Sau tiếng chuông, người ra mở cửa đón chúng tôi là bà Trần Thị Em, phu nhân của người chiến sỹ tình báo Nguyễn Văn Thương. Ở tuổi 80, bà vẫn tinh nhanh và niềm nở mời chúng tôi vào nhà rồi mời chồng ra cùng tiếp đoàn nhà báo chúng tôi. Được tận mắt nhìn thấy ông bằng da, bằng thịt với đôi tay nắm chặt vào hai chiếc ghế lết trên sàn nhà để ra phòng khách khiến mỗi người chúng tôi, ai cũng cảm kích và xúc động. Ngồi cạnh ông, được nghe ông kể về những ngày hoạt động cách mạng gian khổ và những ngày bị địch bắt, mua chuộc, tra tấn cực kỳ dã man, tôi chợt nghĩ để có được những ngày xuân thanh bình, hạnh phúc hôm nay, ông cha ta đã trải qua bao tháng ngày hy sinh, mất mát, những đớn đau đến tận tâm gan và sự sống, cái chết có lúc chỉ cách nhau trong gang tấc mà người anh hùng tình báo Nguyễn Văn Thương là một hiển hiện.

Hoạt động cách mạng từ năm 16 tuổi với rất nhiều bí danh khác nhau. Do có sức khỏe, tố chất thông minh và nhanh nhẹn nên 3 năm đầu ông được tổ chức phân công làm nhiệm vụ bảo vệ đồng chí Võ Văn Kiệt lúc đó là Bí thư Thành ủy TP. HCM. Năm 1963, tình cờ trong một chuyến đi công tác về địa đạo Củ Chi, ông gặp bà Trần Thị Em, lúc đó làm công tác binh vận của Thành ủy. Gặp nhau rồi yêu nhau, sau một năm hai người làm đám cưới. Nói là đám cưới cho sang, nhưng thực chất chỉ là buổi họp mặt đơn sơ, ấm cúng của một số người trong đơn vị. Theo ông kể thì ở vào thời điểm ấy, chiến tranh quá khốc liệt; chú rể hoạt động trong ngành tình báo; còn cô dâu công tác trong ngành binh vận. Việc của ai người nấy làm và mọi việc phải giữ bí mật. Sau vài ngày sống bên nhau và bỏ qua "tuần trăng mật", vợ chồng ông lại phải xa nhau. Thi thoảng họ mới có dịp gặp nhau một lần. Năm 1966, họ có với nhau đứa con trai đầu lòng. 

Hoạt động trong lĩnh vực tình báo, do đặc tính của nghề nghiệp, người chiến sỹ tình báo Nguyễn Văn Thương ít có điều kiện về thăm vợ con. Ngày 10/2/1969, trong một chuyến chuyển tài liệu mật từ chiến khu về Sài Gòn, ông bị lộ thân phận do một tên chỉ điểm. Ông bị địch phát hiện và vây bắt; nhưng trước lúc bị sa vào tay giặc, ông vẫn kịp dấu tài liệu và bắn hạ một máy bay trực thăng cũng như tiêu diệt hàng chục lính Mỹ. “Lúc này, tôi đã giấu xong tài liệu vào luống cày rồi nấp vào một chỗ kín đáo. Khẩu súng chỉ còn 21 viên đạn. Chờ địch tới gần 15 thước, tôi bắn 20 viên đạn tiêu diệt nhiều lính Mỹ. Viên cuối cùng tôi định tự sát, nhưng nghĩ lại lời thề Đảng viên không được tự sát, tôi quyết dụ chúng đến gần để tiêu diệt cướp súng. 

Để đánh lừa lính Mỹ, tôi vờ đầu hàng, tiến về phía máy bay. Khi chúng hạ độ cao, hạ thang dây, tôi cướp súng của một tên địch và bắn liên tiếp vào ổ chia lửa của máy bay. Một chiếc bốc cháy, nhiều máy bay khác lao tới đổ quân bao vây. Lúc này tôi đã chiến đấu đến viên đạn cuối cùng, tôi bị thương và bị chúng dùng báng súng đập gãy cánh tay, ngất lịm” - ông Thương kể. Cũng kể từ đây, người chiến sĩ tình báo ấy bắt đầu chuỗi ngày đấu tránh kiên cường, bất khuất cả về tinh thần và thể xác.

Bị bắt đưa về Sài Gòn, người chiến sỹ tình báo Nguyễn Văn Thương được lính Mỹ dẫn về ngôi biệt thự rất sang trọng có tên Hoa Hồng. Ở đây đã có sẵn một “bóng hồng” xinh đẹp, dịu dàng, mang dáng dấp một thiếu nữ con nhà lành, có học thức chờ đón và chăm sóc ông. Tại phòng khách, một người lính Mỹ đeo quân hàm Đại tá chỉ cho ông xấp tiền 100.000 USD, chiếc xe hơi, ngôi biệt thự và nói “tất cả những thứ này là của ông, điều kiện duy nhất là thừa nhận ông chính là Nguyễn Văn Thương”. Chưa hết, chúng còn ra điều kiện: Nếu ông Thương chịu hợp tác thì chúng sẵn sàng trao cho một bộ quân phục hai bông mai cấp Trung tá trên vai áo. “Khi học làm tình báo, tôi được dạy là các sỹ quan tâm lý chiến của địch thường dùng nhan sắc, mặc quần áo hở hang, khêu gợi xác thịt... nhưng cô gái mà tôi gặp lại đoan trang, thùy mị. Suốt 100 ngày cô chỉ có những lời êm ái hỏi thăm gia cảnh, chăm sóc sức khỏe và những tâm tình tưởng chừng như được rút ra từ trong sâu thẳm tâm hồn cô, rồi những lời nói về tình ái, những động tác thân xác đúng “bài” tình yêu lãng mạn, đánh vào tâm lý và bản năng con người hòng làm tôi lay chuyển, lơ là mà tiết lộ thông tin về tổ chức cách mạng của ta” – Cựu chiến sĩ tình báo miền Nam tâm sự.

Theo ông Nguyễn Văn Thương thì sau 100 ngày ở trong ngôi biệt thự, dù dùng tiền, nhà cửa và gái đẹp không mua chuộc được ông Thương, quân Mỹ bắt đầu áp dụng “giai đoạn 2” với những màn tra tấn tàn độc, khủng khiếp. Trong quá trình bị bắt giam, chúng dùng đủ mọi đòn tra tấn dã man để nhằm khai thác thông tin từ ông. “6 lần cưa chân của giặc Mỹ khiến tôi không thể nào quên được. Để bắt đầu cho việc hành hình tôi, chúng trói chặt tôi lên chiếc bàn rồi bẻ gãy hai ngón chân út khiến tôi đau đến tận tim” – Ông Thương nhớ lại. Sau đó, chúng bắt đầu dụ dỗ tôi nhưng đáp trả lại những câu hỏi của chúng, tôi chỉ im lặng và nhận mình là Nguyễn Trường Hân, là lính đào ngũ chứ không phải Nguyễn Văn Thương - Tổ trưởng Tổ giao liên tình báo miền Nam như lời tên phản quốc Chiến Cá chỉ điểm. Tiếp đó, cứ cách mấy ngày chúng lại đến thẩm vấn tôi và lần lượt 10 ngón chân của tôi đứt lìa, máu chảy đầm đìa. Bẻ xong 10 ngón chân chúng dùng gậy đập nát hai bàn chân để tôi không thể tiếp tục làm tình báo.

Dù nhiều lần chết đi sống lại, ngất lịm giữa vũng máu cả ngày trời nhưng ông Thương vẫn cắn răng chịu đựng vì một niềm tin vào Đảng. “Chỉ cần tôi khai ra nhiều cơ sở bí mật của quân ta sẽ bị bại lộ và việc đó hoàn toàn bất lợi. Tôi thà chết chứ nhất định không hợp tác với giặc, không bao giờ bán nước” – Ông Thương khẳng định. Khi các vết thương ở bàn chân chưa lành, ông tiếp tục bị quân Mỹ cưa chân. Mỗi lần, bọn chúng cưa một đoạn, chúng cưa bằng gang tay, khi thì chỉ vài cm, khi thì một đoạn. “Trong nhiều ngày, chúng đã cưa chân tôi 6 lần và đây là quãng thời gian đau đớn khủng khiếp nhất. Mỗi lần chuẩn bị cưa, chúng lại áp dụng nhiều thủ đoạn tra tấn tâm lý kéo dài sự căng thẳng, kéo dài sự đau đớn. Hết đánh lại cưa, cưa xong lại chữa trị cho lành, gần lành chúng lại cưa. Có đợt, cưa xong chúng lại đưa tôi ra làm vật thí nghiệm cho bác sĩ Mỹ thực tập. Cứ như thế, chúng cưa nhiều lần, cưa nhiều đoạn và cho đến lần thứ 6 thì tôi đã vĩnh viễn mất đi đôi chân”

Lòng can đảm và sự anh dũng của Thiếu tá Nguyễn Văn Thương khiến cho những tên đầu sỏ, “đồ tể” của đế quốc Mỹ lúc đó cũng phải thốt lên: “Tao thua rồi, mày là sinh vật thép”. Sau khi dùng đủ các chiêu trò từ tâm lý đến tra tấn không đạt được kết quả ông bị đưa về giam giữ tại trại giam Hố Nai. Trong tù, ông vẫn tiếp tục hoạt động, đấu tranh, viết truyền đơn nên bị chúng liệt vào dạng tù cấm cố, nhốt vào thùng sắt 3 tháng, nơi mà người tù bình thường khó chịu đựng nổi qua 15 ngày, rồi bị đày ra Côn Đảo. Đến năm 1973, sau hiệp định Paris, ông được trao trả về đoàn tụ với gia đình với thân hình không còn lành lặn.

Trước khi chia tay, chiến sỹ tình báo Nguyễn Văn Thương tặng chúng tôi cuốn sách của tác giả Mã Thiện Đồng với tiêu đề "Người bị CIA cưa chân 6 lần". Đọc cuốn sách ấy, rồi lại được trược tiếp nghe ông kể, tôi tự hỏi: Không rõ, trên thế giới này, ở đâu đó có một người như ông - Người chiến sỹ tình báo kiên cường vượt lên cái chết.

Lưu Vinh