Không phải lần đầu tiên đề xuất

Vào tháng 4-2018, Bộ Tài chính đề xuất xây dựng dự án Luật Tài sản. Theo đó, cơ quan này đưa ra 3 đối tượng chịu thuế chính là đối với đất, nhà - công trình xây dựng trên đất và tài sản ôtô, tàu bay, du thuyền. Tuy nhiên, đề xuất này gặp phải sự phản đối nên chưa đưa vào chương trình xây dựng luật. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, nhiều chuyên gia kiến nghị cần có chính sách đánh thuế tài sản đối với những trường hợp có nhiều tài sản để tăng thu ngân sách và điều tiết thị trường.

Vì thế, theo Bộ Tài chính, chính sách thu hiện hành liên quan đến bất động sản gồm: các khoản thu khi xác lập quyền sở hữu, quyền sử dụng và thu khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản (bao gồm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bán nhà thuộc sở hữu nhà nước, lệ phí trước bạ); các khoản thu trong quá trình sử dụng tài sản (gồm thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp); các khoản thu khi chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản (bao gồm thuế thu nhập DN khi người chuyển quyền là cơ sở kinh doanh, thuế thu nhập cá nhân khi người chuyển quyền là hộ gia đình, cá nhân).

Một trong những nội dung góp ý sửa đổi (nếu có) mà Bộ Tài chính đề cập đến là việc sửa đổi Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, cũng như bổ sung nội dung mới cần quy định tại Luật.

Các nội dung góp ý này theo Bộ Tài chính có thể gồm đề xuất gộp Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp và Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, bổ sung đánh thuế đối với nhà, nghiên cứu xây dựng luật thuế tài sản hay bất động sản (nếu có).

Trong đó, đề xuất sửa đổi nội dung cụ thể tại Luật thuế Sử dụng đất nông nghiệp và Luật thuế Sử dụng đất phi nông nghiệp cũng như bổ sung mới cần quy định tại Luật. Bao gồm nội dung đề xuất có gộp Luật thuế Sử dụng đất nông nghiệp và Luật thuế Sử dụng đất phi nông nghiệp hay không, bổ sung đánh thuế đối với nhà, nghiên cứu xây dựng luật thuế tài sản hay bất động sản.

Đồng thời Bộ Tài chính cũng đề nghị có sự đánh giá tác động của nội dung đề xuất sửa đổi đối với kinh tế xã hội, DN, người dân, ngân sách Nhà nước và đánh giá tính cấp thiết của nội dung đề xuất.

Theo các chuyên gia của Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), nếu áp thuế tài sản sẽ là công cụ hữu hiệu để hạn chế tình trạng đầu cơ bất động sản, nhưng đòi hỏi dữ liệu thị trường phải thật chuẩn xác. Đây là loại thuế đánh trực tiếp lên người sở hữu bất động sản chứ không phải thuế chuyển nhượng bất động sản, nên sẽ hạn chế được đầu cơ vào thị trường này; và những lo ngại tăng giá bất động sản khi thêm thuế này khó xảy ra.

HoREA còn phân tích thêm, hiện nay người sở hữu nhà tại Việt Nam chưa phải nộp thuế tài sản nhà ở, mà mới chỉ phải nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, trong đó thuế suất đối với đất ở trong hạn mức là 0,03% bảng giá đất. Mức nộp thuế này quá thấp, gần như không đáng kể và không đủ sức điều tiết thị trường.

Việc đánh thuế có nguy cơ tác động tiêu cực đến thị trường?

Ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng, đến nay vẫn còn dừng lại ở khâu lấy ý kiến là khá muộn. Theo ông Đính, việc đánh thuế nhà và tài sản phải nhắm đến triệt tiêu được nạn đầu cơ, hạn chế tình trạng lũng đoạn thị trường bất động sản và thổi giá lên quá cao. Việc đánh thuế này cũng cần xét đến bảo vệ cho đại bộ phận người lao động, công chức có thu nhập thấp.

Tuy nhiên, hiện cũng có khá nhiều ý kiến kêu gọi thận trọng khi đánh thuế vì có thể tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản. Đại diện nhiều DN bất động sản cho rằng, trước khi tính đến việc đánh thuế tài sản, cơ quan quản lý nhà nước nên cân nhắc điều chỉnh đúng đối tượng và trúng mục tiêu, đảm bảo đánh thuế công bằng. Thuế là công cụ giúp thị trường ổn định, phát triển tốt hơn nên cần xây dựng lộ trình tiếp cận từng bước, không nên tạo cú sốc đột ngột khiến thị trường triệt tiêu cơ hội phát triển. Thuế tài sản hướng đến mục tiêu chống đầu cơ nhưng không nên kìm hãm hoạt động đầu tư phát triển vì thị trường địa ốc nóng hay chuyển đóng băng sẽ ảnh hưởng dắt dây theo hàng chục ngành nghề liên quan.

Đồng thời, nếu xuất hiện thêm các loại thuế mới thu hàng năm trong khi chưa giải quyết bất cập tiền sử dụng đất khá cao (thu một lần), có thể vấp phải phản ứng của người mua nhà vì họ vừa phải nộp tiền sử dụng đất vừa phải nộp thuế tài sản. Việc đánh thuế tài sản cũng sẽ đẩy giá nhà ở trên thị trường tăng lên do các chi phí thuế thường bị cộng dồn vào giá thành sản phẩm, người mua sau cùng sẽ phải gánh khoản này.