thực tiễn duy ý chí trong quá trình lập và thực hiện quy hoạch ở Việt Nam, khiến cho các quy hoạch gặp nhiều vấn đề nan giải khi thực hiện, gây ra nhiều bức xúc của cộng đồng dân cư khu vực dự án. Rõ ràng cơ quan quản lý đã chưa được cơ quan chuyên môn tham vấn một cách đầy đủ và đặc biệt là cơ quan quản lý chưa xây dựng được cơ chế đối thoại với người dân trong quá trình lập và đưa quy hoạch vào cuộc sống”.

Trong khi đó, Điều 20 Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 đã quy định, khi tiến hành quy hoạch, cơ quan tổ chức lập quy hoạch đô thị, chủ đầu tư dự án có trách nhiệm lấy ý kiến của cộng đồng dân cư có liên quan về nhiệm vụ và đồ án quy hoạch đô thị với hình thức phát phiếu điều tra, phỏng vấn trong thời gian ít nhất 30 ngày. Mặt khác, trong quá trình triển khai dự án, cơ quan có thẩm quyền tiến hành công bố công khai, cung cấp thông tin về quy hoạch đô thị và tiến hành cắm mốc giới theo quy hoạch đô thị. Càng kỳ lạ hơn, trong buổi làm việc ngày 2.4, đại diện chính quyền cho rằng đã tổ chức hội đồng, trong đó có mời ông Dương Văn Ước - đại diện các hộ dân - tham gia để bảo đảm tính dân chủ. Người dân thì ngỡ ngàng bởi họ không biết người đại diện này là ai, thậm chí người này không có tên trong danh sách những người bị thu hồi đất để thực hiện dự án.

Luật sư Đặng Xuân Cường thuộc Đoàn luật sư Thành phố Hà Nội cho biết: “Theo quy định tại khoản 1, Điều 30, Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 thì “Nội dung đồ án quy hoạch chi tiết bao gồm việc xác định chỉ tiêu về dân số, hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật và yêu cầu tổ chức không gian, kiến trúc cho toàn khu vực quy hoạch; bố trí công trình hạ tầng xã hội phù hợp với nhu cầu sử dụng…”.

Để thực hiện được nội dung đó thì cơ quan tổ chức có thẩm quyền sẽ xác định tính bức thiết của quy hoạch, vẽ sơ bộ bản đồ quy hoạch, lấy ý kiến của cộng đồng dân cư, các cơ quan, tổ chức sau đó điều chỉnh quy hoạch để đảm bảo đầy đủ tính khoa học, tính phù hợp và trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, triển khai. Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt sẽ tổ chức một hội đồng thẩm định để đánh giá “Sự phù hợp của nhiệm vụ quy hoạch đô thị với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh” (điểm a, khoản 1, Điều 43, Luật Quy hoạch đô thị).

Tuy nhiên, trong dự án này, theo hồ sơ cũng như sự phản ánh của bà con thì chính quyền chưa lấy ý kiến của người dân khi vẽ quy hoạch, thậm chí đến nay hầu hết người dân vẫn chưa nắm được quy hoạch chi tiết của dự án là không tuân thủ Điều 20, Luật Quy hoạch đô thị, đã dân đến sự bất hợp lý khi quy hoạch chi tiết”.

Báo Kinh doanh & Pháp luật sẽ tiếp tục thông tin vụ việc tới bạn đọc.

Nam Hưng