Vừa qua, trong cuộc họp với Tổng công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng gợi ý, VEC nên tính toán bán một số cao tốc đang quản lý để có vốn quay vòng đầu tư làm đường khác. Bộ trưởng Đinh La Thăng cũng nhấn mạnh, nếu không thay đổi tư duy, chỉ trông vào ngân sách nhà nước hay trái phiếu Chính phủ, thì sẽ thất bại. 

Thực hiện chủ trương này, ngày 31/10, Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) - nhà đầu tư dự án BOT đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cũng vừa ký hợp đồng nguyên tắc bán 70% cổ phần tại dự án này cho Công ty Đầu tư phát triển hạ tầng giao thông Ấn Độ (IL&FS). Sự kiện này đang hiện thực hóa chủ trương dùng hạ tầng để phát triển hạ tầng của Chính phủ và Bộ GTVT.

Trao đổi với Kinh doành và Pháp luật, ông Nguyễn Viết Thanh – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam nhận định, chủ trương bán một số cao tốc đang quản lý cho nhà đầu tư để có vốn quay vòng làm đường khác của Bộ GTVT trong điều kiện hiện nay là đáng hoan nghênh. Việc bán một số tuyến đường cao tốc không những giúp ngành GTVT có tiền quay vòng đầu tư xây dựng các tuyến đường mới mà còn giúp làm giảm nợ công cho đất nước.

Chia sẻ về quan ngại, việc bán các tuyến đường cao tốc cho doanh nghiệp nước ngoài có thể dẫn đến tình trạng tăng phí gây thiệt thòi cho người dân, ông Thanh nêu quan điểm: “Dù bán hay không bán thì chuyện tùy tiện tăng phí là điều không dễ dàng gì. Tăng hay giảm phí thuộc về nguyên tắc và do Chính phủ điều phối. Dù bán các tuyến đường cho doanh nghiệp thì Bộ GTVT vẫn có quyền hạn quản lý ở cấp độ Nhà nước với những tuyến đường này…”

Theo ông Thanh, trước khi chào bán các tuyến đường, Bộ GTVT phải có cơ chế xác định giá trị cụ thể. Theo đó, có thể chào bán theo hình thức đấu giá, đưa ra giá sàn. Bên cạnh đó, cần có những điều khoản cụ thể để ràng buộc người mua về khai thác và bảo trì.

“Cơ chế phải rõ ràng trong hợp đồng để đảm bảo người mua khai thác và bảo trì được hiệu quả nhất”, ông Thanh nhấn mạnh.

Cũng theo ông Nguyễn Tiến Thanh, để chủ trương thành hiện thực là một quá trình. Các bộ ngành cần tham mưu, đóng góp ý kiến để chủ trương này sớm đi vào thực hiện hiệu quả.

Chia sẻ nhận định về chủ trương này của Bộ GTVT, ông Cao Sỹ Kiêm – nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho rằng: Chủ trương dùng hạ tầng để phát triển hạ tầng của Chính phủ và Bộ GTVT là một sáng kiến tốt. Nếu thực hiện tốt, ngành GTVT sẽ có vốn để quay vòng đầu tư xây dựng thêm nhiều dự án đường, cơ sở hạ tầng mới. Tuy nhiên, khi thực hiện chủ trương này cần tình toán đến hai vấn đề.

Thứ nhất, Chính phủ và Bộ GTVT cần tính toán và nghiên cứu kinh nghiệm của các nước trên thế giới xem họ đã làm như thế nào, có gì được và chưa được để rút kinh nghiệm. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro xấu.

Thứ hai, quản lý như thế nào để hạ tầng không bị phá hủy, vẫn đảm bảo khai thác hiệu quả và được bảo trì thường xuyên liên tục?

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, việc bán 100% cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài sẽ dẫn đến tình trạng khó kiểm soát, ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng, tăng phí thiệt thòi cho người dân. Liên quan đến vấn đề này, ông Cao Sỹ Kiêm cho rằng: “Việc bán các tuyến đường cao tốc là chủ trương lớn của Chính phủ và Bộ GTVT. Do đó sẽ có hội đồng chính phủ phê duyệt. Lo ngại xảy ra tình trạng khó kiểm soát, ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng là điều không đáng lo lắng. Bán đường nào, chi phí ra làm sao thì bên “mua” và bên “bán” cần phải bàn bạc, thống nhất kỹ. Những nội dung này phải được dân chấp nhận thì mới được phép thực thi. Quyền hạn của mỗi bên trong quản lý, sử dụng, bảo trì phải được nếu rõ trong hợp đồng mua bán…”

Thảo Miên