An cung ngưu hoàng hoàn được quảng cáo rầm rộ là dùng cho trường hợp bị đột quỵ, trường hợp bị tai biến mạch máu não, dùng cho người uống để phòng, dùng cho bệnh nhân cao huyết áp có tiền sử đột quỵ hay giúp cấp cứu kịp thời bệnh nhân đột quỵ não… Tuy nhiên, các chuyên gia y học cổ truyền và y học hiện đại đều bác bỏ tác dụng đối với đột quỵ của loại thuốc này.

Ý kiến của chuyên gia y học cổ truyền

Theo TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng - nguyên Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam, mỗi viên an cung ngưu hoàng hoàn có 11 vị bao gồm: chu sa, hoàng cầm, hoàng liên, hùng hoàng, mai phiến (băng phiến), ngưu hoàng, chi tử, tê giác, trân châu, uất kim, xạ hương. Tán bột luyện với mật ong, làm viên hoàn mỗi viên 4g. 

Với các loại thuốc kết hợp này, các viên hoàn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu, trấn kinh an thần. Thuốc được dùng để điều trị nhiệt độc đi vào huyết, vào phần dinh của cơ thể, làm tổn thương kinh lạc, bệnh nhân sốt cao, hôn mê, lên cơn co giật. 

Trong cuốn sách “Thuốc Đông y hiệu nghiệm” đã đăng chuyên mục: Học viện Trung y Thượng Hải Trung Quốc đã dùng bài thuốc này điều trị cho bệnh nhân (cả người lớn và trẻ em) viêm màng não, viêm não tủy, viêm não B, lỵ nhiễm độc, viêm phổi nhiễm độc, hôn mê gan do nhiễm độc trên 200 bệnh nhân kết quả tốt. Ngoài ra, thuốc còn được dùng để điều trị cho một số bệnh nhân uống nhiều rượu, bia làm gan nóng, huyết nhiệt dẫn đến cao huyết áp, xuất huyết não có kết quả tốt, một số trẻ em và người lớn mắc chứng viêm não, viêm não B, bệnh nhân nhồi máu não. 

Những trường hợp bệnh nhân bị viêm thận, suy thận, huyết áp cao, bệnh nhân cường tuyến thượng thận, xuất huyết não, mỡ máu cao, người mắc bệnh tim mạch không có tác dụng. 

Đây là bài thuốc điều trị một số chứng bệnh cụ thể như đã nói ở trên, không có tác dụng phòng bệnh. Những người mua và uống thuốc để phòng, chống bệnh đột quỵ là không có cơ sở. 

Công văn số 11393/QLD-ĐK của Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cũng ghi rõ, thuốc chống chỉ định cho các trường hợp tai biến mạch máu não, viêm não thể thoái chứng và thể chảy máu vào não thất của tai biến mạch máu não, người thể hàn, dương hư, tỳ vị hư hàn, phụ nữ có thai, người suy giảm chức năng gan, thận.

Ý kiến của chuyên gia y học hiện đại

GS.TS. Nguyễn Văn Thông - Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam cho biết, theo nhà sản xuất, thuốc an cung ngưu hoàng hoàn có rất nhiều tác dụng, trong đó chỉ có một phần nhỏ ghi công dụng đối với đột quỵ nhưng chỉ dùng cho trường hợp thiếu máu não chứ không dùng cho người bị chảy máu não và thuốc rất khó phân biệt chất lượng khi mua cũng như khi sử dụng. 

Trong thành phần của thuốc có sừng tê giác nhưng vị thuốc này không có tác dụng chống đột quỵ. Hơn nữa, ngay tại Trung Quốc, “quê hương” của loại thuốc này, an cung ngưu hoàng hoàn cũng không được sử dụng để phòng ngừa đột quỵ. 

Ngoài ra, người tiêu dùng nên thông thái hơn trong việc sử dụng thuốc và cần biết rằng, không nên uống thuốc dự phòng đột quỵ vì các thuốc dự phòng vào cơ thể đều được thải trừ sau 4 giờ uống thuốc. Nếu muốn thuốc tồn tại trong vòng 7 ngày thì cần phải được chế tạo bằng công nghệ micro hoặc viên thuốc được bao bọc bằng chất liệu đặc biệt để có thể giữ lại trong dạ dày.

Còn bác sĩ Nguyễn Huy Thắng, Trưởng Khoa bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 (TP HCM) đồng thời là Tổng Thư ký hội phòng chống tai biến mạch máu não phân tích: “Khi sử dụng An Cung Ngưu, vì tin tưởng vào hiệu quả của thuốc nên người nhà thường chờ đợi thuốc có tác dụng thay vì đưa bệnh nhân đến bệnh viện cấp cứu, bỏ qua thời điểm vàng điều trị đột quỵ là trong 3 giờ đầu tiên từ khi khởi phát triệu chứng". Việc cấp cứu chậm trễ dễ dẫn đến những di chứng nặng nề và có thể nguy hiểm tính mạng.

Bác sĩ Thắng cũng cho biết, hiện An Cung Ngưu Hoàng hoàn không được các tổ chức thầy thuốc chuyên ngành đột quỵ của các nước trên thế giới khuyến cáo sử dụng trong điều trị và phòng ngừa bệnh lý đột quỵ, kể cả Trung Quốc và Hàn Quốc là những nước sản xuất thuốc này. Trên nguyên tắc y học chứng cứ, các loại thuốc khi sử dụng cho bệnh nhân phải trải qua quá trình thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt, để chắc chắn sản phẩm đảm bảo được hiệu quả chữa bệnh và an toàn cho người bệnh.

Do vậy, biện pháp tốt nhất để dự phòng đột quỵ theo khoa học chính là loại bỏ các yếu tố nguy cơ gây bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa lipid, béo phì... bằng các chế độ ăn uống, luyện tập để duy trì cân nặng hợp lý, giảm nguy cơ bệnh. 

Khi xuất hiện một hoặc nhiều những dấu hiệu đầu tiên của đột quỵ như đột nhiên tê dại nửa người, mờ một mắt, nói ngọng, chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu không rõ nguyên nhân thì nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế có khả năng chẩn đoán và điều trị đột quỵ gần nhất để được điều trị kịp thời, hạn chế thấp nhất những hậu quả của bệnh. Nếu bệnh nặng sẽ được chuyển lên tuyến cao hơn với sự đảm bảo về y tế như oxy, chỉ số huyết áp...

Dương Yến (Theo Sức khỏe & đời sống, vnexpress)