Nhắm đến người lớn tuổi

Vào tháng 2/2024, bà T.M.A (68 tuổi) ngụ tại Cần Thơ nhận được một cuộc gọi từ người giọng nam xưng là công an thông báo bà đang có lệnh bắt của viện kiểm sát liên quan đến một đường dây buôn ma túy ở TP.HCM. Người trong điện thoại yêu cầu bà M.A mở tài khoản ngân hàng và thực hiện chuyển 2 tỷ để được "bảo lãnh". 

Dù bán tín bán nghi nhưng vì đối tượng đọc đúng thông tin cá nhân, số căn cước cá nhân khiến bà A như bị thao túng tâm lý. Bà liền huy động, vay mượn người thân, bạn bè gửi tiền vào số tài khoản mới mở và làm theo chỉ dẫn của kẻ gian. Sau khi “hoàn hồn”, bà mới tá hỏa và vội trình báo cơ quan công an. Kết quả, tất cả tiền trong tài khoản mới mở của bà đã bị chuyển đi cho các đối tượng lừa đảo.

Mới đây, theo thông tin từ Ngân hàng Bưu điện Liên Việt Phòng giao dịch huyện Cam Lộ, bà X. (Quảng Trị) nhận được một cuộc gọi video qua mạng xã hội. Qua trao đổi, nhân viên ngân hàng biết được bà X bị các đối tượng lừa đảo bằng hình thức gọi điện thoại qua zalo video. Trong đó, đối tượng lừa đảo mặc các trang phục của lực lượng công an, viện kiểm sát. Các đối tượng nói bà X liên quan đến một vụ án ma túy lớn và sẽ tạm giam bà X 90 ngày. 

Sau đó, các đối tượng yêu cầu bà phải rút toàn bộ tiền tiết kiệm rồi chuyển vào số tài khoản do chúng cung cấp, nếu không làm theo sẽ cho lực lượng Cảnh sát 113 đến bắt. Do hoang mang lo sợ nên bà X đã thực hiện theo yêu cầu của chúng. Nhưng bà X may mắn khi nhân viên giao dịch ngân hàng phát hiện ra sự bất thường và kịp thời ngăn chặn. 

Một phụ nữ 74 tuổi tại TP. Hoà Bình, tỉnh Hoà Bình cũng suýt mất 400 triệu đồng tiền tiết kiệm cho đối tượng lừa đảo vì tưởng mình có tên trong đường dây buôn bán ma tuý xuyên quốc gia.

Ngày 27/3, bà Trần Thị T. (SN 1950, trú phường Thái Bình, TP. Hoà Bình, tỉnh Hoà Bình) ra ngân hàng LPBank) để rút số tiền tiết kiệm 400 triệu đồng.

Sau ít phút trao đổi với khách hàng, cán bộ ngân hàng nhận thấy người phụ nữ này có những biểu hiện nghi vấn bất thường nên đã báo cáo cấp trên và tìm cách kéo dài thời gian giao dịch, đồng thời liên hệ với công an hỗ trợ.

Ngay sau đó, sự việc được làm rõ. Ngân hàng đã kịp thời ngăn chặn vụ việc có dấu hiệu lừa đảo qua không gian mạng chiếm đoạt tài sản với số tiền lớn.

Bà T. cho hay, gần đây, bà liên tục bị đối tượng giả danh cán bộ công an gọi điện đe dọa, nói rằng bà “nằm trong đường dây ma tuý xuyên quốc gia và đang có khoản nợ 5 tỷ đồng với trùm đường dây”. Lợi dụng sự tin tưởng của bà T., đối tượng giả danh công an yêu cầu bà phải ra ngân hàng rút hết số tiền tiết kiệm, sau đó lập tài khoản ngân hàng mới, chuyển tiền vào đó để phục vụ công tác điều tra, phá án. Đối tượng cũng không quên “thao túng tâm lý”, buộc bà T. không dám tiết lộ thông tin cho bất kỳ ai.

Giữa tháng 8/2023, một phụ nữ trung tuổi trú tại thôn 3, xã Quảng Châu, TP. Hưng Yên trong quá trình nói chuyện với con gái bằng video qua Facebook, con gái nói có người bạn làm cùng vay gấp 40 triệu đồng và thúc giục bà chuyển vào số tài khoản của bạn, hẹn vài hôm nữa sẽ gửi trả. Lúc này, người mẹ hoàn toàn không biết đối tượng lừa đảo đã hack nick Facebook của con gái mình nên vội mang số tiền nói trên đến chi nhánh ngân hàng SHB Phố Hiến gửi.

Nhưng trong quá trình giao dịch, nhân viên ngân hàng phát hiện những hành động bất thường của người phụ nữ nên đã gặng hỏi đồng thời báo cho lãnh đạo chi nhánh ngân hàng và công an phường. Ngay lập tức, bà được phía cơ quan chức năng tư vấn, giải thích rằng bà có thể đang nhận cuộc gọi từ các đối tượng lừa đảo dụ dỗ lừa tiền. Nhờ đó, bà giữ được số tiền trên.

Từ những sự việc nêu trên có thể thấy, nhóm khách hàng bị lừa đảo, rơi vào bẫy “thao túng tâm lý” của các nhóm tội phạm công nghệ cao chủ yếu là người lớn tuổi, trình độ hiểu biết hạn chế và dễ bị cảm xúc chi phối. Khi nhận được các cuộc gọi lạ, họ dễ dàng đến ngân hàng rút tiền tiết kiệm hay chuyển khoản đi. Nhiều người còn vô thức mở tài khoản ngân hàng, sau đó huy động người thân, bạn bè gửi vào số tiền vô cùng lớn và chuyển đi cho kẻ gian.

Thủ đoạn ngày càng tinh vi

Một thủ đoạn lừa đảo dù được cơ quan chức năng cảnh báo nhiều lần nhưng người dùng vẫn bị lừa, thậm chí là bị “thao túng tâm lý” rồi mất tiền là việc mạo danh cán bộ làm việc trong cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện thông báo khách hàng đang bị kiện, có liên quan đến một vụ án ma túy, chuyên án, thậm chí đã có lệnh bắt của viện kiểm sát nhân dân. Từ đó, dẫn dụ khách hàng làm theo yêu cầu và chuyển tiền cho đối tượng lừa đảo.

Thủ đoạn lừa đảo phổ biến phải kể đến là khách hàng nhận được tin nhắn SMS có thương hiệu ngân hàng thông báo trúng thưởng, tặng quà, ưu đãi lớn… gửi kèm đường link để khách hàng nhập thông tin. Thực chất, đây là đường link giả mạo khiến khách hàng tiết lộ thông tin thẻ, thông tin bảo mật của dịch vụ ngân hàng điện tử nhằm chiếm đoạt tài sản.

Thủ đoạn lừa đảo mới nhất khiến nhiều người “sập bẫy” là kẻ gian sử dụng công nghệ mới để chiếm quyền kiểm soát điện thoại, qua đó chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng. Khác so với trước, các đối tượng không chỉ nhắm vào người dùng điện thoại sử dụng hệ điều hành Android mà người dùng iPhone (iOS) cũng nằm trong danh sách của các đối tượng lừa đảo.

Liên quan đến việc ngăn chặn các thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng, thời gian qua, Bộ Công an và các doanh nghiệp, đặc biệt là các tổ chức tín dụng như ngân hàng, công ty tài chính, chứng khoán luôn đưa ra những khuyến cáo, cập nhật những thủ đoạn, chiêu thức mới để người dân cảnh giác.

Đáng chú ý, Vietcombank vừa phát đi khuyến nghị về chiêu thức "thao túng tâm lý" của nhóm đối tượng lừa đảo khiến người dân mất tiền. Theo ngân hàng này, đối tượng lừa đảo thường thao túng tâm lý, đe dọa, ép buộc người dân thực hiện hành vi như cung cấp toàn bộ thông tin bảo mật được ngân hàng cung cấp. Đây là lý do mà nhiều người dân bị tiền trong tài khoản. 

Theo khuyến cáo của cơ quan công an và các ngân hàng, chủ tài khoản không cung cấp các thông tin bảo mật như tên đăng nhập, mã OTP, số thẻ, mã CVV, mật khẩu tài khoản... cho các đối tượng lạ. Bên cạnh đó, không truy cập (gõ mật khẩu đăng nhập) vào các đường link lạ; không cài các app lạ không rõ chức năng, xuất xứ vào thiết bị di động có app ngân hàng.

Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho hay, năm 2023, tổng số tiền người dân bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt trên mạng lên tới khoảng 8.000 - 10.000 tỷ đồng, tăng gấp rưỡi so với năm 2022. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm năm trước.

Cũng theo Bộ Công an, trong năm qua đã khởi tố 1.500 vụ án vì tội lừa đảo trên không gian mạng nhưng có đến trên 1.200 vụ án phải tạm đình chỉ điều tra, gia hạn điều tra vì không xác định được thủ phạm của vụ việc, tương đương có đến trên 75% số vụ việc không thể điều tra tiếp.

Do đó, bản thân mỗi người dân phải tự bảo vệ bản thân, nâng cao cảnh giác trước mọi cuộc gọi nghi ngờ và liên hệ ngay với ngân hàng, cơ quan công an gần nhất khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo.