Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Malaysia Anifah Aman cho biết, các nước thành viên ASEAN nhất trí “thực hiện tự kiềm chế trong tiến hành các hoạt động làm phức tạp hay leo thang căng thẳng” ở Biển Đông.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cáo buộc Trung Quốc đang "cải tạo quy mô lớn" ở vùng biển có tranh chấp.
Ngoại trưởng các nước ASEAN tại AMM lần thứ 48
"Chúng tôi thấy không cần nương tay với những hành động đơn phương và gây hấn" trên vùng biển giáp bắc Philippines, ông del Rosario nói trong một phiên họp ở Malaysia. "Hoạt động cải tạo quy mô lớn làm xói mòn hòa bình, an ninh và ổn định". Ông kêu gọi các quốc gia Đông Nam Á giải quyết vấn đề với Trung Quốc.
Trước đó, Ngoại trưởng Philippines cho biết Manila sẵn sàng giúp xuống thang căng thẳng nếu Bắc Kinh và các bên có liên quan chấp nhận bị ràng buộc bởi những điều kiện tương tự nhau.
"Philippines hoàn toàn ủng hộ và sẽ tích cực thúc đẩy kêu gọi của Mỹ về ‘3 ngừng’: ngừng cải tạo, ngừng xây dựng và ngừng các hoạt động gây hấn có thể làm leo thang căng thẳng”, ông Rosario khẳng định. "Chúng tôi sẽ đồng ý chỉ bị ràng buộc khi Trung Quốc và các nước tuyên bố chủ quyền cũng nhất trí điều tương tự”.
Ngoại trưởng Singapore K. Shanmugam nói không thể phớt lờ vấn đề Biển Đông và Singapore chưa hài lòng với bộ quy tắc ứng xử phi chính thức mà ASEAN ký với Trung Quốc năm 2002.
"Chúng ta không thể giả vờ đó không phải một vấn đề", ông nói. "Chúng ta cần vượt qua những cuộc thảo luận triết học để nói sẽ có điều gì trong thỏa thuận".
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trong bài phát biểu tại một đại học ở Singapore hôm nay đã nhắc đến căng thẳng tại châu Á và nói Mỹ muốn có một khu vực, nơi "các quốc gia hợp tác để ngăn chặn tranh chấp nhỏ phát triển thành xung đột lớn”.
Trong khi đó, biểu bên lề hội nghị của ASEAN, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân phát thì cảnh báo các quốc gia ASEAN tránh bàn về vấn đề nhạy cảm và các quốc gia ngoài ASEAN không nên can thiệp, coi AMM không phải diễn đàn phù hợp. "Đây là diễn đàn thúc đẩy hợp tác. Nếu Mỹ đưa ra vấn đề này thì chúng tôi sẽ phản đối. Chúng tôi hy vọng họ sẽ không làm như vậy", ông Lưu đồng thời cảnh báo "các quốc gia bên ngoài đang tìm cách quân sự hóa khu vực".
Ngày 4/8, Hội nghị Ngoại trưởng Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) thường niên lần thứ 48 (AMM 48) đã khai mạc tại thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia.
Tham gia diễn đàn an ninh cấp cao thường niên lần này là 10 quốc gia thành viên ASEAN, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và một số quốc gia khác.
AMM48 diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang gia tăng các hoạt động trái phép trên Biển Đông như đẩy nhanh tốc độ cải tạo và xây dựng các cơ sở quân sự trên các đảo nhân tạo, đơn phương cấm đánh bắt cá, có kế hoạch thiết lập vùng nhận diện phòng không, mở tour du lịch, xây dựng thêm các giàn khoan lớn...
Theo chương trình, hôm nay 5/8, sẽ tiếp tục diễn ra các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với các nước Đối tác của ASEAN.
Phương Anh (Theo Reuters, AP)