Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam trong quý I/2014 đạt 4,94% so với cùng kỳ năm 2013, mặc dù cao hơn so với mức tăng 4,76% của cùng kỳ năm 2013 song vẫn thấp hơn cùng kỳ những năm 2010 và 2011. Với mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm (5,8%), thì đây là một thách thức rất lớn đặt ra trong những tháng còn lại của năm 2014, bởi tổng cầu của nền kinh tế hiện còn yếu: Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tính chung 3 tháng đầu năm 2014 chỉ tăng 0,8%, mức thấp nhất trong 13 năm qua. CPI tăng thấp chính là một trong những yếu tố cản trở tăng trưởng kinh tế.

Nhiều doanh nghiệp đã trở lại hoạt động bình thường sau những vụ gây rối của công nhân

Nền kinh tế vẫn tiếp tục có những chuyển biến tích cực, nhưng tốc độ chậm. Sau khó khăn nhiều DN đã ổn định hoạt động trở lại. Các chỉ số kinh tế vĩ mô vừa được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) thống kê cho thấy, xu hướng phục hồi vẫn được duy trì. Đặc biệt, những ngày gần đây, trước tình hình căng thẳng biển Đông, một số phần từ lợi dụng biểu tình đã gây rồi, đập phá một số doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam. Tuy đã xảy ra những sự cố ngoài ý muốn, nhưng với chính sách hỗ trợ kịp thời của Chính phủ, nhiều doanh nghiệp đã chủ động kêu gọi công nhân trở lại làm việc, trả lương những ngày nghỉ do vụ gây rối, khen thưởng người trở lại làm việc sớm... Các chủ doanh nghiệp không hề kỳ thị công nhân đã lầm lỡ. Chính quyền cũng đang có nhiều biện pháp giúp doanh nghiệp sớm ổn định.

Báo cáo tại Hội nghị, ông Phú Hữu Minh – Phó giám đốc Sở KH&ĐT Bình Dương cho biết, hơn 800 DN ở tỉnh bị ảnh hưởng lớn do người lao động bị lợi dụng kích động đập phá nhà máy. Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và được các bộ, ngành chức năng hỗ trợ DN khắc phục hậu quả, các nhà máy đã sản xuất trở lại. Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, trong các ngày 13-16/5, do biến cố ở các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Hà Tĩnh… hoạt động xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, ngay sau đó các hoạt động xuất nhập khẩu đã trở lại nhịp độ.

Đến ngày hôm nay, tình hình tại các khu công nghiệp (KCN) xảy ra vụ biểu tình gây rối trật tự công cộng ở Bình Dương, TPHCM và Đồng Nai đã ổn định, mọi việc đi vào nề nếp, đa số các doanh nghiệp đã trở lại hoạt động bình thường. Do số công nhân đến làm việc còn thiếu nên nhiều doanh nghiệp Đài Loan, Trung Quốc, Hàn Quốc đã kêu gọi công nhân trở lại nhà máy tiếp tục làm việc. Nhiều công ty bị thiệt hại nặng nhưng không hề ghét bỏ công nhân.

Đà phục hồi kinh thế chung vẫn còn chậm và thấp, vẫn nhiều DN “ra đi”

Theo Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên, hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn gặp nhiều khó khăn, số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động còn ở mức cao. Tăng tổng cầu còn chậm, tăng trưởng tín dụng đạt thấp, doanh nghiệp tiếp cận vốn còn nhiều khó khăn.

Tình hình kinh tế nhất là tình hình DN còn rất nhiều khó khăn, do đà phục hồi kinh tế chung vẫn còn chậm và thấp. Trong tháng 5, cả nước có gần 5.500 DN được thành lập mới và 1.131 DN đã ngừng hoạt động trước đây nay đã hoạt động trở lại. Tính chung cả 5 tháng có 31.228 DN mới thành lập, 3.900 DN đã giải thể và 23.900 DN ngừng hoạt động. Ông Hà cho biết: “Qua theo dõi cho thấy, tình hình DN trong nước vẫn còn nhiều khó khăn, số DN buộc phải giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động chưa có chiều hướng suy giảm”.

Thứ trưởng Bộ Tài chính, ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho rằng, số doanh nghiệp phá sản (đã hoàn thành thủ tục phá sản), ngừng hoạt động (đăng ký tạm thời đóng mã số thuế với cơ quan thuế) theo các báo cáo thống kê chính thức chỉ là “phần nổi” phản ánh thực trạng khó khăn của doanh nghiệp. Còn trên thực tế, số lượng doanh nghiệp thực sự khó khăn, đã tạm ngừng kinh doanh, thu hẹp sản xuất, không có thu nhập chịu thuế (hoạt động sản xuất, kinh doanh thua lỗ) còn lớn hơn rất nhiều.

Theo khảo sát từ địa phương, với các DN, khó khăn lớn hiện nay vẫn là khâu đầu ra cho sản phẩm. Đây chính là nút thắt khiến DN không hấp thụ được vốn, cho dù thời gian qua NHNN đã rất nỗ lực, năng động và tích cực thực hiện các giải pháp giảm lãi suất, đễ hỗ trợ DN, hỗ trợ phục hồi kinh tế, nhưng vốn không ra được. Lãi suất cho vay đã giảm về mức 9-12%/năm – ngang bằng mức lãi suất ở các năm 2005-2006. Thậm chí, với những dự án tốt, lãi suất cho vay chỉ còn 7%/năm. Điều này cho thấy tổng cầu nền kinh tế rất yếu.

Đã xuất hiện không ít ý kiến muốn ngân hàng giảm chuẩn cho vay để DN vay được vốn trước tình hình này. Tuy nhiên một khi hạ chuẩn cho vay đồng nghĩa rủi ro lớn, nợ xấu gia tăng. Để tăng trưởng tín dụng mà vẫn bảo đảm chất lượng tín dụng, theo bà Nguyễn Huyền Dịu kiến nghị, cần phải đẩy mạnh hoạt động bảo lãnh tín dụng – đây sẽ là giải pháp hỗ trợ DN tiếp cận vốn tốt hơn mà NH không phải hạ chuẩn cho vay.

Thế Anh (Tổng hợp)