Theo đó, Hiệp hội BĐS TP. HCM cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 với gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng. Đến ngày 30/04/2016, các ngân hàng thương mại tại thành phố Hồ Chí Minh đã ký hợp đồng cam kết cho vay 7.850 tỷ đồng (chiếm 22,5%) cho 10.671 khách hàng (có 10.663 khách hàng cá nhân được vay 6.307 tỷ đồng; và 8 doanh nghiệp được vay 1.543 tỷ đồng), trong đó có nhiều người đã được thuê mua, mua nhà ở xã hội. 

Ngày 28/03/2016, Ngân hàng Nhà nước đã có công văn "hỏa tốc" số 1953/NHNN-TD yêu cầu các ngân hàng thực hiện dừng ký hợp đồng tín dụng mới kể từ ngày 31/03/2016 đối với khách hàng mới. Ngày 30/03/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 23/NQ-CP cho phép tiếp tục thực hiện giải ngân hết số tiền tái cấp vốn 30.000 tỷ đồng theo đề nghị của Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA), Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước. Ngày 30/05/2016, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản số 3954/NHNN-TD trình Thủ tướng Chính phủ với đề xuất "(i) Cho phép gia hạn giải ngân tái cấp vốn đối với các hợp đồng tín dụng đã ký trước ngày 31/03/2016 đối với khách hàng là cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê, thuê mua nhà ở, xây dựng mới, cải tạo sửa chữa lại nhà ở của mình tối đa đến ngày 31/12/2016; (ii) Dừng giải ngân tái cấp vốn theo đúng quy định tại Thông tư 11/2013/TT-NHNN và Thông tư 32/2014/TT-NHNN đối với khách hàng là hộ gia đình, cá nhân đầu tư cải tạo hoặc xây dựng mới nhà ở xã hội, chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội, dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi công năng sang nhà ở xã hội"; theo văn bản này thì các đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội theo gói 30.000 tỷ đồng sẽ không được tiếp tục giải ngân sau ngày 31/12/2016; và các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội thì trên thực tế đã không được giải ngân kể từ ngày 01/06/2016. Do vậy, đây là vấn đề rất lớn có liên quan đến an sinh xã hội cần phải được giải quyết thỏa đáng.

Từ thực tế chương trình nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2014 đang bị ách tắc và những ý kiến còn khác nhau giữa các Bộ, Ngành, Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) nhận thấy vướng mắc lớn nhất là vấn đề bố trí nguồn vốn từ ngân sách để thực hiện chính sách nhà ở xã hội. Hiệp hội kiến nghị: Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ quyết định cân đối, bố trí nguồn vốn từ ngân sách để Ngân hàng Nhà nước có căn cứ tái cấp vốn và cấp bù lãi suất nhằm thực hiện sớm chính sách nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2014; 

Bên cạnh đó, theo ý kiến của Hiệp hội BĐS TP. HCM, Hiệp hội không nhất trí với ý kiến của Bộ Tài chính: "Bỏ nội dung quy định Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện cho vay chương trình nhà ở xã hội", bởi vì Ngân hàng Chính sách xã hội, tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định (Ngân hàng Nhà nước đã chỉ định Vietcombank, Vietinbank, BIDV, Agribank) thực hiện cho vay ưu đãi nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2014 là phù hợp; Hiệp hội đề nghị Ngân hàng Chính sách xã hội xây dựng chính sách tiết kiệm nhà ở xã hội theo quy định tại khoản 5 điều 13 Nghị định 100/2015/NĐ-CP (hộ gia đình, cá nhân phải thực hiện việc gửi tiết kiệm nhà ở xã hội với thời gian tối thiểu 12 tháng) để tạo thêm nguồn vốn thực hiện chương trình nhà ở xã hội và đảm bảo công bằng cho các đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội. 

Hiệp hội không nhất trí với ý kiến của Bộ Tài chính: "Quy định lại về lãi suất cho vay bằng mức lãi suất cho vay tối đa do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định áp dụng cho các lĩnh vực ưu tiên, kỳ hạn ngắn; Không cấp bù chênh lệch lãi suất..."; "Ngân hàng Nhà nước thực hiện cho tổ chức tín dụng vay tái cấp vốn với lãi suất tái cấp vốn hiện hành". Hiệp hội đề nghị vẫn thực hiện theo quy định tại khoản 1 điều 74 Luật Nhà ở 2014: "Nhà nước hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi với lãi suất thấp và thời hạn cho vay dài hạn thông qua việc cấp vốn từ ngân sách cho Ngân hàng Chính sách xã hội để thực hiện các chương trình mục tiêu về nhà ở và xây dựng nhà ở xã hội", vì quy định này sẽ hỗ trợ rất thiết thực cho người thu nhập thấp đô thị tiếp cận nhà ở xã hội; Hiệp hội đề nghị Chính phủ cho phép Ngân hàng Nhà nước thực hiện cho tổ chức tín dụng vay tái cấp vốn với lãi suất tái cấp vốn ưu đãi để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và hỗ trợ các ngân hàng thương mại tham gia chương trình phát triển nhà ở xã hội. Để không vượt quá khả năng ngân sách, Hiệp hội đề nghị Bộ Xây dựng và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần cân đối kế hoạch phát triển nhà ở xã hội hợp lý bố trí trong giai đoạn 2016-2020. 

Qua đó, Hiệp hội đề nghị Ngân hàng Nhà nước ban hành quyết định về lãi suất cho vay ưu đãi nhà ở xã hội (bằng mức 4,8%/năm của Quyết định 1013/QĐ-TTg) áp dụng trong năm 2016 tại các tổ chức tín dụng đã được Ngân hàng Nhà nước chỉ định tham gia chương trình nhà ở xã hội để thực hiện thống nhất. 

Mai Hoa