Đàn ông trông nhà, đàn bà đi vác nghiến

Khi chúng tôi đến thôn Lũng Rịch, xã Lương Thông, huyện Thông Nông, ngước mắt lên sườn núi, dưới những tán lá nghiến xanh tốt, chúng tôi nhìn thấy những “tấm ván di động” cứ lù lù di chuyển từ trên núi xuống. Lại gần, mới biết những tấm ván trên là gỗ nghiến, được người dân vác, địu, gùi từ trên núi xuống.

Tò mò về nguồn gốc của những thanh gỗ nghiến trên, chúng tôi đã xin đi theo đội quân chuyên vác nghiến thuê lên rừng, để tìm hiểu xem những gì đang diễn ra đằng sau những tán lá rừng xanh âm u nơi đây.

Tuy nhiên, trước khi bắt đầu xuất phát, cả đoàn đã được cảnh báo về những khó khăn, nguy hiểm đến tính mạng trong suốt hành trình. Và phải khó khăn lắm, chúng tôi mới được người dân địa phương cho mượn những bộ đồ đi rừng chuyên nghiệp.

Gùi, vác nghiến qua những khe núi đá mang về thôn

Chị Triệu Thị T, vừa bước chân thoăn thoắt qua những hòn đá sắc lẹm dẫn chúng tôi đi, vừa chia sẻ: “Đây chỉ là một con đường mòn vào các Lũng (thung lũng) trong kia thôi. Các chú cứ theo tôi, khoảng 1giờ đồng hồ là đến nơi có người đang xẻ gỗ”.

Theo chân chị T, ngược dốc lên đỉnh núi. Lên được khoảng 500m, chúng tôi gặp hai người phụ nữ đang địu trên lưng những tấm gỗ nghiến vừa được xẻ vẫn còn thơm phức, đang di chuyển xuống chân núi về thôn. Cảnh tượng như thế này, trong suốt hành trình, chúng tôi gặp thường xuyên.

Thắc mắc với chị T, tại sao ở đây toàn thấy phụ nữ đi vác, địu nghiến mà không thấy đàn ông khỏe mạnh đi làm?. Chị T, cười rồi nói: “Ở đây nhà nào có cưa máy, đàn ông lên rừng xẻ gỗ hết rồi. Nhà nào không có cưa, đàn ông ở nhà trông con, còn phụ nữ đi vác nghiến thuê. Cuộc sống ở đây là thế, phụ nữ vất vả lắm!”.

Cận cảnh “công trường” khai thác nghiến

Câu chuyện giữa chúng tôi và chị T, vừa kết thúc, bên kia dãy núi, tiếng cưa máy rít lên ầm ầm. Tiếng nói chuyện của những người khai thác rừng, ồn ào như một phiên chợ nhỏ ở vùng cao.

Chị T, chỉ tay lên con đường mòn cách nơi chúng tôi đang đứng vài trăm mét, cho biết: “Các chú nghỉ ngơi một chút đi, leo một đoạn nữa là đến nơi người ta đang xẻ gỗ. Ở đó, bà con vác gỗ thuê đang ngồi nói chuyện. Tôi đi trước, tý nữa mấy chú đi lên con đường kia, đi hết dốc, là đến”.

Chỉ vài bước chân chị T, đã mất hút trong tán cây rừng rậm rạp, để lại tiếng lá khô xào xạc, cùng tiếng thở dốc của những người ít đi rừng như chúng tôi.

Vậy là sau hơn 1giờ leo rừng, chúng tôi đã có mặt tại một bãi đất trống ở lưng chừng núi. Ở vị trí này nhìn xuống, thôn Lũng Rịch hiện lên như một bức tranh tuyệt đẹp.

Trong một không gian yên tĩnh, tiếng cưa máy mỗi lúc lại rền vang. Chúng tôi nhanh chóng đi theo hướng có tiếng cưa phát ra. Nếu không vào sâu trong rừng, ít ai biết được bên trong lại có nhiều đường mòn ngang dọc đến thế.

Rất nhiều cây nghiến bị cưa đổ đã lâu, chắn ngang đường chúng tôi qua. Hai bên đường, một số cây nghiến đã bị cưa xẻ tan hoang từ nhiều năm trước. Với hiện trạng như vậy, chắc chắn một khối lượng gỗ nghiến không nhỏ đã được chuyển ra khỏi rừng.

La liệt gỗ nghiến bị đốn hạ không thương tiếc

Lẻn qua những khe đá, cây rừng để tiếp cận nơi cây nghiến đang bị xẻ. Đang đi, bỗng một tiếng động phát ra từ một cây gỗ mục dưới chân chúng tôi, đã làm tín hiệu cho những người tay đang lăm lăm cưa máy để xẻ cây nghiến nghe thấy. Phát hiện ra chúng tôi, họ nhanh tay tắt máy.

Vài giây sau, một thanh niên khoảng 23 tuổi, mặc chiếc áo gió màu xanh tiếp cận, ngăn không cho chúng tôi vào nơi đang xẻ gỗ, và cấm tiệt việc quay phim, chụp ảnh.

Từ vị trí đang đứng, chúng tôi thấy rõ hai chiếc cưa máy để bên cây gỗ nghiến đang bị xẻ dang dở. Khoảng 10 người, cả nam lẫn nữ đang đứng cạnh đó.

Biết được ở lại sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng, chúng tôi quay lại và đi theo một hướng khác vào sâu trong rừng thuộc các thôn Lũng Dũng, Lũng Giải, Lủng Pó, Tả Bốc cũng của xã Lương Thông.

Và, cũng như ở Lũng Rịch, hình ảnh những cây nghiến bị chặt hạ một cách không thương tiếc ở các thôn trên cũng diễn ra tương tự.

Qua trao đổi với một số người dân nơi đây, được biết gỗ nghiến họ xẻ trên rừng mang về để bán. Những khúc gỗ dạng thanh, sẽ có người vào tận nơi thu mua. Còn gỗ xẻ thành dạng thớt, được vận chuyển đến một điểm tập kết thuộc xã Cần Nông, huyện Thông Nông (giáp với biên giới Việt – Trung) sau đó vận chuyển bằng con đường tiểu ngạch qua Trung Quốc.

Ông Linh Quang Nam, Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Thông Nông, cho biết: “Lực lượng kiểm lâm của hạt thường xuyên đi kiểm tra, nhưng không phát hiện người dân phá trực tiếp. Hiện, ở xã Lương Thông có một cây đang được bán đấu giá, với khối lượng hơn 9m3.  Do địa hình phức tạp, hội đồng định giá của huyện định giá hơn 20 triệu đồng”.

“Tình trạng phá rừng ở địa phương diễn ra rất nhiều. Có vụ chúng tôi bắt được người phá, có vụ không. Nhưng, ở những khu vực như Lũng Dũng, Lũng Giải, Lủng Pó, Tả Bốc thuộc xã Lương Thông trước đây không có chỗ nào có tình trạng khai thác cả. Tuy nhiên, thời gian gần đây tôi không nắm rõ, vì chưa thấy kiểm lâm địa bàn thông tin gì”, ông Nam khẳng định.

Báo Kinh doanh & Pháp luật, sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc về tình trạng rừng nghiến bị tàn phá tại địa phương này.

Hải Bình