Mặc dù không nhận được sự thiện chí của ông Nguyễn Quốc Hội - Trưởng BQLCDA trong việc cung cấp thông tin của một số dự án đã hoàn thành tại huyện Pác Nặm nhưng chúng tôi vẫn lấy được thông qua nguồn khác bởi các dự án này đã từng mở thầu và bán HSMT một cách công khai. Qua đó mới thấy việc vi phạm các quy định của Luật Đấu thầu và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn đi kèm không phải là cá biệt trong các dự án đã được triển khai tại huyện Pác Nặm, đặc biệt là các dự án sử dụng nguồn vốn 30a, chương trình 135 của Chính phủ.
Trong số những tài liệu, văn bản mà PV thu thập được, tất cả các HSMT đều sai ngay từ “trang bìa”. Cụ thể, theo quy định tại Thông tư 01/2010/TT-BKH ban hành ngày 06/01/2010 của Bộ KH&ĐT (Thông tư 01) yêu cầu khi lập HSMT thì “Đại diện hợp pháp của tư vấn lập HSMT (nếu có) phải Ghi tên, chức danh, ký tên và đóng dấu nhưng tại huyện Pác Nặm thì không hề, chỉ có chữ ký của “người lập” hiện đang làm chuyên viên tại BQLCDA.
UBND xã Cao Tân là một trong những dự án gây nhiều tranh cãi
Đó chỉ là khúc dạo đầu trong một vở kịch được soạn sẵn mà ở đó ông đạo diễn đóng vai Trưởng BQLCDA và các diễn viên chính là những công ty “quen mặt” đã được chỉ ra ở bài trước như: Công ty Anh Vấn, Quang Anh, Huyền Trang, Định Đô. Đặc biệt là Công ty cầu 17 được dư luận cho rằng là Công ty sân sau của ông Trưởng BQLCDA huyện Pác Nặm, Nguyễn Quốc Hội.
Một điều không hiểu là ngẫu nhiên hay cố ý khi hầu hết các tài liệu mà chúng tôi có được thì BQLCDA huyện Pác Nặm đều đặt ra rất nhiều quy định trái với hướng dẫn của Thông tư 01.
Trụ sở UBND huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn
Cụ thể, tại một gói thầu xây lắp khác có giá trị khoảng 10 tỷ đồng, quy mô kỹ thuật: Công trình đường giao thông nông thôn cấp IV, loại B. Thời gian thực hiện hợp đồng 450 ngày, nguồn vốn 30a thì nội dung yêu cầu về năng lực tài chính được lập bởi BQLCDA huyện Pác Nặm có nội dung như sau:
Tổng số tài sản trừ đi Tổng số nợ phải trả phải lớn hơn hoặc bằng 8 tỷ đồng (tính bình quân 3 năm liền kề gần nhất). Tài sản ngắn hạn phải lớn hơn 8 tỷ đồng. Điều kiện tín dụng của Ngân hàng cho gói thầu đáp ứng quy định của Bảng dữ liệu và có giá trị lớn hơn 8 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế bình quân 03 năm liền kề gần nhất có giá trị lớn hơn 500 triệu đồng.
Nhưng tại phần hướng dẫn về Năng lực tài chính đối với các nhà thầu trong Thông tư 01 chỉ yêu cầu về hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn phải quy định là dương (>1). Không hề yêu cầu điều kiện tín dụng của Ngân hàng cũng như chỉ cần nhà thầu không bị lỗ trong thời gian yêu cầu báo cáo tài chính là được.
Ở một gói thầu khác có giá trị xây lắp khoảng 10.5 tỷ đồng, công trình giao thông nông thôn cấp IV loại A, thời gian thực hiện 360 ngày. Nội dung tiêu chuẩn đánh giá về năng lực kinh nghiệm của HSMT như sau: Tổng giá trị các hợp đồng thi công xây lắp CTGT ở vùng địa lý tương tự đã và đang thực hiện với tư cách là nhà thầu chính trong 03 năm liền kề gần nhất là 100 tỷ - Trong khi đó tại Thông tư 01 chỉ yêu cầu có giá trị công việc xây lắp bằng hoặc lớn hơn 70% giá trị công việc xây lắp của gói thầu đang xét. Có nghĩa là, đối với công trình xây lắp có giá như trên thì yêu cầu con số 100 tỷ đồng của BQLCDA huyện Pác Nặm vừa sai với quy định, lại vừa đánh đố các nhà thầu đến tham gia.
Ngoài ra, Thông tư 01 còn lưu ý rằng Đối với các công việc đặc thù hoặc ở các địa phương mà năng lực của nhà thầu trên địa bàn còn hạn chế, có thể yêu cầu giá trị phần công việc xây lắp của hợp đồng trong khoảng 50%-70% giá trị phần công việc xây lắp của gói thầu đang xét.
BQLCDA huyện Pác Nặm còn nghĩ ra những quy định phải nói là rất “phù hợp” với năng lực tài chính và kinh nghiệm của một số nhà thầu quen mặt. Chẳng hạn, vẫn ở Dự án trên, HSMT yêu cầu ‘Hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn trong 3 năm gần đây (2009-2011) đạt mức >1 và Giá trị ròng phải lớn hơn 10 tỷ” nhưng theo quy định tại phần yêu cầu Năng lực tài chính, mục 9, điểm b và điểm c, Thông tư 01 thì Khi đánh giá, chỉ đánh giá hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của năm cuối cùng trong các năm tài chính gần đây theo yêu cầu của HSMT. Giá trị ròng (vốn chủ sở hữu) cho biết tình hình hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp Thông thường quy định mức tối thiểu là giá trị ròng phải dương.
Ông Nguyễn Quốc Hội tiếp nhóm phóng viên với thái độ rất bất cần
Ngoài ra BQLCDA huyện Pác Nặm còn có các yêu cầu đánh đố nhà thầu như “số dư tiền gửi ngân hàng tại thời điểm lập HSDT của Nhà thầu (kèm theo bảng chính đối chiếu số dư tiền gửi Ngân hàng) phải lớn hơn hoặc bằng 5 tỷ VNĐ. Cam kết cung cấp tín dụng của Ngân hàng đáp ứng nội dung HSMT cho gói thầu lớn hơn hoặc bằng 5 tỷ VNĐ...”
Như vậy có thể thấy, mặc dù mới chỉ điểm qua một số dự án mà BQLCDA huyện Pác Nặm làm đại diện chủ đầu nhưng những thông tin mà chúng tôi đưa ra ở trên cũng đủ để cho bạn đọc thấy rằng tại huyện Pác Nặm, các nhà thầu không đáp ứng đủ các điều kiện của riêng BQLCDA huyện này mà muốn trúng thầu quả là khó, kể cả có làm đúng theo các quy định.
Vậy phải chăng những rào cản được dựng lên một cách “khéo léo” là để loại bỏ các nhà thầu yếu kém hay nhằm mục đích nào khác?. Câu trả lời xin dành cho Thanh tra tỉnh Bắc Kạn cùng các cơ quan chức năng của tỉnh này.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.
Đình Dũng