Trong vòng điều trần kéo dài từ 7-13/7, PCA sẽ xác định xem liệu cơ quan này có thẩm quyền đối với vụ kiện tuyên bố “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông hay không. Nếu PCA xác định có thẩm quyền, Philippines sẽ được yêu cầu trình bày các lý lẽ của vụ kiện trong một vòng điều trần khác.
Tòa trọng tài Liên hợp quốc bắt đầu xử vụ Philippines kiện Trung Quốc
Yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc sẽ lần đầu tiên bị xem xét kỹ theo luật pháp quốc tế, mặc dù Bắc Kinh chính thức từ chối tham gia vụ kiện mà Philippines khởi xướng kể từ năm 2013.
Theo Rappler, Philippines đưa tới phiên tòa một đội ngũ hùng hậu, gồm các nhân vật cấp cao từ ba cơ quan chính phủ nước này, do luật sư nổi tiếng quốc tế Paul Reichler dẫn đầu. Luật sư Philippines Florin Hilbay cùng ông Reichler sẽ đại diện trình bày quan điểm của Manila trước tòa.
Trong đơn kiện được gửi lên PCA tháng 1/2013, Philippines nói rằng các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với hầu hết Biển Đông, cùng với việc nước này đơn phương chiếm các đảo và bãi cạn trong khu vực, là đi ngược lại Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển và không có giá trị pháp lý.
Trung Quốc một mực cho rằng tòa án trọng tài quốc tế The Hague, Hà Lan, không có thẩm quyền xem xét vụ kiện của Philippines. Trong khi đó, Philippines khẳng định sẵn sàng chứng minh Trung Quốc hoàn toàn sai.
"Nếu tòa án quyết định họ có thẩm quyền xét xử vụ kiện, phía Philippines sẽ yêu cầu ấn định một ngày trong tương lai để đưa ra những luận cứ cụ thể", đại diện Bộ Ngoại giao Philippines hôm 3/7 giải thích. Philippines muốn tòa án trọng tài quốc tế tuyên bố "đường 9 đoạn" của Trung Quốc là bất hợp pháp.
Philippines cũng cáo buộc Trung Quốc tiếp tục xâm lấn khi một tàu khu trục hải quân và hải tàu khác của nước này xâm phạm vùng 5 hải lý quanh một tàu vận tải cũ mà Manila cho mắc cạn tại bãi cạn Second Thomas (bãi Cỏ Mây) vào năm 1999 để khẳng định chủ quyền.
Phái đoàn của Philippines đã đưa ra các lý lẽ để chứng minh rằng tuyên bố “đường lưỡi bò” của Trung Quốc là vô giá trị theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển. Họ cũng sẽ tìm cách làm rõ những giới hạn lãnh thổ, theo Luật Biển, của các bãi đá và bãi cạn như bãi cạn Scarborough - tất cả đều nằm trong một nỗ lực nhằm khẳng định các quyền lợi của Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của mình.
Bắc Kinh hôm 2/7 tiếp tục từ chối tham gia vụ kiện của Philippines và gọi đây là "chiêu trò khiêu khích chính trị" để "buộc Trung Quốc phải thỏa hiệp". Bắc Kinh cũng cảnh báo Manila "chớ có đối đầu" với nước này và vẫn khẳng định giải quyết vấn đề theo song phương.
Phương Anh (TH)