Lý giải về đề xuất nói trên, tại Báo cáo về kết quả thực hiện Luật Thủ đô 2015, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Lê Hồng Sơn phân tích: Về tỷ lệ 25% diện tích đất ở, nhà ở để phát triển nhà ở xã hội trong các dự án phát triển nhà ở thương mại trên 10ha theo quy định tại Nghị quyết 06/2013 của HĐND Thành phố, trong quá trình thực hiện đã gặp vướng mắc. Theo đó, đối với một số dự án xây dựng khu đô thị, dự án nhà ở cao cấp thì việc bố trí 25% diện tích đất ở hoặc 25% quỹ sàn nhà ở để phát triển nhà ở xã hội trong cùng một dự án là rất khó.

“Quy hoạch dự án nhà ở, khu đô thị cao cấp và nhà ở xã hội là không tương thích với nhau trong khi chung hạ tầng kỹ thuật, hơn nữa do chung hạ tầng kỹ thuật nên giá căn hộ, giá dịch vụ trong khu đô thị hoặc dự án nhà ở cao cấp là rất cao so với mặt bằng chung thu nhập của người dân là đối tượng được mua nhà xã hội” – báo cáo nêu quan điểm.

Để giải quyết vấn đề này, Thành phố đề nghị HĐND Thành phố cho phép đối với các Dự án khu đô thị, nhà ở cao cấp có diện tích trên 10ha thì Chủ đầu tư được lựa chọn chuyển giao diện tích nhà ở, đất ở theo tỷ lệ quy định tại Nghị quyết 06/2013 của HĐND Thành phố hoặc được nộp tiền tương đương với giá diện tích phải dành phát triển nhà ở xã hội của Thành phố.

Quan điểm này thoạt nghe có vẻ hợp lý, bởi nhiều người cho rằng, người nghèo, người ít tiền thì phải chấp nhận ở xa trung tâm, đến những khu hẻo lánh, hạ tầng xã hội tạm bợ, chất lượng kém... Chính vì cách nhìn nhận này nên ngày càng có nhiều người nghèo Thành phố phải miễn cưỡng rời khỏi nơi sinh sống từ nhiều đời của họ đến ở các khu chung cư tái định cư, khu nhà ở xã hội với hạ tầng kém, thiếu các điều kiện cơ bản như trường học, chợ, vườn hoa cây xanh..., mà nhìn vào những khu đó, người ta nhận ra ngay là nơi ở của những người “tầng thấp”. Những người nghèo đã buộc phải đi để nhường lại các vị trí “đất vàng” cho người giàu từ nơi khác đến.

Tuy nhiên, số nhiều hơn vẫn “cố thủ” ở lại trong các khu nhà sập sệ, thiếu diện tích tối thiểu để được hưởng phần hạ tầng xã hội mà họ có quyền được hưởng. Và, có một thực tế là nhiều nhà chung cư ở các khu vực xa trung tâm, dù có giá rẻ hơn nhiều lần trong nội đô mà vẫn ế ẩm, góp phần vào việc tồn đọng bất động sản.

Tuy nhiên, một số ý kiến khác lại cho rằng, không nên tách biệt người giàu và người nghèo ra thành những khu vực riêng biệt. Như vậy sẽ dẫn đến sự phân biệt đối xử giữa người giàu và người nghèo.

Về sự khan hiếm nguồn cung nhà ở xã hội, ông Nguyễn Chí Dũng, PGĐ Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, hiện ở Hà Nội dù lượng cung - cầu NOXH đang tăng lên nhưng nguồn cung NOXH tại các dự án trên địa bàn TP mới chỉ đáp ứng được khoảng 60 -70% tổng nhu cầu của người dân và còn tuỳ thuộc vào từng năm, từng giai đoạn. Chính vì thế, TP luôn khuyến khích, kêu gọi các nguồn lực xã hội tham gia đầu tư phát triển NOXH, đồng thời dành nguồn lực (vốn từ ngân sách) thích đáng để phát triển NOXH cho thuê, đáp ứng được nhu cầu nhà ở trên địa bàn TP.

Bộ Xây dựng mới đây cho hay xét trên bình diện quốc gia, tổng vốn đầu tư xã hội tại hai thành phố lớn là Hồ Chí Minh và Hà Nội thường xuyên chiếm gần 50% cả nước. Đây cũng là hai địa phương dẫn đầu về tạo việc làm mới, sản phẩm mới và thu hút nhiều lao động đến làm việc, sinh sống.

Hiện ở Việt Nam có trên 770 đô thị, dân số đô thị chiếm gần 34% dân số cả nước và khu vực này đóng góp khoảng trên 70% tổng thu ngân sách. Đầu tư phát triển ở khu vực đô thị có ảnh hưởng quyết định đến quy mô, năng lực, hiệu quả đầu tư của toàn xã hội.

Tuy nhiên, hạn chế hiện nay là hệ thống đô thị phát triển nhanh về quy mô nhưng thiếu đồng bộ, nhất là hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Phát triển đô thị bị đánh giá là chưa có kế hoạch, không căn cứ vào khả năng thanh toán của nền kinh tế. Điều này dẫn đến nhiều dự án đô thị được cấp phép nhưng không có đủ nguồn lực thực hiện, đầu tư thiếu đồng bộ hoặc bỏ hoang, làm lãng phí các nguồn lực xã hội…

Theo kế hoạch phát triển nhà ở TP Hà Nội, năm 2015, Hà Nội phát triển khoảng 812.000m2 nhà ở xã hội, hơn 95.000m2 nhà ở công nhân thuê, khoảng 60.000m2 nhà ở sinh viên. Giai đoạn 2016-2020, Hà Nội tiếp tục phát triển khoảng 4,6 triệu mét vuông nhà ở xã hội, khoảng 600.000m2 nhà ở công nhân và khoảng 1 triệu mét vuông nhà ở sinh viên.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo VnMedia, HNM)