Nguồn vốn vay của ngân hàng dành cho thị trường bất động sản những năm qua khá trồi sụt, đơn cử năm 2008 khi thị trường bất động sản đang sốt, tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản đạt 57%, và tăng trưởng tín dụng cho cả thời kỳ gần 10 năm trước đó là trên 30%. Những năm gần đây, tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản tụt xuống mức dưới 10%.

Có thể thấy tăng trưởng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản nhiều năm qua rất bấp bênh, có lúc luồng tiền đổ dồn vào bất động sản như vũ bão, nhưng đùng một cái lại rút đi rất nhanh. Tín dụng bất động sản từ mức 280.000 tỷ đồng (năm 2008) tụt đột ngột xuống 190.000 tỷ đồng (trong những năm tiếp theo) và tăng trở lại mức 293.000 tỷ vào cuối quý III năm nay. Sự thiếu ổn định trong nguồn vốn đầu tư hiện nay đang ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch triển khai dự án của các nhà đầu tư.

Chính vì vậy, để quản lý và phát triển nguồn vốn cho thị trường bất động sản hiện nay, cần tăng cường năng lực nguồn vốn chủ sở hữu của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Bên cạnh đó, sớm hoàn thiện cơ chế quản lý và kiểm soát rủi ro đối với nguồn vốn tín dụng ngân hàng thương mại cho thị trường bất động sản, đồng thời thúc đẩy sự phát triển thị trường trái phiếu bất động sản.

Muốn có thị trường bất động sản tốt, cần phải xây dựng chiến lược nguồn vốn lâu dài cho thị trường bất động sản. Trong đó, cần đa dạng hóa nguồn vốn lâu dài cho bất động sản, chấm dứt tình trạng lệ thuộc vào chỉ một nguồn ngắn hạn là ngân hàng. Dù vậy, làm được điều này chắc chắn không dễ.

Tại Việt Nam, tín dụng dành cho bất động sản gồm cả cho vay mua nhà và xây dựng dự án chỉ chiếm khoảng 30% tổng dư nợ tín dụng. Nếu bao gồm cả những khoản vay được bảo lãnh bằng chính những dự án bất động sản thì tỷ lệ này cao hơn nhiều. Điều này cho thấy, khoản tiền mà ngân hàng dành cho vay bất động sản là một loại tín dụng khá hấp dẫn vì được bảo đảm bằng một loại tài sản có giá trị cao, không thể "biến dạng" như các loại tài sản khác và ngân hàng có thể kiểm soát được. Tuy nhiên, loại tín dụng này không hẳn an toàn tuyệt đối, nó có thể bị rủi ro nếu thị trường bất động sản biến động một cách bất thường.

Chính vì vậy, theo các chuyên gia, ngân hàng khi tham gia vào bất động sản với vai trò là bên thứ ba sau doanh nghiệp bất động sản và người mua nhà cần phải "công tâm" và tránh "đi đêm" với bất kỳ bên nào. TS. Lê Bá Chí Nhân cho rằng, để đảm bảo an toàn của dòng tiền trong giao dịch bất động sản, ngân hàng cần phải "giữ hầu bao", sau đó sẽ giải ngân theo tiến độ thực hiện dự án.

Đồng tình với quan điểm này, ông Võ Tấn Hoàng Văn, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) cho rằng, trước đây có không ít trường hợp doanh nghiệp nhận tiền của khách hàng thông qua bán sản phẩm, sau đó lại dùng chính sản phẩm đó thế chấp ngân hàng để vay vốn mà "quên rằng" tài sản đó đã thuộc về khách hàng. Như vậy, doanh nghiệp thu được hai khoản tiền, một từ khách hàng, hai từ ngân hàng.

Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến ngân hàng trở nên thận trọng hơn khi cho vay bất động sản. Điều này dẫn đến tín dụng co cụm trong nhiều năm qua, bất động sản lập tức rơi vào khủng hoảng, hàng tồn kho tăng cao, nhiều dự án dang dở, thị trường đóng băng. Do vậy, theo ông Võ Tấn Hoàng Văn, việc khai thông dòng vốn tín dụng cho bất động sản vào thời điểm này là rất cần thiết.

"Tuy nhiên, để tín dụng ngân hàng dành cho bất động sản phát huy được hiệu quả, ngân hàng không thể đứng về một phía, mà phải giữ vai trò bảo lãnh dự án bất động sản. Bởi khi ngân hàng đứng ra bảo lãnh dự án đó, có nghĩa là chủ đầu tư chỉ bán được một lần, tránh trường hợp một sản phẩm mà bán cho nhiều khách hàng như trước đây", ông Võ Tấn Hoàng Văn nhấn mạnh.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo BizLive, Báo Xây dựng)