Theo định nghĩa của Bộ Y tế, TPCN là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng những cơ quan bộ phận trong cơ thể người, có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ gây bệnh.
Người sử dụng cần hiểu rõ về phân loại TPCN để có được sự lựa chọn phù hợp nhất
PGS.TS Trần Đáng - Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam cho biết, phân loại theo bản chất cấu tạo và tác dụng thì TPCN được chia thành các nhóm chính sau:
Thực phẩm chức năng dạng viên
Đây là nhóm phong phú và đa dạng nhất. Nó có nhiều dạng bào chế như: dạng viên nang, viên nén, viên sủi, chứa các hoạt chất sinh học, vitamin và khoáng chất….
Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin và khoáng chất
Loại này rất phát triển ở các nước châu Âu, Hàn Quốc, Nhật… như việc bổ sung iốt vào muối ăn, sắt vào gia vị, vitamin A vào đường hạt, vitamin vào sữa, nước giải khát…. Việc bổ sung này ở nhiều nước trở thành bắt buộc, được pháp luật hóa để giải quyết thực tế “nạn đói tiềm ẩn” vì thiếu vi chất dinh dưỡng (thiếu iốt, vitamin A, sắt).
Thực phẩm chức năng “không béo”, “không đường”, “giảm năng lượng”
Nhóm TPCN này được chia thành nhiều nhóm nhỏ gồm:
Nhóm trà thảo dược: Nhóm này được sản xuất/ chế biến nhằm hỗ trợ giảm cân, phòng chống rối loạn một số chức năng: sinh lý, thần kinh, tiêu hóa… để tăng cường sức khỏe, sức đề kháng.
Nhóm TPCN trà thảo dược giúp hỗ trợ giảm cân, phòng chống rối loạn một số chức năng: sinh lý, thần kinh…
Nhóm nước tăng lực, giải khát: Được nhà sản xuất bào chế, chế biến nhằm bổ sung năng lượng, các vitamin và khoáng chất cho cơ thể khi vận động thể lực, thể dục thể thao, lao động nặng nhọc….
Nhóm TPCN giàu chất xơ: Là các polysaccharide không phải là tinh bột, nó là bộ khung; giá đỡ của các mô/ tế bào thực vật và có sức chống đỡ với các men tiêu hóa. Chất xơ có tác dụng: nhuận tràng, chống được táo bón, ngừa được ung thư đại tràng. Bên cạnh đó chất xơ còn có vai trò đối với chuyển hóa cholesterol cũng như phòng ngừa nguy cơ suy vành, sỏi mật, làm tăng cảm giác no và giảm bớt cảm giác đói do đó góp phần trong việc giảm cân, giảm béo, giảm đái đường.
Nhóm thực phẩm tăng cường chức năng đường ruột bao gồm xơ tiêu hóa sinh học (Probiotics) và tiền sinh học (Prebiotics) đối với hệ vi khuẩn cộng sinh ruột già: Các vi khuẩn cộng sinh (hay còn gọi là Probiotics) sống trong cơ thể, có lợi cho vật chủ nhờ cải thiện hệ vi khuẩn nội sinh. Các vi khuẩn này kích thích chức phận miễn dịch bảo vệ của cơ thể. Nhóm thực phẩm chức năng loại này thường được chế biến từ chế phẩm sữa, tạo sự cân bằng vi sinh trong đường ruột. Còn các Prebiotics (các chất như Oligosaccharide) ảnh hưởng tốt đến vi khuẩn ruột làm cân bằng môi trường vi sinh và cải thiện sức khỏe. Các thực phẩm chức năng loại này tạo điều kiện cho vi khuẩn có lợi phát triển, giúp cải thiện sức khỏe.
Thực phẩm chức năng đặc biệt
Nhóm TPCN này dành cho các “đối tượng đặc biệt” gồm: Thức ăn cho phụ nữ có thai; Thức ăn cho người cao tuổi; Thức ăn cho trẻ ăn dặm; Thức ăn cho vận động viên, phi hành gia; Thức ăn qua ống thông dạ dày; Thức ăn cho người cao huyết áp; Thức ăn cho người có rối loạn chuyển hóa bẩm sinh (người bị Phenylketonuri, Galactosemie)…; Thức ăn cho người đái tháo đường; Thức ăn thiên nhiên như: tỏi, trà xanh, các chất sinh học thực vật….
Dung Nguyễn (T/h)